KRISCHEN FRITZ, rektor Technische Hochschule Danzig
| < Poprzednie | Następne > |
FRITZ (FRIEDRICH) KRISCHEN (26 XII 1881 Kolonia – 15 VII 1949 Lubeka), architekt, historyk budownictwa i sztuki, rektor Technische Hochschule Danzig (THD). Syn Alberta, dyrektora poczty w Berlinie-Schönebergu, i Karoline z domu Reiß. W 1901 absolwent gimnazjum w Joachimsthal (dzielnica Berlina), do 1907 studiował na Wydziale Architektury Technische Hochschule (TH) w Berlinie, uzyskał uprawnienia budowniczego rządowego (asesora budowlanego), od 1907 do 1911 studiował archeologię na uniwersytetach w Berlinie i w Greifswaldzie. Od 1911 doktor.
W 1911 zdobył prestiżową Nagrodę Schinkela dla młodych architektów, przyznawaną od 1852 przez berlińskie AIV (Stowarzyszenie Architektów i Inżynierów Budownictwa) za wyjątkowe techniczno-naukowe osiągnięcia w budownictwie. W 1913 wygrał konkurs na przebudowę Starego Ratusza w Poczdamie (projekt niezrealizowany). W latach 1908–1915 pracował przy wykopaliskach dla berlińskich muzeów państwowych, między innymi w Milecie, Babilonie, Didymie, Priene, na Samos. Od 1912 prowadził samodzielne wykopaliska w Pompejach, Knidos, Efezie, Halikarnasie i Konstantynopolu (Stambuł), także w Trewirze (Trier). W latach 1917–1918 był członkiem komisji, która z polecenia pruskiego Ministerstwa Kultury, na zlecenie niemieckich władz okupacyjnych, miała inwentaryzować podlegające ochronie zabytkowe budowle i znaleziska w Macedonii, między innymi w Palikurze, Varos, Ochridzie, Stobi i Prilepie. W latach 1919–1924 profesor zwyczajny form starożytnych i średniowiecznych sztuki budowlanej w TH w Akwizgranie (Aachen), w latach 1921–1923 zbudowano tam zaprojektowane przez niego osiedla mieszkaniowe.
Od 1924 profesor zwyczajny historii budownictwa i historii sztuki w Technische Hochschule Danzig. W 1928 należał do zespołu odpowiedzialnego za rekonstrukcję Ołtarza Pergamońskiego w Berlinie. W latach 1929–1931 nadzorował w Gdańsku budowę zaprojektowanych przez siebie osiedli. W 1934 wygrał konkurs na przebudowę i modernizację Teatru Miejskiego w Gdańsku, do którego projekt realizacyjny wykonał i pracami kierował Otto Kloeppel. Od 1 VII 1931 do 30 VI 1932 rektor THD. Znany z niechęci do nazistów, od 1939 na przymusowej emeryturze dydaktycznej, przejął techniczne kierownictwo wykopalisk w egipskim Hermopolis Magna.
Po II wojnie światowej, od 1946 pracował na uniwersytecie ludowym (Volkshochschule) w Lubece, prowadził też wykłady na uniwersytecie w Hamburgu i w Szwajcarii. Zbierał materiały do monografii o architekturze Babilonu i wysp jońskich, wydanej już pośmiertnie: Weltwunder der Baukunst in Babylonien und Jonien (Cuda architektury świata w Babilonii i Jonii, Tübingen 1956). Autor m.in.: Ein Festtag am Hofe des Minos (Święto na dworze Minosa, Berlin 1921); wspólnie z Arminem Gerkanem Thermen und Palaestren (Termy i palestry, Berlin 1928); Kunst und Geschichte ( Danzig 1931); Die griechische Stadt (Miasto greckie, Berlin 1938); Die Stadtmauern von Pompeji und griechische Festungsbaukunst in Unteritalien und Sizilien (Mury miejskie Pompejów oraz grecka sztuka fortyfikacyjna w południowej Italii i na Sycylii, Berlin 1941); wspólnie z Arminem Gerkanem i Karlem Wulzingerem Antike Rathäuser (Antyczne ratusze, Berlin 1941). Był utalentowanym rysownikiem, twórcą makiet i ilustracji do książek. Autor litografii, dostępnych w galeriach aukcyjnych. Był m.in. członkiem Niemieckiego Instytutu Archeologicznego, Pruskiej Akademii Budownictwa oraz Towarzystwa im. Koldeweya (zrzeszenia eksploracji zabytkowych budowli).
Od 1918 żonaty z poślubioną w Braunlage Luci, córką Bechlera, berlińskiego prokuratora. Mieli syna i córkę.
Bibliografia:
Karnapp Walter, Krischen Friedrich, w: Neue Deutsche Biographie, Bd. 13, Berlin 1982.
Die Kriegsschauplätze in Italien, im Osten und Südosten, w: Kunstschutz im Kriege. Berichte über den Zustand der Kunstdenkmäler auf den verschiedenen Kriegsschauplätzen und über die deutschen und österreichischen Massnahmen zu ihrer Erhaltung, Rettung, Erforschung, Bd. 2, Leipzig, 1919.
