HENKENHAF JOHANN FRIEDRICH, architekt
| < Poprzednie | Następne > |
JOHANN FRIEDRICH HENKENHAF (2 IV 1848 Grünwettersbach koło Karlsruhe – 10 VII 1908 Gdańsk), architekt. Jeden z siedmiorga dzieci budowniczego i cegielnika Karla Andreasa (14 II 1806 – 18 VII 1862) i poślubionej 19 XII 1839 jego drugiej żony, Dorothei Salome z domu Claupin (4 VI 1812 – 27 XII 1872). Brat Andreasa Karla (9 IV 1841 – 27 VI 1906), Dorothei Salome (ur. 6 V 1843), Louisy Barbary (ur. 15 I 1846), Kathariny Magdaleny (24 VII 1850 – 12 VII 1875), Karoliny (18 XI 1852 – 13 II 1859) i Jakoba (7 VIII 1855 – 11 I 1927).
W 1873 osiadł w Heidelbergu, gdzie założył firmę budowlaną Baufirma Henkenhaf, używał tytułu mistrza budowlanego i architekta. W latach 1875–1886 wspólnikiem firmy został Friedrich Ebert (30 VIII 1850 Ruchsen (Badenia-Wirtembergia) – 23 XII 1914 Heidelberg); zmieniła ona nazwę na Bureau der Architekten Henkenhaf und Ebert. Równocześnie, w latach 1879 –1882 firma była aktywna w Badenii i Niderlandach. W 1882 przeniósł się do Amsterdamu, gdzie założył drugie biuro firmy Henkenhaf & Ebert. Wraz ze wspólnikiem w 1881 wybudował w Bruchsal pod Karlsruhe synagogę (zniszczona przez hitlerowców), od 1885 prowadzili prace przy rozbudowie hotelu „Krasnapolsky” w Amsterdamie, w latach 1884–1885 stworzyli największe wspólne dzieło – Dom Kuracyjny w kąpielisku morskim Scheveningen (dziś część Hagi). W latach 1886–1887 kierował pracami przy odbudowie tego domu po pożarze. Po opuszczeniu firmy przez wspólnika prowadził ją dalej w Amsterdamie, gdzie w 1890 wybudował hotel Victoria (dziś Park Plaza Victoria). Był też jego pierwszym dyrektorem („jak Pan Bóg – uwielbianym, wszechmocnym i niewidzialnym”).
W październiku 1892 przeniósł się do Berlina (Friedenau, następnie Charlottenburg), w 1896 – do Gdańska. Mieszkał początkowo we Wrzeszczu, w kamienicy przy Mirchauer Weg 20 (ul. Partyzantów), której po trzech latach został właścicielem. W latach 1899–1909 mieszkał w wybudowanej dla siebie rezydencji przy Parkweg 2 (ul. Pawłowskiego). W latach 1902–1905 prowadził biuro budowlane w powstałej w latach 1902–1903 kamienicy przy Weidengasse 5 (ul. Łąkowa). Był również właścicielem kamienic przy Milchkannengasse 21/22 (ul. Stągiewna, na rogu ul. Motławskiej) i 25/26, zbudowanych w 1906 (pierwsza) i 1903, na miejscu spichlerzy „Patriarcha Jakub” i „Nosorożec” (obie zniszczone w 1945). Wybudował także kamienicę (również niezachowaną) przy Weidengasse 5 (ul. Łąkowa). Przypisywane mu autorstwo budynku elektrowni na Ołowiance z 1898 nie zostało potwierdzone.
W 1899 w ciągu ośmiu miesięcy wybudował Dom Kuracyjny (Kurhaus) na Helu utrzymany w romantycznym stylu, otwarty 20 maja, z 25 pokojami dla 70 gości, stylową salą klubową dla żeglarzy i wygodnym zejściem na plażę, gdzie powstało osobne molo. W latach międzywojennych dom ten znany był pod nazwą Dom Zdrojowy Hotel „Polonia” (stały pokój miał w nim Stefan Żeromski), częściowo zniszczony w 1939, nie został odbudowany.
25 X 1887 w Rafford Manse w Szkocji poślubił córkę tamtejszego pastora – Helen Innes Smith (21 I 1867 Rafford Manse – 1941 Gdańsk). Ojciec Helen Innes (ur. 9 X 1888 Amsterdam), Johanna Friedricha (27 I 1890 Amsterdam – 1928?), Jakoba Roberta (29 III 1891 Amsterdam – 7 III 1912 Sopot), Louisa (28 XI 1892 Berlin-Friedenau – 4 IV 1962 Berlin) i Alexandra Wilhelma (ur. 24 I 1895 Berlin-Charlottenburg), trzej ostatni synowie zostali razem ochrzczeni w domu rodzinnym 15 IX 1906. Po śmierci męża Helen Innes w 1909 mieszkała w willi przy Parkweg, następnie (będąc nadal właścicielką willi) w 1910 przy Hauptstrasse 3 (al. Grunwaldzka), od 1915 przy Baumbachallee 17 (ul. Konopnickiej), w 1917 wraz z synami – Louisem, kupcem, i Friedrichem, który w 1917 wrócił z wojny jako porucznik rezerwy (być może inwalida), w latach 1911–1928 określony jako budowniczy i architekt (w 1911–1914 z pracownią w ojcowskiej kamienicy) – przy Milchkannengasse 26 (ul. Stągiewna). W latach 1936–1937 Helen Innes mieszkała samotnie przy Johannistal 22 (ul. Matejki), w 1940–1941 – przy Mirchauer Weg 13 B.
Bibliografia:
Źródła:
Gdańskie Księgi Adresowe
Literatura:
Danzig und seine Bauten, Berlin 1908.
Hartmann D., Henkenhaf und Ebert Architekten der Stadthalle in Heidelberg und des Kurhauses in Scheveningen, rozprawa doktorska, Uniwersytet Karla Ruprechta w Heidelbergu 2001, archiv.ub.uni-heidelberg.de › Dissertation_Hartmann – dostęp 30.03.2021.
