GERWICH JOHANN, rektor szkoły św. Piotra i Pawła
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN GERWICH (1641 Hersfeld?, Homberg? – 3 II 1703), rektor gdańskiej szkoły św. Piotra i Pawła. Pochodził z Hesji, teolog. Od 18 VII 1670 konrektor szkoły św. Piotra i Pawła, często pełnił rownież funkcję zastępczego kaznodziei w kościele św. Piotra i Pawła. Za to ostatnie w 1672 otrzymał 150 florenów wynagrodzenia, w roku następnym 60 florenów. 4 VI 1685 wybrany został przez Kolegium Szkolne rektorem szkoły św. Piotra i Pawła, wprowadzony został na to stanowisko 14 lipca tego roku przez sekretarza miasta Christopha Fischera.
Jako rektor nie do końca potrafił ułożyć stosunków z podległymi sobie nauczycielami. Popadł w konflikt z mianowanym 24 VII 1685 konrektorem Gilbertusem Wachiusem z Królewca (autorem kilku wierszy w języku łacińskim, od 10 I 1694 kaznodzieją w Nassenhuben (Mokry Dwór, Żuławy Gdańskie), od 1699 w Bremie), w 1687 doprowadzono do ugody, grożąc obu cofnięciem świadczeń kościelnych.
W 1693 popadł w konflkt z kantorem Schlüterem, obie strony obrzucały się obelgami, w efekcie musiał zapłacić 10 talarów kary, adwersarz pięć talarów. W 1696 skargi składane na Schlütera przez niego i nowego konrektora, Gerharda Schumachera (z Bremy, od 1699 kaznodziei w Mokrym Dworze, zm. 1709), spowodowały nawet czasowe aresztowanie kantora. W wewnętrznym życiu szkoły zmienił zasadę dysponowania pieniędzmi pochodzacymi z tygodniowych zbiórek przeprowadzanych przez uczniów z ubogich rodzin: o ile wcześniej część z pieniędzy trafiała do konrektora i nauczyciela owych ubogich uczniów i była wydatkowana na ich (ubogich uczniów) potrzeby wedle uznania, o tyle od jego czasów pieniądze były w całości przekazywane na zakup świec, atramentu, piór i papieru oraz książek i katechizmów dla ubogich uczniów. Trzecim konrektorem za jego rządów był od 1700 pochodzący z Hesji-Kassel Jeremias Kistener (Kistner, Küstner), od 1704 kaznodzieja w Immenhausen koło Kassel, wedle opinii wystawionej mu w Gdańska człowiek cichy i sumienny.
W 1702 dotknięty apopleksją zrezygnował z urzędu. Na jego prośbę Rada Miejska przyznała mu roczną emeryturę w wysokości 300 florenów, płatną w trzech ratach.
Był dwukrotnie żonaty, związki zawierał w kościele św. Piotra i Pawła. Po raz pierwszy ożenił się 18 X 1678 z Catheriną Elisabethą (pochowna tamże 3 III 1687), córką Jacoba von der Erdtwiga (zm. 1667) i Christiny, córki kaznodziei kościoła św. Piotra i Pawła Isaacka Detloffa. Po raz drugi 7 II 1692 poślubił Adelgundę (chrzest 16 IX 1648 w kościele św. Piotra i Pawła – pochowana 15 I 1711 w kościele św. Trójcy, w grobie ojca, nr 35), córkę przybyłego ze Schiedam (Holandia, koło Rotterdamu) Corneliusa Kreuzera (zm. 1692 Gdańsk).
Ojciec dzieci z pierwszego małżeństwa 1/ Wilhelma Jacoba (chrzest 27 X 1679), w 1687 ucznia drugiej klasy szkoły św. Piotra i Pawła; 2/ Johanna Gerharda (chrzest 30 III 1681); 3/ Catheriny Elisabethy (chrzest 9 X 1682); 4/ Dorothei Christiny (chrzest 30 III 1684); 5/ Constanci (chrzest 19 IV 1685); 6/ Johanna Isaaca (chrzest 9 II 1687 – 12 XI 1753), który 9 III 1717 wystarał się o potwierdzenie obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli) i pasamonik (rzemieślnik zajmujący się wyrobem pasów, frędzli i taśm do obszywania ubrań i tkanin), od ślubu w kościele św. Piotra i Pawła 16 II 1717 męża Elisabeth (zm. 26 IX 1762), córki Martina Minnemanna, z którą za wpisowe 1000 florenów był od 19 VII 1731 pensjonariuszem szpitala św. Ducha.
Pochowany 16 II 1702 w kościele św. Piotra i Pawła.
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 7, s. 447.
Knetsch Carl, Hessen, Waldecker und Frankfurter in Danzig, „Zeitschrift des Westpreussischen Geschichtsvereins”, H. 46, 1904, s. 36–37.
Praetorius Ephraim, Athenae Gedanenses ..., Lipsiae 1713, s. 196.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 105.
Schnaase Eduard, Die Schule in Danzig und ihr Verhältniss zur Kirche, Danzig 1859, s. 65.
Simson Paul, Geschichte der Schule zu St. Petri und Pauli in Danzig, Bd. 1, Danzig 1904, s. 52–53, 57, 105.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 2, 289; 3 167, 327.
