AKADEMICKI KRĄG HARCERSKI „WODNIK” NA POLITECHNICE GDAŃSKIEJ
| < Poprzednie | Następne > |
AKADEMICKI KRĄG HARCERSKI „WODNIK” NA POLITECHNICE GDAŃSKIEJ (PG), działający w latach 1945–1950, został założony przez harcerzy-studentów PG (około 50 osób o różnych życiorysach i przejściach wojennych: partyzantka, Szare Szeregi, obozy) z inspiracji Tadeusza Kellera. Po uzyskaniu zgody rektora Stanisława Turskiego na zarejestrowanie jako organizacja młodzieżowa rozpoczął działalność pod kuratelą prof. dr. Zdzisława Grabskiego. Pierwsza zbiórka odbyła się 15 X 1945. Podczas niej wybrano władze kręgu w składzie: phm Tadeusz Keller (20 X 1920 Strzemieszyce – 13 X 2015 Sopot) – drużynowy (wódz), phm Stanisław Kuropatwiński (8 IX 1917 Józówka – 13 VII 2000 Gdańsk) – zastępca, dh Tadeusz Klocek – sekretarz, phm Zbigniew Urych – skarbnik. Do rady kręgu weszli: Maria Moszkowska, Janina Rakowska, Jan Żydowo, Adam Kokorudz, Henryk Augustowski, Dariusz Bogucki, Janusz Hordyński, Tadeusz Klocek, Jerzy Neja, Tadeusz Nowak-Przygodzki, Jerzy Rudziński, Andrzej Kaszycki, Sławomir Wyszkowski. Głównymi przedmiotami działalności miało być harcerstwo i żeglarstwo. Wkrótce władze PG przyznały Wodnikowi lokal w Bratniaku przy ul. Siedlickiej 4, ponadto uzyskano przystań w pobliżu twierdzy Wisłoujście.
W celu sprawnego i skutecznego działania powołano zespoły:
1) zespół metodyki harcerskiej pod wodzą dh Stanisława Kuropatwińskiego, mający kształtować formy życia starszoharcerskiego, rozwijać wielokierunkową aktywność społeczną, organizować współpracę z kręgami z innych uczelni, podejmować różnorodne prace na rzecz wybrzeżowego środowiska harcerskiego;
2) zespół wiedzy morskiej, kierowany przez dh Tadeusza Kellera, skupiony na rozwijaniu zainteresowań gospodarką, nauką i kulturą morską oraz na praktycznej działalności żeglarskiej;
3) zespół samopomocy koleżeńskiej, który pod przewodnictwem dh Tadeusza Klocka miał podejmować działania pomocowe w sprawach naukowych i bytowych środowiska akademickiego;
4) wreszcie zespół gospodarczy dh Jana Żydowo, powołany do organizowania prac i działań związanych ze zdobywaniem środków finansowych, które zapewniałyby podstawową działalność kręgu, oraz z podejmowaniem inicjatyw społecznych na rzecz środowiska akademickiego.
Zgodnie z przyjętym programem przystąpiono do organizowania działalności żeglarskiej. W celu uzyskania stałych wpływów gotówki na remont jachtów przejęto stolarnię przy ul. Lelewela i utworzono spółkę handlową z firmą Bracia Konopaccy. W stolarni, zlikwidowanej w 1948 roku, produkowano skrzynki na ryby. Na uzyskanej przystani w twierdzy Wisłoujście znajdował się drewniany domek żeglarski, warsztat szkutniczy i mechaniczny oraz urządzenia slipowe. Po remoncie tych obiektów użytkowano je od maja 1946 roku. Przez całe lato prowadzono też przystań w Nowym Porcie (bliższych informacji nie udało się ustalić). Organizowano systematyczne pływania dla drużyn prowadzonych przez członków kręgu oraz dla współpracujących drużyn z całej Polski. Od 1 VII do 30 VII 1947 roku odbył się pierwszy obóz żeglarski w Śpiewowie (obecnym Świbnie) nad Wisłą. Stałym przedstawicielem kręgu przy Delegaturze Polskiego Związku Żeglarskiego został dh Tadeusz Keller.
Przedstawicieli kręgu chętnie widziano by także w budowanych strukturach gdańskiego ZHP (zob. harcerstwo), na czele komend hufców, jako prowadzących drużyny itp. Stało to jednak w konflikcie z obowiązkami studenckimi i pracowniczymi członków kręgu oraz z jego celami, skupionymi na żeglarstwie, więc przedstawiciele Wodnika włączali się w akcje jedynie doraźne, między innymi przygotowując biegi na stopnie harcerskie, szkolenie drużynowych. W lipcu 1946 roku na zlecenie Gdańskiej Komendy Chorągwi krąg był organizatorem obozowej akcji letniej; podobnie w lipcu 1947 (w Nowej Wiosce koło Kwidzyna, z programem przygotowania uczestników do prowadzenia drużyn harcerskich).
Wymagania członkom kręgu stawiała też PG, oczekując udziału jego przedstawicieli między innymi w spotkaniach i naradach organizacji młodzieżowych inicjowanych przez rektora, pełnienia z wyboru funkcji w samorządzie studenckim Bratniej Pomocy (druhowie Tadeusz Keller i Stanisław Kuropatwiński), rozdzielaniu pomocy z UNRRA.
Działania Wodnika nie ograniczały się tylko do potrzeb lokalnych. Krąg był organizatorem zimowiska (26 XII 1946 – 6 I 1947) w Jagniątkowie koło Karpacza dla druhów kręgów akademickich Gdańska, Poznania, Łodzi, Wrocławia. Brał też udział w powołaniu Zrzeszenia Akademickich Kręgów Harcerskich „Ogniwo”.
Symbolem kręgu została Pieśń Wodnika, autorstwa Jana Chojnackiego (słowa i muzyka). Ujednoliconego umundurowania jako takiego nie było; w ubiorze nawiązywano do mundurów wojskowych, partyzanckich i podobnych.
Na skutek działań władz, między innymi nacisków na włączenie się do innych, wytypowanych klubów oraz zaostrzenia przepisów granicznych (ograniczanie udostępnionych akwenów, konieczność trzymania się czasu pływań i każdorazowego uzyskania zezwolenia na wypłynięcie), a także ich rygorystycznego przestrzegania, co było podyktowane podejrzeniami o chęć ucieczki żeglarzy za granicę, od 1948 roku rozpoczął się zmierzch działalności kręgu, a jego członkowie zaczęli przechodzić do innych klubów żeglarskich. Ostateczną decyzję o rozwiązaniu podjęto na zimowisku w Zakopanem 11 II 1950 roku.
Działalność kręgu doczekała się wspomnienia w autobiografiach Stanisława Kuropatwińskiego Moja droga do Gdańska (2004) i Dariusza Boguckiego Śladami życia (2009), w rękopisie pozostaje „Zapis kronikarski działalności Akademickiego Kręgu Harcerskiego Wodnik na Politechnice Gdańskiej w latach 1945–1950” Tadeusza Kellera, przechowywany w rodzinnym archiwum.
Pieśń Wodnika
(autor słów i muzyki: Jan Chojnacki)
My wiemy, jak dobrze
Po morzu żeglować,
Mieć słońce na twarzy,
I zapał, i żar,
Przestrzenią się cieszyć
I z wiatrem mocować,
Znać radość życia
I siłę, i czar.
Płyńmy w świat,
Na lądzie został cień,
Niesie nas wiatr
W słoneczny, jasny, dobry dzień.
Pieśń rzućmy w dal,
Niechaj potężnie brzmi.
Na grzbietach fal
Beztroskie płyną dni.
