KRIEGSEISEN JACEK, historyk sztuki, muzealnik
| < Poprzednie | Następne > |
JACEK KRIEGSEISEN (19 I 1965 Słupsk – 15 VII 2021 Gdańsk), historyk sztuki, muzealnik, adiunkt Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Syn lekarzy Zbigniewa (ortopedy) i Haliny (laryngologa), absolwentów Akademii Medycznej w Gdańsku. Brat Wojciecha Stanisława (ur. 8 V 1955 Słupsk), historyka, profesora na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego (UW) i w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.
W latach 1984–1989 studiował na Wydziale Prawa i Administracji UG, następnie na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK), studiów prawniczych nie ukończył. W 1989–1994 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych UMK, na kierunku konserwatorstwo i zabytkoznawstwo, ze specjalizacją muzealnictwo oraz w Instytucie Historii Sztuki UW (promotor pracy magisterskiej: prof. Adama Miłobędzkiego). W latach 1994–1997 pracował w Niemieckim Centrum Rzemiosła i Ochrony Zabytków w Fuldzie (Deutsches Zentrum für Handwerk und Denkmalpflege, Probstein Johannesberg, Fulda, Niemcy) przy polsko-niemieckim projekcie kompleksowej konserwacji i rewaloryzacji Kościoła Pokoju w Świdnicy. Odpowiedzialny był za część projektu dotyczącą szczegółowej inwentaryzacji podstaw naukowego opracowania wyposażenia i elementów architektonicznych kościoła i obiektów znajdujących się w jego otoczeniu. Od 1997 współpracował przy pracach konserwatorsko-remontowych kościoła ewangelicko-reformowanego w Zelowie, od 1998 organizował Muzeum w Zelowie – Ośrodek Dokumentacji Dziejów Braci Czeskich, którego był kuratorem.
Od 2005 doktor na podstawie rozprawy Złotnictwo elbląskie od XIV do początku XIX wieku (1827) (promotor: prof. Edmund Kizik, przewód na Wydziale Historycznym UG). Od 2006 pracował w Zakładzie Historii Sztuki (następnie Katedrze Historii Sztuki i Instytucie Historii Sztuki) UG. Jednocześnie w latach 2007–2011 był wicedyrektorem do spraw naukowych Muzeum Narodowego w Gdańsku (MNG). Z jego inicjatywy reaktywowano związane z tą placówką „Gdańskie Studia Muzealne” (od t. 7 (2011) ich redaktor naukowy).
Zajmował się sztuką nowożytną Europy Środkowo-Wschodniej, badał historię i kulturę Gdańska od XVI-XVIII wieku, między innymi związki sztuki i polityki w gdańskich zamówieniach artystycznych, badał rzeźbę nowożytną, przede wszystkim jednak rzemiosło artystyczne dawnej Rzeczypospolitej, w szczególności złotnictwo Prus Królewskich, Prus Książęcych i Pomorza. Autor monografii: Słupski bursztynnictwo. Wyroby słupskiego cechu bursztynniczego od XVI do początku XX wieku (2002); Złotnictwo słupskie od początku XVI do 1945 roku (2005); Stowarzyszenie Historyków Sztuki Oddział Gdański, 1955–2015. W 60. rocznicę powstania (2014); Kowadła i młotki. Dom, warsztat i wytwórczość gdańskiego złotnika w XVIII wieku (2021) oraz artykułów, między innymi: Gottfried Winholdt (1665-1709) - nieznany złotnik gdański (2000); Epitafium Anny księżnej Croy und Arschott w dawnym kościele zamkowym w Słupsku. Datowanie i program treściowo-artystyczny (2000); Srebrny serwis stołowy króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Przyczynki do biografii i twórczości gdańskiego złotnika Petera von der Rennena (2003); Sztuka w polityce miasta. Zamówienie artystyczne Gdańska w czasach Bartholomäusa Milwitza (2010); Avorio e corallo. La statua di San Sebastiano del convento dei gesuiti a Święta Lipka (Polonia) (2013); Die Steinepitaphien der Familie von Platen in der Dorfkirche von Rarfin (Rarwino) in Hinterpommern (2015); Die Ausstattungselemente aus dem Haus der Familie Ferber in Danzig (ul. Długa / Langgasse Nr. 28). Bemerkungen über ikonographische Barockthemen (2017); Złotnicy z rodziny Tolckemit czynni w Elblągu w XVII i XVIII w. (2017); Podarki w kulturze dyplomatycznej nowożytnego Gdańska 2018, Obraz i słowo. Srebrne epitafium Barbary Kaweckiej w kościele pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu (2018), Eugen von Czihak (1853-1918) i jego badania nad sztuką złotniczą w Prusach Królewskich (2021).
W obszarze jego zainteresowań znajdowała się także sztuka gdańska powstała po 1945, głównie wykonane podczas powojennej odbudowy miasta dekoracje architektoniczne: Artyści namalowali, a ktoś zamalował, czyli potrzeba natury utylitarnej (2015), Gdańskie sgraffita Hanny Żuławskiej, czyli "wianuszek z kwiatów o charakterze rokokowym" (2016), redagował także Dekoracje Architektoniczne Gdańska, t. 1: Główne Miasto – fresk, sgraffito, mozaika, ceramika (2016). Był redaktorem monografii: "...łyżek srebrnych dwa tuziny”. Srebra domowe w Gdańsku 1700–181 (z Ewą Barylewską-Szymańską, przy współpracy Wojciecha Szymańskiego, 2007); Rzemiosło artystyczne w Prusach Królewskich (2009); Van Eyck – Memling – Breughel. Arcydzieła malarstwa ze zbiorów Brukenthal National Museum (2010); Materia światła i ciała. Alabaster w rzeźbie niderlandzkiej XVI–XVII wieku (we współpracy z Aleksandrą Lipińską, 2011); Całe srebro Rzeczypospolitej Panu Michałowi Gradowskiemu ofiarowane (2012); Król jedzie!, t. 2: Katalog. Wizyty władców polskich w Gdańsku XV-XVIII wieku (2018).
Autor lub współautor wystaw muzealnych: Łyżek srebrnych dwa tuziny. Srebra domowe w Gdańsku 1700–1816 ( Muzeum Dom Uphagena, 2007); Materia światła i ciała. Alabaster w rzeźbie niderlandzkiej XVI–XVII wieku (z Aleksandrą Lipińską, Brama Zielona, MNG, 2011); Król jedzie!: wizyty władców polskich w Gdańsku XV-XVIII w. (z Edmundem Kizikiem, Ratusz Głównego Miasta, Muzeum Gdańska, 2018).
Od 2006 członek Stowarzyszenia Historyków Sztuki, od 2016 – przez dwie kadencje – prezes Oddziału Gdańskiego. Należał do Rady Programowej do spraw rewaloryzacji ul. Długiej i Długiego Targu w Gdańsku, w latach 2018–2021 był członkiem Rady Muzeum Gdańska.
W 2008 odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za udział w ratowaniu zabytków podczas pożaru kościoła św. Katarzyny w Gdańsku (22 VI 2006). Był mężem Anny z domu Sielickiej, konserwatorki zabytków, architektury, rzeźby i rzemiosła artystycznego, od 2018 doktora nauk technicznych (przewód na Politechnice Gdańskiej), autorki monografii Kolory Gdańska. Kompozycje barwne fasad od XVI do XVIII wieku (Gdańsk 2021) nominowanej do Pomorskiej Nagrody Literackiej 2021. Pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Katolickim w Sopocie.
