EICHSTÄDT LORENZ, profesor Gimnazjum Akademickiego
| < Poprzednie | Następne > |
LORENZ EICHSTÄDT (Laurentius Eichstadius, Eichstet, Eichstede, Eikstede) (10 VIII 1596 Szczecin – 8 VI 1660 Gdańsk), matematyk, astronom, lekarz, profesor Gimnazjum Akademickiego. Syn Petera (zm. około 1600), kupca w Szczecinie i Anny, córki Petera Mathiasa, rajcy z Goleniowa. Po ukończeniu gimnazjum w rodzinnym mieście studiował w 1613 na uniwersytecie w Greifswaldzie (Gryfii), wygłosił publiczną mowę De praestantia philosophiae peripatetic (O znaczeniu filozofii perypatetycznej), brał udział w dysputach: astronomicznej u matematyka Moeviusa Völschowa i medycznej u Jacoba Clypeusa. Od jesieni 1614 studiował w Wittenberdze (1614), mieszkał w domu profesora logiki i metafizyki Jacoba Martini. Chciał prowadzić studia nad Pismem Świętym, jednak realnie oceniając swoje słabe zdrowie i słabe predyspozycje głosowe do wygłaszania kazań poświęcił się medycynie i matematyce. W 1615 wydał swój pierwszy kalendarz (prognostyk).
W 1617 przeniósł się na studia do Jeny, odwiedził ośrodki naukowe we Frankfurcie nad Odrą, w Helmstedt, Marburgu, Lipsku, Heidelbergu, Kolonii, Lejdzie, Franeker i Groningen. Od 1619 był w Altenburgu (Turyngia), gdzie odbywał praktyki medyczne u Dawida Fabera. W 1621 w Wittenberdze doktor filozofii i medycyny na podstawie dysputy o zapaleniu opłucnej De pleuritide. Po doktoracie do 1624 lekarz w Stargardzie Szczecińskim. W latach 1624–1644 lekarz (fizyk) miejski w Szczecinie, gdzie pracował także naukowo, głównie jako astronom, dwukrotnie za zgodę władz miejskich przebywał „in Belgium” (1633, 1640).
W 1645 przyjął propozycję władz Gdańska objęcia po Nicolausie Oelhafie urzędu fizyka (lekarza) miejskiego i po Peterze Krügerze profesury w Gimnazjum Akademickim. Na profesurę uroczyście wprowadzony 5 X 1645 wygłosił mowę o korzyściach łączenia studiów medycznych z matematycznymi. Witany był na urzędzie dwoma tomikami poetyckimi nowych kolegów. Uważany za najlepszego lekarza w Gdańsku swego czasu, jako pierwszy z gdańskich przedstawicieli nauki omówił rolę serca i krążenia krwi wedle wówczas najnowszych poglądów medycznych, przeprowadzał trzy publiczne (z udziałem władz Gdańska i na specjalnie drukowane zaproszenia) sekcje zwłok (1651 i 1655), dwóch męskich i żeńską. Sekcje przeprowadzał także podczas zajęć z uczniami Gimnazjum (jako pierwszy w Gdańsku), zapewne obecność na nich była warunkiem uzyskania zaliczenia przedmiotu. Był przeciwnikiem opierania wiedzy na starszych podręcznikach, opierających swoją wiedzę na badaniach anatomii nie ludzi a zwierząt.
Autor prac z zakresu farmakologii, astronomii, medycyny i fizyki, m.in. De theriaca et mithridatio. Dissertatio medica (O teriaku i mitrydacie. Rozprawa medyczna, 1624), An camphora Hippocrati (O kamforze Hipokratesa, 1650). Opublikował też zielnik Elenchus plantarum (Lista roślin, 1656) będący rozszerzeniem dzieła Nicolausa Oelhafa z 1643, w którym opisał 381 roślin leczniczych. Autor kalendarzy (prognostyków) na lata 1655 i 1658, wydanych przez Andreasa Juliusa Müllera. Już w czasie praktyki lekarskiej w Stargardzie był autorem publikacji astrologicznej o koniunkcji Jowisza i Saturna, zaobserwowanej w 1622, opublikował przepowiednie astrometeorologiczne na lata 1630–1633, broniąc tej nauki przed zarzutami jakoby byłą zakazaną magią. Przyjaźnił się z Janem Heweliuszem, był jednym z autorów, którzy zamieścili swoje pochwalne utwory w części wstępnej jego Selenographii, chwaląc ją za nowatorstwo i użyteczność. Z kolei od zaprzyjaźnionego rektora Gimnazjum Akademickiego Johannem Maukischem, od 1645 począwszy, corocznie niezmiennie otrzymywał wyszukane, drukowane poetyckie życzenia urodzinowe, a po jego śmierci w 1669 (jako senior kolegium profesorów Gimnazjum Akademickiego) był redaktorem tomu poświęconych mu wierszy żałobnych. Opublikował też efemerydy (Ephemerides ab. A. 1636 ad A. 1665), służące astronomom, geografom i żeglarzom tablice przewidujące położenie ciał niebieskich na niebie (kontynuacja Tablic rudolfińskich Johannesa Keplera z 1627). Organizator i uczestnik wielu dysput, wydawanych także drukiem, jak Collegii Physici generalis disputationes (Dysputy ogólne Kolegium Fizyków, Danzig 1659).
Autor utworów zamieszczanych w zbiorowych gratulacjach, m.in. z okazji ślubu Nicolausa Bodecka, w 1650 Friedricha Cramera, diakona kościoła św. Jakuba w Szczecinie, brata pastora kościoła św. Jana Johanna Jacoba Cramera, czy w również zbiorowych żalach z powodu śmierci burmistrza Heinricha Fredera, także indywidualnych wierszy żałobnych po stracie osób znajomych (m.in. w 1646 po śmierci Catheriny, żony lekarza Johanna Georga Schwabego, w 1649 Corduli, żony lekarza Daniela Blancka (syna diakona kościoła św. Katarzyny Michaela), w 1650 po śmierci zainteresowanego medycyną diakona kościoła Najświętszej Marii Panny Adriana Stoddarta (ojca syndyka Adrian Stoddarta). Korespondował naukowo m.in. z Marinem Mersenne (1588–1648), filozofem, matematykiem i astronomem, Joachimem Jungiusem (1587–1657), filozofem i botanikiem oraz Janem Amosem Komeńskim (Comeniusem; 1592–1670), pedagogiem, filozofem i reformatorem.
W 1655 ciężko zachorował, zaatakowany rogami i podeptany przez byka podczas terenowej demonstracji ziół, w 1660, także podczas demonstracji ziół, spocił się, nabawił kataru i w konsekwencji zapalenia płuc, które stało się przyczyną jego śmierci.
28 IV 1628 ożenił się w Szczecinie z Katheriną, córką burmistrza szczecińskiego Paula Giese (1573–1630). W Szczecinie przyszli na świat jego potomkowie, działający później w Gdańsku: synowie 1/ Johann, dwukrotnie żonaty, po raz pierwszy w 1661 w gdańskim kościele św. Trójcy Evą, córką Martina Ratmana, po raz drugi 19 IV 1683 w kościele Najświętszej Marii Panny z Sibillą, córką Johanna Bruna; 2/ Lorenz (ur. 1638 – 1710, pochowany w kościele św. Trójcy), także zaprzyjaźniony z Janem Heweliuszem, po raz drugi ożeniony 24 I 1683 w kościele NMP z Evą Anną z domu Jenin (ur. 1660), wdową po poślubionym w 1680 Gottfriedzie Beyerze (ochrzczony 29 IX 1652); 3/ Jacob (ur. 1640), który w Wielkanoc 1668 poślubił w kościele NMP Erdmute Werdts; 4/ Christoph (około 1642 – pochowany 6 III 1705 w kościele NMP), od 1670 żonaty (imię żony nieznane, pochowana 22 I 1687), po raz drugi od 1687 z Doroteą (pochowana 24 V 1697 w kościele św. Katarzyny); córki 5/ Dorothea (ur. 1644 – zm. 1665?), od 1664 pierwsza żona kupca Johanna Rennera (13 (30) IX 1638 – pochowany 29 III 1678 w rodzinnym grobie Eichstädtów w kościele św. Trójcy), oraz kolejna 6/ nieznana z imienia, także pochowana w rodzinnym grobie w kościele św. Trójcy.
Pochowany 14 VI 1660 w kościele św. Trójcy pod płytą nagrobną nr 32, który zakupił w 1657. Mowę pogrzebową wygłosił Johann Heinius, diakon tego kościoła i kaznodzieja w kaplicy św. Anny, przygotowany pośmiertny portret chwalącymi zmarłego wersami uświetnił Johanna Petera Titiusa, żegnały go też trzy zbiorki poetyckie, autorstwa duchownych gdańskich kościołów, lekarzy gdańskich i profesorów Gimnazjum Akademickiego. Od 1935 jego imię nosi jeden z kraterów na Księżycu.
