KOCH JULIUS AUGUST, lekarz
| < Poprzednie | Następne > |
JULIUS AUGUST KOCH (15 VI 1752 Osnabrück – 21 VII 1817 Gdańsk), lekarz. Syn prawnika Ernsta Augusta Kocha. Po ukończeniu szkoły w Osnabrück studiował medycynę i nauki matematyczne na uniwersytetach w Getyndze, Strasburgu i Bazylei, gdzie uzyskał doktorat z medycyny. W latach 1776–1792 pracował jako lekarz w Osnabrück.
W 1792, po śmierci Nathanaela Matthaeusa Wolfa, za rekomendacją swego nauczyciela, matematyka i fizyka Georga Christopha Lichtenberga (1742–1799), wybrany przez komisję gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego pod kierunkiem jego dyrektora, Nathanaela Berendta, na stanowisko astronoma w obserwatorium na Biskupiej Górce, zbudowanym przez poprzednika. Z legatu Nathanaela Matthaeusa Wolfa pochodziły też fundusze na jego zatrudnienie. W latach 1792–1794 prowadził prywatne kursy nawigacji morskiej, głównie dla kapitanów morskich, na których zapoznawał z podstawami astronomii żeglarskiej, wymagając od kursantów znajomości czterech podstawowych działań arytmetycznych i języka niemieckiego. W niezrealizowanym projekcie pruskiej Kamery Wojen i Domen w Kwidzynie i Kolegium Admiralicji w Gdańsku z 1802 w sprawie utworzenia w Gdańsku szkoły nawigacyjnej, przewidywany był na nauczyciela astronomii i geografii matematycznej, znajomości działania kompasu, znajomości map morskich.
Tuż przed oblężeniem Gdańska przez wojska napoleońskie, w listopadzie 1806, udało mu się przenieść instrumenty astronomiczne z Biskupiej Górki do miasta i prowadzić dalej obserwacje z Bramy Zielonej. Wobec zniszczenia obserwatorium na Biskupiej Górce i kryzysu finansowego Towarzystwa Przyrodniczego w okresie I Wolnego Miasta Gdańska i zaraz po nim, utrzymywał się z praktyki lekarskiej. W 1815 powołany został przez gdańskie Prezydium Policji w skład komisji egzaminacyjnej nadającej prawo wykonywania zawodu sternikom i kapitanom morskim.
Już w 1794 poruszał kwestię, czy komety można zobaczyć w dużej odległości od Słońca („Rocznik Astronomiczny” Królewskiego Towarzystwa Naukowego w Berlinie). Był jednym z pierwszych astronomów, który badał zmienność gwiazd stałych. W 1782 odkrył „R Leonis” („R Leo”), gwiazdę zmienną w gwiazdozbiorze Lwa, o długim okresie i dużej amplitudzie, tylko sporadycznie widoczną gołym okiem. Inne odkrycia obejmowały gwiazdy zmienne w konstelacjach Herkulesa, Korony Północy i Tarczy. W 1797 opublikował „Tabele astronomiczne do wyznaczania czasu na podstawie zaobserwowanej, choć nieznanej wysokości dwóch gwiazd stałych” („Astronomische Tafeln zur Bestimmung der Zeit aus der beobachteten gleichen, obwol unbekannten Höhe zweyer Fixsterne”, Berlin–Stralsund), które okazały się bardzo przydatne dla żeglarzy. W „Rocznik Astronomiczny” za 1817 pojawiła się utworzona przez niego „tabela wszystkich gwiazd zmiennych znanych w 1815, dla których określono okresy zmiany jasności”.
W 1817 mieszkał przy Schwarzes Meer 61 (ul. Stawki). Żonaty z Louisą Renatą Unroth (1762 – 7 XII 1832 Gdańsk).
Bibliografia:
Gierszewski Stanisław, Sztuka nawigacji w Gdańsku w drugiej połowie XVIII wieku i na początku XIX wieku, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, t. 12, 1967, nr 2, s. 295–312.
Günther Siegmund, Koch Julius August w: Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 16 Leipzig 1882, s. 393.
Schumann Eduard, Geschichte der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig 1743–1892, „Schriften der Naturforschenden Gesellschaft in Danzig”, NF, Bd. 8, Danzig 1893, nr 2, s. 36-37, 88.
