DÖRING CARL GOTTLIEB, burmistrz Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
CARL GOTTLIEB DÖRING (Carl Gottfried) (14 V 1761 Gdańsk – 21 V 1827 Gdańsk), burmistrz Gdańska. Pochodził z rodziny wywodzącej się z Leszna w Wielkopolsce, osiadłej w I połowie XVIII wieku w Gdańsku. Był synem przybyłego z wielkopolskiego Leszna Johanna Georga Döringa (10 XII 1711 Leszno – 23 II 1792 Gdańsk), który 6 II 1739 za 16 000 florenów otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska, gdańskiego ławnika (od 1757) i rajcy (od 1761, w 1767 sędziego), m.in. w 1774 jednego z tzw. Panów Szpitalnych, sprawujących nadzór nad miejskimi szpitalami, oraz jego drugiej żony, Marii Luizy Wessel (1729 Gdańsk – 9 II 1769 Gdańsk), którą poślubił około 1752. Miał liczne rodzeństwo, w tym braci Johanna Wilhelma (ur. 1754), Johanna Samuela (1759–1806), od 8 I 1788 posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), właściciela majątku Borzęcin w powiecie gdańskim, Ernsta Friedricha (ur. 1763), od 18 XI 1788 także (i na tej samej zasadzie) posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska, w 1789 właściciela kamienicy przy Langgasse 367 (ul. Długa 9: później własność Jakoba Kabruna), w 1803 właściciela majątku Maćkowy, Heinricha Augusta, również (od 15 XI 1792) i na tej samej zasadzie posiadającego kupieckie obywatelstwo Gdańska.
30 I 1776 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. 18 X 1782 zapisał się na studia prawnicze na uniwersytecie w Getyndze (przybył tam z gdańszczanami: Michaelem Christophem Schmidtem, Abrahamem Beniaminem Skusą, Gottfriedem Ernstem Groddeckiem), od jesieni 1785 studiował w Lipsku. Po powrocie do Gdańska od 1786 był sekretarzem miejskim i 12 października tego roku otrzymał kupieckie obywatelstwo Gdańska (również jako tzw. Bürger-Kind). Po 1793, w czasach pruskich, pracował jako urzędnik miejski, początkowo asesor, w 1794 radca. Prowadził m.in. w tzw. Bernstein Cammer (Izba Bursztynu) referat do spraw legalności nabywania surowca przez bursztynników i walki z pirackim jego pozyskiwaniem (Vortrag in Bernstein Sachen).
W 1807 został jednym z 14 senatorów (rajców) I Wolnego Miasta Gdańska (WMG), wybrany w pierwszej kolejności w gronie ośmiu najbogatszych gdańszczan. Od 1807 przebywał w Dreźnie i Paryżu jako delegat Senatu I WMG przy cesarzu Napoleonie I. Z racji pełnionej funkcji brał udział w misjach dyplomatycznych, których celem było zabezpieczenie niezależności politycznej miasta. 31 VIII 1808 z ramienia władz Gdańska podpisał z przedstawicielami króla pruskiego akt ustalający granice WMG. Od 1808 przewodniczył gdańskiej Deputacji (Komisji) Zapasów Żywnościowych i Rezerwy Pieniężnej. Dbał o aprowizację wojsk garnizonu miejskiego w czasie pokoju oraz przygotowanie rezerw na wypadek oblężenia miasta. W 1810 zasiadał w deputacjach ds. Kamlarii, Wysoczyzny, Dworu Artusa, Dworu Smolnego, Starego Przedmieścia, kontroli miejskiej kancelarii, miejskich szpitali, miejskich aptek, stanu sanitarnego miasta, opieki nad biedakami, wyrobów ze złota i srebra, składowisk drewna (klepek), straży mieszczańskiej na Głównym i Starym Mieście Gdańsku, cechów i rzemiosł, był inspektorem ds. składów drewna przy Bramie Nizinnej i składów drewna na obszarze byłego Młodego Miasta. W 1813 w tajnej instrukcji dla gdańskiego rezydenta w Paryżu opowiedział się za ścisłym związkiem z ziemiami polskimi, naturalnym zapleczem gdańskiego handlu, i statusem miasta niezależnego od Prus.
W 1814 został radcą w Zarządzie Miasta w Gdańsku. Odegrał dużą rolę w przeprowadzeniu zmian w statusie prawnym miasta w 1817, wprowadzając pruską Ordynację Miejską z 10 XI 1808, która uregulowała sprawy samorządu, i powołując w październiku 1817 pochodzącą z wyboru Radę Miejską. W latach 1820–1827 był burmistrzem Gdańska, zastępcą nadburmistrza Joachima Heinricha Weickhmanna. Sprawował urząd w trudnych dla miasta czasach, a na jego działalność rzutowały problemy finansowe, które wynikały z konieczności spłaty pożyczek zaciągniętych w czasach I WMG w holenderskich bankach na spłatę francuskich kontrybucji. Sytuację komplikowało również to, że w tym czasie eksport zboża i drewna do Europy Zachodniej dopiero zaczynał się odradzać. Miało to znaczący wpływ na ograniczenie miejskich inwestycji. Ponadto władze miasta musiały łagodzić konflikty, do których dochodziło między dawnymi gdańskimi kupcami a dość liczną grupą kupców żydowskiego pochodzenia osiadłych w Gdańsku po 1814. Nowi mieszkańcy dość często dysponowali środkami, które pozwalały na przejęcie kontroli nad częścią intratnego handlu towarami masowymi. Kapitały kupców żydowskich oraz osiedlających się mieście kupców innych wyznań, w tym licznych menonitów, którzy wchodzili w spółki z właścicielami miejscowych firm, miały duży wpływ na odrodzenie się gdańskiego handlu po 1820 zarówno w eksporcie, jak imporcie.
W latach 1797–1817 mieszkał we własnym domu przy Hundegasse 349 (ul. Ogarna 122). W 1796 należał do niego również majątek Maćkowy. Od 6 III 1787 był żonaty z Renatą Henriettą (24 X 1763 Gdańsk – 19 IX 1846 Gdańsk), córką ławnika Johanna Benjamina Schmidta, m.in. bratanka burmistrza Michaela Schmidta. W chwili jego śmierci żyła córka Julianna oraz synowie: Johann Michael Heinrich i Dionisius Ferdinand (1794–1845), pracujący w straży granicznej w miejscowości Elsterwerda w Brandenburgii. Córka Alberta Louisa Mathilda była żoną Karla Adolpha Blecha.
Bibliografia:
Die Matrikel der Georg-August-Universität zu Göttingen 1734–1837, Bd. 1, Hildesheim und Leipzig 1937, s. 268.
Das jetztlebende Danzig. Nach der im Monat März gehaltenen Verführung der Aemter, Dantzig 1810.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. VII, s. 49; t. VIII, s. 429.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 357.
„Danziger Intelligenzblatt”, nr 14, 17 I 1833, s. 135 (nekrolog żony).
Altpreuss. Biogr. Bd. 1, s. 139.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 1, 136.
Zdrenka Joachim, Döring Karol Bogumił, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, Suplement I, Gdańsk 1998, s. 72–73.
Zdrenka Joachim, Urzędnicy miejscy Gdańska w latach 1342–1792 i 1807–1814, t. II, Gdańsk 2008, s. 67.
