CARSTEN ALBERT, architekt, profesor Technische Hochschule Danzig
| < Poprzednie | Następne > |
ALBERT CARSTEN (1 XI 1859 Berlin – 3 IX 1943 Terezin, Czechy), architekt, budowniczy i profesor Technische Hochschule Danzig (THD). Urodzony jako Albert Cohn, po wystąpieniu rodziców z gminy żydowskiej w 1898, rok później nadano im nazwisko Carsten. Od 1878 student historii sztuki i matematyki na uniwersytecie w Berlinie, w latach 1878–1883 w Akademii Budowlanej. Od 1890 pracował w Ministerstwie Robót Publicznych; na życzenie cesarza w 1899 wyznaczony do prac architektonicznych przy gdańskiej Technische Hochschule. W Gdańsku od marca 1900, zamieszkał przy Parkweg 5 (ul. Pawłowskiego), od 1910 w zaprojektowanej przez siebie wilii przy Steffensweg 10 (ul. Stefana Batorego). Główny projektant wybudowanych w latach 1900–1904 w stylu historyzmu (tzw. renesansu gdańskiego w projektach elewacji, wewnątrz – secesji) Gmachu Głównego, budynków chemii, elektrotechniki, laboratorium maszynowego z wieżą ciśnień i kilku mniejszych obiektów. Żadna decyzja związana z budową THD nie mogła obyć się bez jego podpisu, władze miasta uzgadniały z nim przebieg ulic wokół niej. Uczestniczył w uroczystym otwarciu uczelni 6 X 1904.
W 1903 w Gdańsku radca budowlany, od 1904 profesor THD. W latach 1904–1933 kierownik Katedry Architektury, w kadencjach 1927-1928 i 1931-1932 dziekan Wydziału Budownictwa, a do 1 V 1933 także pierwszy prorektor uczelni. Ceniony teoretyk i praktyk. Zaprojektował wiele gmachów zbudowanych w Gdańsku w latach 1904–1933: budynek Zachodniopruskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Od Ognia (1913–1915), domy na osiedlu Nowe Szkoty, siedzibę Akademickiego Klubu Żeglarskiego przy Wielkiej Alei (al. Zwycięstwa 23, obecnie konsulat Niemiec), willę przy obecnej ul. Sobótki 18. Na działce w pobliżu lasu przy Steffensweg 10 (ul. Batorego), zaprojektował (1908) i wybudował (1909) jednopiętrowy dom, nakryty masywnymi, przenikającymi się łamanymi dachami, w zewnętrznej formie nawiązujący do architektury angielskiej. Należał do Towarzystwa Przyjaciół Sztuki i Stowarzyszenia na Rzecz Zachowania Zabytków Budownictwa i Sztuki Gdańska, które między innymi zabiegało u władz miasta o powołanie Muzeum Dom Uphagena. Jego działania doprowadziły w 1909 do podpisania umowy w tej sprawie.
Z powodu żydowskiego pochodzenia 1 V 1933, kilka tygodni przed dojściem w Gdańsku do władzy NSDAP, zmuszony do złożenia dymisji. Wyjechał do Berlina-Dahlem, zamieszkał u syna Hansa, niemieckiego weterana I wojny światowej (drugi syn, Georg, student architektury, zginął 24 III 1918 jako żołnierz niemiecki na froncie w wieku 24 lat). W 1939 odebrano mu tytuł doktora honoris causa, nadany w 1929 przez Technische Hochschule w Hanowerze. 17 VI 1943 wywieziony do getta w Terezinie (tzw. Protektorat Czech i Moraw). Żonaty był z Marie z domu Wolff (zm. przed 1903).
Bibliografia:
Krzempek Krzysztof, Szczepański Jakub, Grabowski Klaudiusz, Mizerska Karolina, Szczepańska Helena, Wojtczak Katarzyna, Detale Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2018.
Tradycjonalizm i neotradycjonalizm w sztuce XIX i XX wieku na Pomorzu, red. Józef Tarnowski, Roman Nieczyporowski, Gdańsk 2012.
