BERTLING KARL THEODOR, księgarz, wydawca
| < Poprzednie | Następne > |
KARL THEODOR BERTLING (5 IX 1821 Królewiec (Königsberg) – 22 VI 1890 Gdańsk), księgarz, wydawca. Wnuk Carla Friedricha Theodora Bertlinga. Syn kupca Carla Jonathana Bertlinga (4 XI 1790 – 4 VII 1855 Gdańsk) i poślubionej w 1818 Aurory Kathariny Jung (25 XII 1794 Królewiec – 13 VII 1826 Gdańsk). Brat Agathe (1823 Królewiec – 1882 Gdańsk), guwernantki, po egzaminach w 1846 w Berlinie nauczycielki tamże, od 1847 prywatnej nauczycielki w rodzinie szlacheckiej w Lęborku (Lauenburg), następnie właścicielka szkoły w Sławnie (Schlawe), od 1864 do śmierci – podobnej placówki w Gdańsku.
W Gdańsku od 1845, założył księgarnię nakładową i antykwariat, w 1847 przy Heilige-Geist-Gasse 113 (ul. św. Ducha), od 1854 przy Große Gerbergasse 2 (ul. Garbary), wynajmując parter w kamienicy należącej do Alberta Wilhelma Kafemanna, w 1878 nabywając od niego tą nieruchomość wraz z domem tylnym i oficyną przy Kleine Gerbergasse 12 (ul. Podgarbary). W latach 1864–1867 na potrzeby księgarni wynajmował także parter w kamienicy przy Große Gerbergasse 3 (ul. Garbary).
W 1884 na parterze kamienicy przy Jopengasse 10 (ul. Piwna), należącej do Carla Heinricha Weykopfa, prowadził publiczną bibliotekę z czytelnią. Sprowadzał i sprzedawał wydawnictwa w wielu językach, w tym polonika. Jego katalogi księgarskie rozsyłane były po całej Europie. Wydawał głównie prace historyczne dotyczące dziejów Gdańska i Pomorza: Maxa Toeppena, Friedricha Duisburga, Carla Wilhelma Hoburga. Drukował „Zeitschrift des Westpreußischen Geschichtsvereins”. Był inicjatorem i wydawcą albumu Juliusa Gottharda Gretha Danzigs alterthümliche Gebäude (1858).
Po jego śmierci kierownictwo firmy przy Große Gerbergasse 2 (ul. Garbary) przejęła żona (ślub 24 XI 1850 w kościele Najświętszej Marii Panny) Albertina Barbara z domu Sack (zm. po 1897), następnie syn Anton (7 V 1861 Gdańsk – po 1942), w 1883 absolwent gdańskiego Gimnazjum Królewskiego, wydawca i dziennikarz, od 1903 także jego rodzeństwo Elma i Theodor (urzędnik bankowy).
Bibliografia:
Altpreuss. Biogr., Bd.1, s. 54.
Albisetti James C., Schooling German Girls and Women. Secondary and Higher Education in the Nineteenth Century, Princeton University Press, 2014, s. 77.
Babnis Maria, Bertling Karl Teodor, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Gdańsk 1998, s. 33.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 75.
