KRAUSE BENIAMIN, sekretarz miasta Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
BENIAMIN KRAUSE (CRUSIUS) (około 1630 Gdańsk – 1663 pod Lwowem), luteraninb, sekretarz miasta Gdańska. Syn gdańskiego kupca Dawida (chrzest 8 X 1585 – pochowany 13 I 1637 w gdańskim kościele Najświętszej Marii Panny) (NMP). 5 VI 1636, z całą grupą gdańszczan: Jacobem Kirschwaldem, Gottliebem Huppilisem (Huplitzem), Johannem Stephanem Majusem, Johannem Beckherem, Danielem Haderschlieffem, Nathanaelem Krause (Crusiusem) i Melchiorem Schwabe zapisał się na uniwersytet w Królewcu. Tak jak wszyscy uznany za małoletniego, skierowany został do dalszych nauk wstępnych, podobnie jak dowodnie Kirschwald i Haderschlieff wrócił do Gdańska. Kontynuował tu naukę, na jej ostatnim etapie, w styczniu 1639, zapisał się do Gimnazjum Akademickiego. 26 XI 1639 przyjęty na uczelnię w Królewcu. Pod kierunkiem profesora Siegmunda Pichlera (1603–1668) odbył tam 13 III 1643 dyskurs polityczny De Ratione Statvs Monarchici Falsa (O fałszywym rozumie państwa monarchicznego).
W kwietniu 1644 przebywał w Krakowie ucząc się języka polskiego, opublikowa w tym roku po łacinie panegiryk z okazji ślubu rajcy krakowskiego i (od 1645) sekretarza królewskiego Hieronima Pinocciego (1612 Luca (Włochy) – 1676 Warszawa) (także m.in. z inicjatywy królewskiej wydawcy pierwszej gazet polskiej „Merkuriusz Polski”). W Krakowie spędził dłuższy czas (brak metryki katolickiej Akademii Krakowskiej za te lata nie pozwala ustalić czy na niej studiował). W 1647 opublikował kolejny panegiryk, tym razem sławiący obejmującego biskupstwo chełmińskiego przez Andrzeja Leszczyńskiego (1608–1658), późniejszego arcybiskupa gnieźnieńskiego i kanclerza wielkiego koronnego.
W latach 1647–1649 przebywał we Włoszech: w 1647 zapisał się do nacji niemieckiej na katolicki uniwersytecie w Padwie i został konsyliarzem tej nacji. Z tego powodu na murze obiektu uniwersyteckiego zachował się jego kamienny herb rodzinny z wyobrażeniem krzyża (kształtu jak krzyże w herbie Gdańska) i identyfikującym go napisem w kartuszu. 3 VII 1648 zapisał się do nacji niemieckiej uniwersytetu w Perugii (skupiającej głównie katolików), po trzech miesiącach był w Sienie. 29 VI 1649 zapisał się na studia prawnicze w Strasburgu, gdzie kilka dni wcześniej (22 t. m.) immatrykulowali się inni gdańszczanie, późniejszy (od 1662) sekretarz miasta Gdańska, następnie rajca Johann Kolckau i Georg Wieder (1628–1689). Podczas pobytu na tej uczelni wygłosił Oratio de togata virtute.
W Gdańsku ponownie od 1650. Z uwagi na swoje znajomości w otoczeniu królewskim (z odgrywającym na nim znaczna rolę Hieronimem Pinoccim, wysyłanym przez króla z misjami dyplomatycznymi), zatrudniony został na stanowisku sekretarza miasta. Według niektórych badaczy uzyskał wcześniej doktorat z prawa i w 1657 bezskutecznie zabiegał o profesurę w gdańskim Gimnazjum Akademickim. Wysyłany był przez gdańskie władze z misjami do Warszawy, od 1658 przebywał na stałe przy królewskim dworze. Na krótko przed śmiercią, w 1663, został nobilitowany, przyjął do rodzinnego herbu ponad krzyżem gwiazdę. Autor broszury politycznej, którą wydał pod pseudonimem Appius Claudoius.
Od 25 I 1654 żonaty był z Barbarą, córką Andreasa Mackensena I, nadwornego złotnika polskich królów. Zawarcie tego związku uczcił swoim utworem kompozytor Craton Bütner.
Bibliografia:
Die alten Matrikeln der Universität Strassburg 1621 bis 1793, beargb. Gustav C. Knod, Bd. 2, Strasburg 1897, s. 248.
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Georg Ehler, Bd. 1, Leipzig 1910, s. 370, 407.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 135.
Chachaj Marian, Związki kulturalne Sieny i Polski do końca XVIII wieku. Staropolscy studenci i podróżnicy w Sienie, Sieneńczycy i ich dzieła w Polsce, Lublin 1998, s. s. 116–117.
Kucharczyk Olga, Herby przedstawicieli nacji polskiej na Uniwersytecie Padewskim. Katalog znaków heraldycznych, Warszawa 2024, s. 310.
Trelińska Barbara, Album armorum nobilium Regni Poloniae XV-XVIII saec., Lublin 2001, s. 372.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 3, 158.
