CHEMNITIUS JOHANN, sekretarz Rady Miejskiej Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN CHEMNITIUS (Gemnich, Gemnitz, Chemnitz) (23 III 1586 Berlin – 9 V 1668 Gdańsk), sekretarz Rady Miejskiej Gdańska. Po studiach uzyskał stopień doktora. Od 1623 sekretarz Rady Miejskiej Gdańska, przez dwa lata przebywał jako rezydent na dworze królewskim w Warszawie. Od 1630 archiwariusz miejski, od 17 XII 1659 zwolniony (emerytowany) z prac przy tworzeniu recesów.
Autor zwłaszcza diariusza (Annales rerum Gedanensium cum aliquo additamento aliquarum …, 1634), w którym z autopsji, rozmów bezpośrednich uczestników wydarzeń, jak i korzystając z archiwaliów, do których miał dostęp, notował sprawy gdańskie na tle najważniejszych ogólniejszych wydarzeń. Podkreślał zasługi miasta dla Królestwa Polskiego, martwił się o stan gospodarki miejskiej w okresie walk ze Szwecją, widział niebezpieczeństwo grożące miastu ze strony tego państwa, czyli od strony morza, stąd np. głębsze uwagi o stanie twierdzy w Wisłoujściu. Ze spraw bardziej lokalnych notował także wybiórczo urodzenia i zgony w ważniejszych gdańskich rodzinach. Autor także zamieszczonego w diariuszu życiorysy króla Zygmunta III i osobno opublikowanego życiorysu króla Władysława IV, ale w wypadku tego drugiego także i obszernej polemiki z królewskim stanowiskiem w sprawie ustanowienia nowych ceł morskich w Gdańsku (1638, 1639). Był też m.in. autorem wiersza z okazji ślubu Adriana Linde z Martą Wichmann (1633).
W 1664 przekazał swój księgozbiór Bibliotece Rady Miejskiej, za co dziękował mu specjalnym drukiem Joachim Pastorius. Podobnie specjalnym drukiem dziękował mu burmistrz Johann Ernst Schmieden, któremu podarował własny portret. W 1676 burmistrz Christian Schröder przekazał z kolei jego portret do Biblioteki Rady Miejskiej.
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy z Salomą, po raz drugi od ślubu w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) 18 VIII 1628 z Cornelią (pochowana 9 III 1667 w kościele św. Trójcy w grobie nr 23), wdową po Lambercie Twenhusen. Ojciec chrzczonych w kościele NMP: 1/ Johanna (chrzest 12 XII 1624), 2/ Johanna Heinricha (chrzest 27 I 1633 – pochowany 3 I 1685 z matką), żonatego od 8 II 1663 w kościele św. Piotra i Pawła z Catheriną, córką Johanna Passavant, 3/ Abrahama (chrzest 18 VI 1642), od 1670 żonatego i 4/ Petera (chrzest 28 I 1646).
Pochowany w kościele NMP w grobie nr 328.
Bibliografia:
Mokrzecki Lech, W kręgu prac historyków gdańskich XVII wieku, Gdańsk 1974, s. 126–132.
Schwarz Friedrich, Verzeichnis der in der Stadthihliothek Danzig vorhandenen Porträts Danziger Persönlichkeiten, Danzig 1905, s. 140.
Sławoszewska Maria, Zarys dziejów archiwum miasta Gdańska, „Rocznik Gdański”, t. 14, 1955, s. 100.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 282.
