AGOPSOWICZ TADEUSZ, docent Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
TADEUSZ AGOPSOWICZ (20 IX 1923 Skole, obwód lwowski – 31 VIII 1997 Gdańsk), specjalista z zakresu oceanotechniki, maszyn okrętowych, docent Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Ludwika (1882–1937, pochowany na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie), ziemianina ormiańskiego pochodzenia, absolwenta Akademii Handlowej we Lwowie (1904), administratora majątków rolnych, urzędnika starostwa w Skolu, biegłego sądowego do spraw szacowania wartości posiadłości ziemskich, oraz Anieli z domu Teodorowicz (1895 – 21 XI 1978, pochowanej na gdańskim cmentarzu Srebrzysko), absolwentki Głównej Szkoły Gospodarczej Żeńskiej w Snopkowie koło Lwowa. Brat Henryka (16 I 1922 Skole – 2 X 2013 Olsztyn), lekarza, absolwenta Akademii Medycznej w Gdańsku (1951).
Od 1935 mieszkał we Lwowie. Od października 1939 wraz z bratem mieszkał w bursie zakładu dr. Torosiewicza przy katedrze ormiańskiej, następnie w bursie urządzonej w klasztorze benedyktynek, zajmowali się handlem na pchlich targach. W 1941 uzyskał maturę w XII Państwowym Gimnazjum im. Jana Kazimierza, od 1941 studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej (Lwowski Instytut Politechniczny). Po zamknięciu uczelni przez władze niemieckie wyjechał z bratem do Kołomyi, gdzie wcześniej do innego klasztoru przeniosła się matka. Zajmowali się produkcją w klasztorze szarego mydła do prania i ukrywali się – jako formalnie niezatrudnieni – przed wcieleniem do niemieckiej paramilitarnej formacji „Baudienst". W 1944, po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną, był zatrudniony w Państwowym Urzędzie Drogowym w Kołomyi jako mechanik samochodowy i drogomistrz. W marcu 1945 aresztowany przez NKWD, będąc chorym na tyfus, zbiegł ze szpitala we Lwowie, używał fałszywych dokumentów (na nazwisko Marian Świetnicki).
Od lata 1945 w Gdańsku, dołączył do brata i przybyłej transportem przesiedleńców z Zamościa matki. W okresie 1946–1947 pracował jako technik działu stoczniowego w Spółdzielni Rybackiej „Wspólnota Morska” w Gdyni. W latach 1945–1951 studiował na Wydziale Budowy Okrętów PG, który ukończył jako magister inżynier budownictwa okrętowego, a następnie (1948–1949, 1954–1972 i 1975–1983) był pracownikiem PG. W latach 1950–1951 pracował w Biurze Projektów Budownictwa Morskiego w Gdańsku (jako projektant Działu Rozbudowy Stoczni), 1951–1954 pracownik naukowy w Morskim Instytucie Technicznym ( Instytut Morski), adiunkt w gdańskiej pracowni Instytutu Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk (PAN). W latach 1957–1958 uczestniczył w dziewięciomiesięcznym rejsie naukowo-badawczym na m/s „Traugutt” do portów Dalekiego Wschodu, jako członek ekipy naukowej PAN prowadził badania doświadczalne nad drganiami okrętowymi. W 1963 na Wydziale Budowy Okrętów PG uzyskał doktorat, w 1974 habilitację. Od 1975 zatrudniony na stanowisku docenta.
W latach 1965–1970 i 1973–1974 pracował na uniwersytecie w Basrah w Iraku na Wydziale Mechanicznym jako wykładowca i zastępca profesora. Od 1983 na emeryturze.
Autor publikacji na temat mechaniki konstrukcji okrętów, maszyn okrętowych, oceanotechniki, m.in. monografii Podstawy teoretyczne metod doświadczalnego wyznaczania naprężeń tnących wałów poddanych oddziaływaniu wymuszonych drgań skrętnych (1972). W latach 70. XX wieku zapoczątkował badania naukowe na PG w nowej specjalności: oceanotechnika. Był twórcą pierwszych w Polsce ekspertyz (dla przemysłu stoczniowego) dotyczących budowy statków i platform wiertniczych. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1980). Pochowany na cmentarzu Srebrzysko.
Był żonaty z Teresą z domu Zajewską (18 VI 1933 Lublin – 22 VIII 2023 Gdańsk, pochowana obok męża), magister inżynier hydrogeologii, pracownikiem Biblioteki Głównej PG, w latach 1984–1997 sekretarzem oddzialu gdańskiego Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Pozostawił córkę Monikę (ur. 1961 Gdańsk), magister anglistyki, redaktorkę periodyku poświęconego polskim Ormianom, autorkę książki Kresowe Pokucie. Rzeczpospolita ormiańska, nagrodzonej w konkursie Książka Historyczna Roku 2014 (w kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku”), twórczynię Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich (2006), zamężną za Władysława Deńcę, wraz z nim uhonorowana nagrodą Fundacji POLCUL za „działalność na rzecz budowy społeczeństwa obywatelskiego oraz przybliżania kultury i tradycji polskich Ormian” (2010).
Bibliografia:
Informacje Teresy Agopsowicz.
Dział Obiegu i Archiwizacji Dokumentów Politechniki Gdańskiej (akta osobowe).
Agopsowicz Monika, Kresowe Pokucie. Rzeczpospolita ormiańska, 2014, s. 169–170.
50 lat Wydziału Oceanotechniki i Okrętownictwa 1945–1995, Gdańsk 1995, s. 129.
