HAUPT ADAM, rektor Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych
| < Poprzednie | Następne > |
ADAM HAUPT (12 X 1920 Kraków – 19 II 2006 Sopot), architekt, rektor gdańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (PWSSP). Od 1938 do 1943 studiował architekturę początkowo na wydziałach architektury Politechniki Lwowskiej, następnie w latach 1939–1941 w radzieckim Lwowskim Instytucie Politechnicznym, od 1942 w niemieckim Staatliche Technische Institute Lemberg, w 1943 przerwał studia. Harcerz we Lwowie, we wrześniu 1939 zwalczał ukraińskich sabotażystów i dywersantów, następnie brał udział w obronie Lwowa przed armią sowiecką. Należał do grupy kontrwywiadu Armii Krajowej (AK). Po zajęciu Lwowa przez Armię Czerwoną w 1944 w obawie przed dekonspiracja wycofany z Lwowa, członek grupy likwidacyjnej AK. Przeniósł się na Politechnikę Krakowską, gdzie w trakcie kończenia studiów został asystentem w Katedrze Architektury Monumentalnej. Rozpoczął także studia na Wydziale Malarstwa krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych (ASP). Dyplom Politechniki Krakowskiej otrzymał w 1946.
W Gdańsku od 1946, początkowo (1946–1947) tworzył dekoracje sceniczne dla Teatru Marynarki Wojennej w Gdyni, w latach 1947–1948 pracował w Wydziale Technicznym Zarządu Miasta jako inspektor rejonu Starego Miasta, był wykładowcą konstrukcji żelbetonowych w Gdańskich Technicznych Zakładach Naukowych. Od 1949 do 1954 był starszym projektantem i kierownikiem zespołu w Centralnym Biurze Projektów Architektonicznych i Budowlanych (później „Miastoprojekt Gdańsk”). Jednocześnie od początku roku akademickiego 1947/1948, a oficjalnie od 1948, pracował jako starszy asystent w Pracowni Kompozycji Brył i Płaszczyzn na Wydziale Malarstwa i Architektury (PWSSP). Od 1949 prowadził projektowanie form architektury okolicznościowej na Wydziale Architektury Wnętrz, potem pracownię projektowania rzeźbiarsko-architektonicznego. Od 1950 do 1951 adiunkt, w okresie 1951–1955 zastępca profesora, 1956–1966 docent.
Kilkakrotnie pełnił funkcję prorektora (1952–1954, 1981–1984 i 1984–1987), od 1962 do 1965 był rektorem PWSSP, w latach 1954–1956, 1961–1962 i 1969–1971 dziekanem Wydziału Architektury Wnętrz, od 1971 kierownikiem Katedry Projektowania Architektury Okrętów i Form Przemysłowych, prowadził również jedną z pracowni na Wydziale Projektowania Plastycznego, w latach 1979–1992 kierownik Katedry Podstaw i Metodyki Projektowania Wzornictwa Przemysłowego (i pracowni) na Wydziale Architektury Wnętrz i Wzornictwa Przemysłowego. Od 1976 do 1979 był profesorem wzornictwa przemysłowego ASP w Bagdadzie.
W 1952 z zespołem uczestniczył w konkursie na projekt stacji metra na pl. Teatralnym w Warszawie (III nagroda). Wspólnie z Adamem Matoniem był twórcą wielkich portretów Karola Marksa, Fryderyka Engelsa, Włodzimierza Lenina, Józefa Stalina i Bolesława Bieruta, od 1952 przez wiele lat zdobiących plac przed dworcem Gdańsk Główny podczas pochodów pierwszomajowych (po 1956 bez dwóch ostatnich). Współautor otwartego w 1964 Mauzoleum Ofiar Zagłady w Treblince (z Franciszkiem Duszeńką i Franciszkiem Strynkiewiczem), zaprojektowanego jako rozległe założenie przestrzenne, w którym – unikając dosłowności – odwołano się do wyciszonej i tym bardziej dramatycznej symboliki (rampy kolejowej, drogi, architektonicznego pomnika ze szczeliną, paleniska wypełnionego bazaltem i tysięcy rozłupanych kamieni). Następną realizacją rzeźbiarsko-przestrzenną był odsłonięty w październiku 1966 pomnik Obrońców Wybrzeża na Westerplatte (z Franciszkiem Duszeńką i Henrykiem Kitowskim). Realizacją wspólną (z architektem Wiesławem Gruszkowskim) był także Wojskowy Cmentarz Francuski. Autor oprawy plastycznej Westerplatte z okazji wizyty Jana Pawła II (1987 ).
Od 1945 członek Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP), w latach 1951–1953 prezes Okręgu Gdańskiego ZPAP, 1961–1965 członek jego Rady Artystycznej. Od 1947 członek Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). W latach 1966–1973 radny Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku, przewodniczący Komisji Kultury. Od 1980 członek NSZZ „Solidarność”. Członek założyciel Towarzystwa Przyjaciół Sopotu, od 1990 do 1994 jego prezes.
Swoje obrazy wystawiał na wystawach okręgowych ZPAP w Gdańsku (1948, 1953, 1955, 1957, 1958) oraz m.in. w Warszawie, Sopocie, Moskwie, Berlinie, Bukareszcie i Nowym Jorku. Laureat wielu nagród, w tym państwowych, za pomniki w Treblince i na Westerplatte oraz za pracę pedagogiczną. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1953), Krzyżem Kawalerskim (1964) i Krzyżem Oficerskim (1985) Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Za Zasługi dla Gdańska” (1960), „Orderem Stańczyka” miesięcznika „Litery” (1967, za rok poprzedni, za projekt pomnika na Westerplatte), Złotą Odznaką SARP (1988). Za udział w realizacji pomnika na Westerplatte w 1966 otrzymał nagrodę I stopnia Ministra Obrony Narodowej, w 1987 laureat Nagrody Miasta Gdańska w dziedzinie kultury.
Był żonaty ze Sławą Marią z domu Skłodowską (17 IX 1926 Kowno – 27 II 1995). Pochowany z żoną na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.
