AUGUST HEINRICH LINDEMANN WATTEN UND BONBONFABRIKANT, firma cukiernicza
| < Poprzednie | Następne > |
„AUGUST HEINRICH LINDEMANN WATTEN UND BONBONFABRIKANT” 1867, „A.H.L. Bonbon, Chokoladen und Wattenfabrik” 1884, firma cukiernicza. Założona przez Augusta Heinricha Lindemanna (24 IX 1818 Białogard, Pomorze Zachodnie – 12 VIII 1905 Sopot), syna kupca z Wejherowa, Heinricha Augusta. Zawodu cukiernika uczył się zapewne w firmie w Królewcu (Königsberg), do Gdańska przybył w 1842 lub 1843. Po zapowiedziach ślubnych 16 VII 1843, w sierpniu tego roku, ożenił się z panną Berthą Antoinette (1816 Gdańsk – 24 II 1890 Gdańsk), córką kupca Friedricha Gerbera (1793 – 20 V 1859). Teść, wdowiec, prowadził sklep spożywczy w należących do niego kamienicach przy Breitgasse 1148-1149 (ul. Szeroka 54–55, róg z ul. Przędzalniczą), który w ramach posagu córki przekazał mu notarialnie.
Po przebudowie parterów obu kamieniczek i obszernych oficyn, 19 XII 1844 otworzył duży sklep cukierniczy, z wytwórnią i piekarnią w oficynach. Jako pierwszy w Gdańsku produkował na miejscu wyroby czekoladowe. Prowadził sprzedaż wyrobów na wynos, konsumpcję na miejscu zapewniała wydzielona część lokalu ze stolikami i krzesełkami. W dniu otwarcia lokalu oferta dla klientów, publikowana w prasie, była obszerna, informowano też o cenach oferowanych wyrobów. Lokal przeznaczony był dla klasy średniej jak i dla kadry oficerskiej stacjonujących tu jednostek wojskowych. W wyrobach czekoladowych dominowało kilka rodzajów marcepanów, w galanterii czekoladowej obok tabliczek oferowano czekoladki o kształtach zwierząt i ptaków, z likierem lub bez. Oferował też kilku gatunków herbaty, owoce cytrusowe, przyprawy korzenne i zapachowe do ciast (laski wanilii), także wyroby cukiernicze z innych miast: pierniki korzenne (Pfefferkuchen) z Norymbergii (Nürnberg), czekoladki firmy „Jordan & Timaeus” z Drezna (Dresden) i firmy „J.D.Gross & Theodor Hildebrandt” z Berlina, marcepany z likierem firmy M. Zappa z Królewca. Cena marcepanów i wyrobów czekoladowych wahała się od 20 do 24 srebrnych groszy za funt (467 gramów). Kilkadziesiąt rodzajów cukierków można było zakupić od 10 do 20 srebrnych groszy za funt. Firma oferowała też kilka gatunków tortów, torcików i gamę ciastek.
Z zarządu firmy ustąpił w 1889. Po śmierci żony (1890) zamieszkał na krótko w Gdańsku–Wrzeszczu, następnie w Sopocie przy Rickertstrasse 23 (ul. Obrońców Westerplatte). Pozostawił syna Adolfa Heinricha (1848 – przed 1932), w latach 1889–1905 kupca w Berlinie, oraz córkę Marie Antoinette (3 IX 1849 Gdańsk – 1932 Gdańsk). Od 29 VI 1889 była ona żoną katolika Johanna Josepha Rhode (24 III 1857 Osterwick (Ostrowite pow. Chojnice) – 19 X 1916 Gdańsk), który przejął firmę.
Duży popyt na towary firmy, przy ograniczonym lokalowo zapleczu przy Breitgasse (ul. Szeroka), był powodem otwarcia w 1898 dużej wytwórni czekolady i innych słodyczy w specjalnie zbudowanym na ten cel kilkupiętrowym budynku przy Sandgrube 20-20a (ul. Rogaczewskiego), już w 1906 rozbudowanym. W 1908 firma działała pod nazwą „A. Lindemann Dampf Schokoladen und Zuckerfabrik” i zatrudniała 46 osób, od 1935 funkcjonowała jako „A. Lindemann G.m.b.H Schokoladen und Zuckerfabrik”. Rozbudowa zaplecza umożliwiała poszerzenie oferowanego asortymentu jak i zwiększenie produkcji, ograniczonej jednak w 1914 z powodu wybuchu I wojny światowej.
Po śmierci Johanna Josepha Rhode (1916, pochowanego na cmentarzu św. Józefa) właścicielką została wdowa Marie Antoinette Rhode. Przed śmiercią, w 1932, przekazała majątek synowi Johannesowi Augustowi (Hansowi) Rhode (24 XI 1891 Gdańsk – po 1939). Ograniczył on produkcję czekolady przy Sandgrube, poza jednym piętrem adaptując budynki na mieszkania czynszowe (w 1939 mieszkało tu 20 lokatorów). Sklep przy Breitgasse (kierowany przez Hildegarde Rhode, może młodszą siostrę Johannesa), prowadził tylko sprzedaż konfitur. O zmianach zadecydowała konkurencja przemysłowych producentów wyrobów czekoladowych w Gdańsku-Wrzeszczu i Oliwie ( Baltic, Schokoladen- und Zuckerwarenfabrik, Anglas–Schokoladen- und Zuckerwarenfabrik, Kosma Aktiengesellschaft).
Johannes August od około 1920 żonaty był z Rosą Golembiewski, mieszkał z rodziną w 1921 we Wrzeszczu przy Parkweg 2 (ul. Pawłowskiego), następnie w Sopocie: w 1928 przy Wilhelmstrasse 51 (ul. Haffnera), w 1934–1939 w wynajętej willi przy Herbststrasse 8 (ul. Mikołaja Kopernika).
