HENSEL PAUL, pastor kościoła św. Jana
| < Poprzednie | Następne > |
PAUL HENSEL (3 X 1867 Jeże (Gehsen), powiat Pisz – 8 I 1944 Kołobrzeg (Kolberg)), pastor kościoła św. Jana, polityk. Syn Heinricha Rudolfa, pastora w Jeżach. Do 12 roku życia uczył się w szkole wiejskiej w rodzinnej miejscowości, następnie w Królewskim Gimnazjum w Ełku (Lyck). Po maturze od 1886 studiował teologię na Uniwersytecie Albertina w Królewcu (Königsberg). Był członkiem korporacji akademickiej Corps Masovia. Studia ukończył w Berlinie.
W latach 1891–1894 był pastorem w Rozogach (Friedrichshof) koło Szczytna, w 1894–1907 pastorem w rodzinnych Jeżach. Urlopowany, przez półtora roku (1901–1903) opiekował się niemiecką parafią ewangelicką w San Remo. W latach 1907–1916 był drugim pastorem w kościele św. Jana Chrzciciela w Piszu (Johannisburg), następnie pierwszym pastorem i generalnym superintendentem unijnego Kościoła ewangelickiego.
Od 1891 zaangażowany był w ruch spółdzielczy. Od 1920 do 1924 był członkiem rady nadzorczej Centralnej Rolniczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w Berlinie. Jako poseł Konserwatywnej Partii Prus zasiadał w latach 1913–1918 w Pruskiej Izbie Poselskiej (izba niższa pruskiego parlamentu). Startując z ramienia Niemieckiej Narodowej Partii Ludowej (DNVP) został posłem z okręgu wyborczego Olsztyn (Allenstein) 3 (Olecko (Oletzko) – Ełk – Pisz) i od marca 1921 do maja 1928 zasiadał w Reichstagu (parlamencie Republiki Weimarskiej). Pracował w komisjach oświaty, prawa i administracji publicznej.
Po I wojnie światowej opowiedział się za pozostaniem Mazur w niemieckich Prusach Wschodnich. Jako piski superintendent w marcu 1919 udał się do Rady Najwyższej Głównych Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych w Paryżu z listą 144.447 podpisów, by zaprotestować przeciw jakiejkolwiek formie oderwania Mazur od Niemiec. 22 III 1919 wezwał do utworzenia Związku Mazurów (Masurenbund). W 1920, w okresie plebiscytu powołał w olsztyńskim okręgu plebiscytowym komitet parafii ewangelickich na Mazurach, który opowiedział się przeciwko przyłączeniu do Polski.
W latach 1912–1931 wydawał Królewsko-Pruski Kalendarz Ewangelicki w języku mazurskim (Masurische Sprache). Miały one charakter germanizacyjny, zawierały jednak bogactwo pieśni i wierszy ludowych. W latach 1900–1922 współpracował z „Pruskim Przyjacielem Ludu", w których prezentował swoje antypolskie poglądy. Polemizował między innymi z wychodzącym w Szczytnie „Mazurskim Przyjacielem Ludu", przeciwko któremu wydał ulotkę Polski wilk w odzieniu owczym. Opublikował także między innymi Die evangelischen Masuren in ihrer kirchlichen und nationalen Eigenart. Ein kirchengeschichtlicher Beitrag zur Frage der katholisch-polnischen Propaganda in Masuren (Kościelna i narodowa specyfika ewangelickich Mazurów. Kościelno-historyczny przyczynek do kwestii katolicko-polskiej propagandy na Mazurach, Königsberg 1908), Die Polengefahr für die masurische Bevölkerung (O polskim zagrożeniu wobec ludności mazurskiej, Berlin 1911).
W Gdańsku od 1929, przeniósł się tu z pomagającym mu wcześniej trzecim (od 1911) i drugim (od 1917) pastorem kościoła św. Jana Chrzciciela w Piszu, Otto Eichelem. W Gdańsku w latach 1929–1944 był pastorem kościoła św. Jana. Aktywnie włączył się do tworzenia Kościoła Wyznającego, wywodzącego się ze sprzeciwu wobec popierających narodowy socjalizm Niemieckich Chrześcijan (Deutsche Christen). Do marca 1934, kiedy biskupem Kościoła Wyznającego Wolnego Miasta Gdańska został członek NSDAP Johannes Immanuel Beermann, spotkania wiernych odbywały się w domu parafialnym kościoła św. Jana.
W 1930, na 100-lecie swojej dawnej korporacji akademickiej, napisał słowa pieśni Weiht in frohem Festesjubel neu Masovia Euer Lied (Uświęćcie na nowo Waszą pieśnią Masovię w radosnym świętowaniu), którą śpiewano na melodię Das Deutschlandlied (Pieśń Niemiec), hymnu państwowego Republiki Weimarskiej. W tym samym roku odznaczony został przez Ewangelicki Kościół Unii Staropruskiej (Kirche der Altpreußischen Union) medalem okolicznościowym „Za Zasługi dla Kościoła”. Od 1892 żonaty był z Katheriną z domu Klein.
