HABELA JADWIGA MARIA, architekt, profesor Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
JADWIGA MARIA HABELA (12 VII 1924 Warszawa – 16/17 XI 2007 Gdańsk), architekt, profesor Politechniki Gdańskiej (PG). Córka urzędnika Państwowego Monopolu Tytoniowego Antoniego Habeli i nauczycielki Kazimiery z domu Grzegorczyk. Absolwentka szkoły powszechnej przy Seminarium i Gimnazjum Żeńskim im. Asnyka we Lwowie i przed wybuchem II wojny światowej tamże trzech klas gimnazjum. W czasie okupacji przez rok pracowała w Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami przy produkcji szczepionek antytyfusowych i uczęszczała na tajne komplety. Wiosna 1944 zdał maturę przed Tajna Komisją Egzaminacyjną i rozpoczęła studia na Wydziale Architektury Lwowskiego Instytutu Politechnicznego. Po zakończeniu wojny, w połowie drugiego roku studiów, zamieszkała w Krakowie i po pół roku, w 1946 wraz z matką przeniosła się do Gdańska.
W 1951 ukończyła Wydział Architektury PG. W latach 1947–1949 pracowała w wykonawstwie robót budowlanych w Chrzanowie i przy działającej w Gdańsku Ekspedycji Archeologicznej Uniwersytetu Łódzkiego. Od grudnia 1949 pracownik Wydziału Architektury PG na stanowisku zastępcy asystenta, od 1952 młodszy asystent w Katedrze Historii Architektury Polskiej, od 1953 starszy asystent. W 1950–1956 sprawowała społeczny nadzór konserwatorski przy zabezpieczaniu detali kamieniarskich podczas prac rozbiórkowych gdańskich kamienic. W latach 1952–1960 dodatkowo zajmowała się rekonstrukcjami, studiami konserwatorsko-adaptacyjnymi kilkudziesięciu zabytkowych kamienic Gdańska. Specjalizowała się w historii architektury gdańskiego renesansu, działalności ówczesnych architektów i budowniczych.
Była konsultantem gdańskich oddziałów Pracowni Dokumentacji Historycznej i Przedsiębiorstwa Państwowego Pracownie Konserwacji Zabytków, gdańskiego Biura Projektów „Miastoprojekt” oraz Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie, Koszalinie i Olsztynie. W 1957 przebywała na stażu w Belgii i Holandii, gdzie m.in. zebrała materiały do obronionego w 1965 doktoratu Antonis van Obberghen, architekt i fortyfikator flamandzki z przełomu XVI i XVII wieku i przeszła na stanowisko adiunkta.
W 1970 przebywała na stypendium w Kopenhadze, po powrocie, jeszcze w tym samym roku rozpoczęła współpracę z Kaszubskim Parkiem Etnograficznym we Wdzydzach Kiszewskich. Od 1975 doktor habilitowany na podstawie dorobku i rozprawy Ratusz Staromiejski w Gdańsku. Pierwotny układ funkcjonalny i architektoniczny na tle budownictwa municypalnego Europy. Od 1976 docent.
W sierpniu 1982 usunięta z pracy, następnie przywrócona i zawieszona w prawach pracownika PG, co stanowiło szykanę za wykroczenie przeciwko przepisom stanu wojennego (wraz z Aleksanderem Piwkiem sprawowała opiekę nad wyjazdem naukowym studentów WA PG na Dolny Śląsk, podczas którego na tylnej szybie autokaru dwie studentki namalowały szminką logo zlikwidowanego dekretem o stanie wojennym NSZZ Solidarność). Od 1990 profesor nadzwyczajny (tytularny).
Autorka m.in. prac: Kościół parafialny pod wezwaniem św. Jana w Gdańsku (1958), Droga Królewska w Gdańsku – w zespole z Januszem Ciemnołońskim, Ryszardem Massalskim i Jerzym Stankiewiczem (1965, 1975), opracowań haseł „Ratusz Staromiejski” i „Wielka Zbrojownia” do Katalogu zabytków sztuki. Miasto Gdańsk, cz. 1: Główne Miasto (2006) oraz biografii działających w Gdańsku architektów i budowniczych: Antoniego van Obberghena, Hansa Kramera, rodziny van den Blocke, Barthela Ranischa, Hansa Strakowskiego.
Związana była z Sodalicją Mariańską, była członkinią Związku Nauczycielstwa Polskiego (od 1949), Ligi Przyjaciół Żołnierza (skarbnik 1952–1953), Stowarzyszenia Architektów Polskich (od 1950, w Kole Architektury PG była w 1953–1956 skarbnikiem), Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Gdańsku (od 1954), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (od 1954). W latach 1953–1956 była opiekunką żeńskiego Domu Akademickiego PG.
Wyróżniona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1973), Medalem Pięćsetlecia Powrotu Gdańska do Polski (1954), odznaką „Za Zasługi dla Gdańska” (1965), złotą odznaką „Za Opiekę nad Zabytkami” (1974). Rodziny nie założyła, pochowana na cmentarzu Srebrzysko (w grobie z Ryszardem Massalskim).
