DADLER SEBASTIAN, medalier, złotnik
| < Poprzednie | Następne > |
_i_rewers,_Sebastian_Dadler,_1637.JPG)
i Cecylii Renaty Habsburżanki, awers (z lewej) i rewers, 1637
i Sebastian Dadler, medal ślubny, awers, 1636
i Sebastian Dadler, medal ślubny, rewers, 1636
SEBASTIAN DADLER (Dattler, Datter) (6 III 1586 Strasburg – 6 VII 1657 Hamburg), medalier, złotnik. Syn cieśli okrętowego Jacoba Dettlera i Apollonii. Od 1610 kształcił się w Augsburgu, w 1619 cech złotników wymógł na władzach miejskich wydanie zakazu jego działalności w tym mieście. Z braku perspektyw zarobkowych, przeniósł się do Drezna, gdzie działał w latach 1621–1630 (od 1623 jako artysta i złotnik dworu saskiego elektora Johanna Georga I). Tworzył, głównie na zlecenia elektorskie, medale przedstawiające z protestanckiego punktu widzenia sceny bitewne trwającej wówczas wojny trzydziestoletniej. Po kolejnych przenosinach, tym razem do Hamburga, szczególne uznanie przyniosły mu przedstawiane na medalach aktualne wydarzenia wojenne. Dzięki temu pozyskiwał zlecenia od władców z Europy Wschodniej i Środkowej, m.in. z Warszawy, Rygi, Wilna i Sztokholmu. Pracował także na zlecenia Zjednoczonych Niderlandów. Jako pierwszy wprowadził do medalierstwa styl barokowego malarstwa flamandzkiego.
W Gdańsku działał w latach 1635–1648, wywarł wielki wpływ na rozwój sztuki medalierskiej w Polsce, był twórcą tzw. szkoły gdańskiej w medalierstwie. W jego pracowni w Gdańsku działał Johann Höhn sen. Ich współpraca była na tyle bliska, że niektóre dzieła wykonywali wspólnie, niektóre trudno przypisać jednemu z nich i nie można wykluczyć, że opuszczając Gdańsk pozostawił Höhnowi nie tylko gotowe stemple, ale i swoje punce ( medale, medalierzy).
Wśród medali z okresu gdańskiego dominowały portrety króla polskiego Władysława IV i jego żony Ludwiki Marii Gonzagi, panoramy Gdańska, wydarzenia historyczne (rozejm w Sztumskiej Wsi z 1635; walki o Smoleńsk z 1634). Wraz z Höhnem posiadał prawo wybijania medali na sprzedaż, przez co podejmowali tematy oczekiwane przez mieszczańskich odbiorców. Ciekawostką był jedyny wybity przez niego medal o tematyce katolickiej, odwołujący się do katolickiego kultu Marii Panny (wniebowzięcie i ukoronowanie), powstały w 1635 z okazji przybycia do Polski (w Münzkabinett, Staatliche Kunstsammlungen Dresden). Był także autorem donatyw bitych w złocie i srebrze. W końcu 1648 powrócił na stałe do Hamburga, gdzie m.in. wybił na zamówienie Janusza Radziwiłła, hetmana polnego litewskiego, medal z okazji stłumienia rokoszu kozackiego i zdobycia Kijowa (1651).
Swoje wyroby sygnował S.D. Jego prace były później naśladowane przez innych medalierów, wśród nich Johanna Bluma, Johanna Buchheima czy Johanna Reteke (zm. 1685) i noszącego takie samo imię jego syna (zm. 1720).
Był dwukrotnie żonaty: w sierpniu 1611 w Augsburgu jego małżonką została Rosina Esther, córka miejscowego płatnerza, która urodziła mu czworo dzieci, w 1647 w Gdańsku wstąpił w związek z Margarethą Neumann, z którą miał wspomnianego syna Johanna Sebastiana i córkę. Jego prace znajdują się w wielu muzeach europejskich, także w Muzeum Gdańska.
Bibliografia:
Dzienis Helena, Dadle Sebastian, w: Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. I, Gdańsk 193, s. 286–288.
Grotemeyer Paul, Dadler Sebastian, w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 3, 1957, s. 467–468.
