KIELANOWSKI TADEUSZ, lekarz
| < Poprzednie | Następne > |
TADEUSZ MICHAŁ KIELANOWSKI (12 IX 1905 Lwów – 6 V 1992 Gdynia), lekarz, pracownik Akademii Medycznej w Gdańsku (AMG). Syn lekarza Bolesława i Marii, córki lekarza Leopolda Lityńskiego. Brat Józefy Marii (ur. 11 VI 1904 Lwów), zamężnej za Oktawa Pietruskiego (1904–1981), po II wojnie światowej lektorki języka niemieckiego i francuskiego na UMCS w Lublinie, Leopolda (1907–1988), reżysera teatralnego, redaktora w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa i Jana (1910–1989), zootechnika, genetyka, profesora i dyrektora Instytutu Fizjologii i Żywienia Zwierząt PAN w Jabłonnie.
Podczas I wojny światowej przebywał w Grazu (Austria), gdzie uczył się w gimnazjum Scholza. Po wojnie wrócił do Lwowa i w 1921, dzięki stypendium rządu francuskiego został wysłany z grupą 18 prymusów z całej Polski do Nancy, gdzie w 1923 zdał maturę w Lyceé Henri Poincaré. Nosił się z zamiarem studiowania medycyny, za namową rodziny i znajomych studiował prawo na Sorbonie oraz nauki polityczne w prywatnej szkole w Paryżu. Przez dwie kadencje pełnił tam z wyboru funkcję sekretarza Stowarzyszenia Studentów Polskich w Paryżu. Zdecydował się jednak porzucić karierę prawniczą oraz dyplomatyczną i podjąć studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, od 1931 doktor. W latach 1931–1937 zatrudniony w Zakładzie Anatomii Patologicznej, gdzie ogłosił kilkanaście prac dotyczących gruźlicy, następnie w Klinice Chorób Wewnętrznych uniwersytetu we Lwowie, rozpoczynając specjalizację z ftyzjatrii klinicznej u prof. Romana Renckiego. W roku akademickim 1935/1936 przebywał na stypendium Funduszu Kultury Narodowej w Niemczech, we Francji i Anglii. Kierował domem akademickim dla chorych na gruźlicę we Lwowie, zwanym inaczej Domem Posanatoryjnym.
Podczas II wojny światowej pracował we Lwowie w klinikach i szpitalach ftyzjatrycznych (chorób płuc), żołnierz Armii Krajowej. Przez okres okupacji, sam grając na skrzypcach, w zaprzyjaźnionym mieszkaniu urządzał tajne, środowe koncerty muzyki poważnej, podczas których występowali znani później artyści, m.in. skrzypaczka Felicja Andruchowicz-Międlar, skrzypek-wirtuoz Henryk Statkiewicz, po wojnie profesor konserwatorium w Bydgoszczy, wówczas młody pianista i kompozytor, później światowej sławy dyrygent Stanisław Skrowaczewski, śpiewak Andrzej Hiolski oraz pianista Jerzy Broszkiewicz, po wojnie znany pisarz. W latach 1944–1945 podpułkownik – lekarz Wojska Polskiego. W 1945–1950 pracował na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (prodziekan i dziekan Wydziału Lekarskiego, 1948–1950 rektor). Organizator Akademii Medycznej w Białymstoku (rektor, 1950–1955 kierownik Kliniki Chorób Płuc).
W 1956–1975 (do emerytury) pracował w AMG jako kierownik Kliniki Ftyzjatrii. W 1965 odwiedził w Londynie założyciela pierwszego na świecie telefonu zaufania, rektora anglikańskiej parafii w City – Edwarda Chad Varah, na wzór którego w 1967 powołał w Gdańsku pierwszy polski społeczny telefon zaufania „Anonimowy przyjaciel”. Zorganizował pięć Krajowych Konferencji Lekarzy i Humanistów (1976, 1978, 1980, 1983, 1987). Autor publikacji, zwłaszcza z zakresu patologii ogólnej, kliniki gruźlicy płuc i leczenia terminalnego oraz w popularno-naukowej serii wydawniczej „Omega” Odpowiedzialność uczonych. Dylemat współczesnej nauki (tom 176, 1970) i Rozmyślania o przemijaniu (tom 240, 1973). Doktor honoris causa Akademii Medycznej w Białymstoku (1965) i w Lublinie (1975), członek licznych towarzystw naukowych.
Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1952), Orderem Sztandaru Pracy I klasy (1975), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1973), Medalem 30-lecia Akademii Medycznej w Gdańsku (1975), odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej” (1973). Od 1950 żonaty był z Zofią Zielińską, pochodzącą z ziemiańskiej rodziny spod Grodna (zm. 27 VI 2017 Zakopane). Ojciec Macieja (Matthew, ur. 1952), absolwenta prawa na Uniwersytecie Warszawskim, od 2015 w Londynie, znawcy prawa brytyjskiego, właściciela kancelarii prawnej KIELANOWSKI LLM & CO, m.in. byłego doradcy Margaret Thatcher, pełnomocnik Ireny Anders, wdowy po gen. Władysławie Andersie.
Pochowany na cmentarzu Srebrzysko. W dniach 26-28 IX 2013 w Gdańsku odbyła się jubileuszowa konferencja naukowa „Etyka w medycynie wczoraj i dziś. W XX-lecie śmierci profesora Tadeusza Kielanowskiego”, zorganizowana przez Zakładu Etyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego we współpracy z tamtejszym Zakładem Historii i Filozofii.
Bibliografia:
Halasz Jacek, Kielanowski Tadeusz Michał, w: Ludzie Akademii Medycznej w Gdańsku, tom 4, pod red. Zbigniewa Machalińskiego, Gdańsk 2006, s. 57–85.
Paprocka-Lipińska Anna, Wokół powstania i 10-lecia działalności zakładu etyki Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, „Annales Academiae Medicae Gedanensis”, t. 44, 2014, s. 157–165.
