CYMANOWSKI JAN, ksiądz, administrator diecezji gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
JAN CYMANOWSKI (25 VIII 1888 Głubczyn, powiat Złotów – 6 II 1965 Gdańsk), proboszcz kościoła św. Franciszka w Gdańsku-Emaus, administrator diecezji gdańskiej. Syn nauczyciela Ignacego Cymanowskiego i Balbiny z domu Gdaniec. Brat Leona (ur. 11 IV 1876), Roberta (ur. 7 VI 1878), Marthy (ur. 7 IV 1880), Franza (ur. 28 I 1882) i Josepha (ur. 7 XI 1884), który w 1942 będąc radcą policyjnym w Gladbeck (Nadrenia Północna-Westfalia) zmienił nazwisko na Boetcher.
Szkołę powszechną ukończył w Głubczynie. W latach 1901–1910 uczeń gimnazjum w Chojnicach. Kleryk seminarium duchownego w Pelplinie, gdzie 29 III 1914 przyjął święcenia kapłańskie. Wikary w Czersku (1914–1915), w Gdańsku w kościele św. Brygidy (1916), kapelan garnizonu w Grudziądzu (1916-1918), wikary w Lubawie (1919–1920), administrator w Działdowie i Turowie (1920-1921), wikary w Gdańsku w kościele św. Jadwigi Śląskiej (1921–1925) i w kościele św. Józefa (1925–1928), wikary w Pszczółkach (1928-1939). 9 XI 1939 został proboszczem kościoła św. Franciszka w Gdańsku-Emaus. Wychowany w polskiej rodzinie i życzliwy wobec współrodaków związany był jednak z kulturą niemiecką, miał naleciałości języka niemieckiego w mowie, co po II wojnie światowej zarzuciły mu władze administracyjne i czasowo wydaliły z Gdańska.
Od czerwca 1946 kapłan u sióstr szarytek w Żurawiej Kępie koło Świecia nad Wisłą, następnie administrator parafii Kleszczewo i Krąg koło Tucholi (1 IX 1946 – 1 VII 1948). Od 1 VII 1948 administrator kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Gdańsku-Brętowie, jednocześnie radca gdańskiej Kurii Biskupiej. Od 28 XII 1949 do śmierci ponownie rządca kościoła św. Franciszka, członek Kolegium Konsultorów oraz Rady Administracyjnej Diecezji Gdańskiej. Ukończył odbudowę kościoła św. Franciszka ze zniszczeń wojennych.
Po pozbawieniu przez władze państwowe ks. Andrzeja Wronki funkcji administratora diecezji gdańskiej wybrany 26 I 1951 przez radę administracyjną diecezji infułatem i wikariuszem kapitulnym pełniącym obowiązki ordynariusza (wcześniej władze państwowe odrzuciły kandydatury ks. Leon Kossaka-Główczewskiego i Kazimierza Mirynowskiego). Posiadał część uprawnień przysługujących biskupowi. Prawnie zatwierdzony 1 II 1951 przez prymasa Polski, kardynała Stefana Wyszyńskiego. Zarządzał diecezją gdańską do 7 XII 1956, zastąpiony od 8 XII 1956 na fali odwilży popaździernikowej przez nominata papieskiego, bp. Edmunda Nowickiego. Wrócił do funkcji proboszcza parafii św. Franciszka.
Przeprowadził Kościół gdański przez trudny okres dominacji stalinizmu w Polsce, kontynuując odbudowę gdańskich kościołów ze zniszczeń wojennych, chroniąc księży przed represjami władz, niechętnie odnosząc się do tzw. księży patriotów (współpracujących z władzą), nie dopuszczając do ich mianowań na proboszczów czy przenosząc na biedniejsze parafie. Doprowadził m.in. do przeprowadzenia remontu ze zniszczeń wojennych, otwarcia i poświęcenia kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku (17 XI 1955 odprawił w nim mszę, pierwsze od prawie 400 lat katolickie nabożeństwo w tej świątyni) oraz odnowienia wnętrza kościoła (katedry) Trójcy Świętej w Gdańsku-Oliwie (1956). Powołany 8 XII 1964 przez papieża Jana XXIII do grona Szambelanów Papieskich, akt nominacyjny odczytał bp Edmund Nowicki w czasie uroczystości pogrzebowych na cmentarzu św. Franciszka (zob. też wizyty prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego w Gdańsku).
