GÖDTKE DANIEL, lekarz, anatom
| < Poprzednie | Następne > |
DANIEL GÖDTKE (1640/1641 Gdańsk – po 1674, najpewniej Niderlandy), lekarz i anatom. Syn browarnika Michaela Gödtkego (chrzest 11 V 1603 – pochowany 5 VII 1663 w kościele Najświętszej Marii Panny), mieszkającego przy Hundegasse (ul. Ogarna) i poślubionej mu 13 III 1628 Anny, córki Hansa Banckego (zm. 27 IX 1632), wdowy po Augustinie Schultzu. Miał pięcioro rodzeństwa: dwoje rodzonego i troje przyrodniego. Jego rodzoną siostrą była m.in. Anna (1632–1712), żona Erdtmana Stobbego, a po jego śmierci Alexandra Queckena, bratem przyrodnim zaś malarz Daniel Schultz.
W styczniu 1660 zapisany został do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. W 1661 wziął udział jako respondent w dyspucie Logicae erotematicae pars simplex de termine logicis… pod kierunkiem profesora Georga Neufelda jr , zaś 20 V 1664 w kończącej naukę dyspucie Disquistio optico-astronomica de visione… pod kierunkiem Friedricha Büthnera. Wraz ze swym rówieśnikiem i kolegą gimnazjalnym Johannem Ernstem Oelhafem, synem Petera Oelhafa, odbył podróż edukacyjną po Republice Zjednoczonych Prowincji (północne Niderlandy), gdzie 15 VIII 1664 immatrykulował się na Wydziale Medycznym uniwersytetu w Lejdzie.
Od września 1665 do lutego lub marca 1667 przybywał w Amsterdamie, gdzie uczestniczył w zajęciach z zakresu medycyny i historii naturalnej w gimnazjum akademickim Amsterdamse Atheneum. Mieszkał w domu medyka i anatoma Gerrita Leendertszoona Blasiusa (Blaes), pod kierunkiem którego uczestniczył m.in. w badaniach prowadzonych przez członków Collegium Privatum Amstelodamense, nieformalnej grupy badawczej podejmującej studia z zakresu anatomii zwierząt. 26 i 27 I 1666 także pod jego kierunkiem bronił tez ćwiczeniowej dysputy anatomicznej De structura medullae spinalis, & inde provenientium Nervorum, będącej pierwowzorem wydanej w marcu tego samego roku rozprawy Anatome medullae spinalis, et nervorum inde provenientium. 18 IX 1666 brał udział w kolejnej dyspucie ćwiczeniowej, Anatomica Observata Selectiora, zawierającej krótkie omówienie wyników 17 niedatowanych obserwacji zootomicznych.
18 III 1667 reimmatrykulował się na wydziale medycznym uniwersytetu w Lejdzie, 22 III 1671 zapisał się na uniwersytet w Harderwijk, gdzie 23 III 1671 bronił tez dysputy doktorskiej De luxatione. Jako doktor filozofii i medycyny w następnych latach nadal współpracował z Gerritem Blasiusem w ramach Collegium Privatum Amstelodamense. Krótkie raporty z badań zootomicznych, w których uczestniczył i które prowadził samodzielnie, opublikowano w latach 1667 i 1673 jako Observationes anatomicae selectiores Amstelodamensium. Obserwacje te dotyczyły m.in. budowy anatomicznej psów, żab i szczupaków. W jednym z raportów przytoczono informacje o sekcji zamrożonej głowy cielęcia, koncentrując się na budowie mózgu i narządu wzroku; był to jeden z pierwszych przypadków tego rodzaju dysekcji opisanych w literaturze przedmiotu. Wraz z pozostałymi członkami kolegium w trakcie prowadzenia obserwacji obstrzykiwali także studiowane obiekty rtęcią, by w ten sposób demonstrować budowę układu krwionośnego.
Za pośrednictwem Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej starał się o wyjazd do Japonii, jednak stanowisko, o które się ubiegał, tj. lekarz szoguna, otrzymał jeden z jego konkurentów, lekarz i botanik Willem ten Rhijne (1647 Deventer – 1700 Batavia (Dżakarta, Indonezja)), którego rozprawę o herbacie opublikował w swej publikacji Jacob Breyn (Jacobi Breynii Gedanensis Icones Exoticarum aliarumque Minus Cognitarum Plantarum in Centuria Prima descriptarum Plantae Exoticae, Gedani 1678).
Od 31 III 1674 żonaty był z wdową po Nicolaasie van der Graafie (zm. 1674), Elisabetha Noordingh (ur. 1653 Weesp (Niderlandy)), córką Nicolaasa (Claesa) Pietersz(oon)a Noordingha, burmistrza Weesp.
Bibliografia:
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 193.
Pękacka-Falkowska Katarzyna, „Freundtschafft die auch nach dem Tod wärt” Daniel Gödtke, Gerard Blaes i zootomia, „Zapiski Historyczne“, t. 85, 2020, z. 1, s. 51–89
