LIPCZINSKY MAX JOSEPH, budowniczy fortepianów
| < Poprzednie | Następne > |
MAX JOSEPH LIPCZINSKY (Maximilian Józef Lipczyński) (4 X 1862 Lębork – 11 I 1912 Gdańsk), budowniczy fortepianów. Wnuk Josepha, organisty w kościele w Pucku, syn i uczeń Józefa oraz poślubionej przez niego w styczniu 1857 Klary z domu Zocholl. Rodzice po ślubie zamieszkali w Lęborku, gdzie ojciec prowadził zakład naprawy i sprzedaży fortepianów. Brat Franza Juliusa (ur. 11 XII 1857), Rosy Marii (ur. 31 VIII 1859), Clary Christyny Evy (ur. 29 X 1864), Clemensa Emila (ur. 4 XII 1865), Alexandra Felixa Emmanuela (ur. 28 IV 1867), Margarethy Constantiny (ur. 18 II 1869), Leo Georga Alberta (ur. 2 X 1870), Anny Elisabeth (ur. 15 II 1872), Bernarda Johannesa (ur. 20 X 1873), Alfreda Ernsta (ur. 28 IV 1875), artysty malarza Alberta Eugena Benno (20 XII 1876 Lębork – 15 V 1974 Sopot), Georga Roberta (ur. 6 VI 1878) i Heleny Sophie (ur. 2 VI 1880).
Początkowo pracował w założonej przez ojca fabryce w Lęborku, gdzie m.in. sygnował pianina: J.M. Lipczyński – Lauenburg i. P. Po praktyce w niemieckich fabrykach, od 1890 prowadził wytwórnię fortepianów i fisharmonii w Gdańsku przy Jopengasse 50 (ul. Piwna), od 1 IV 1893 we własnym domu pod nr. 7, od około 1893 posługując się uproszczoną pisownią nazwiska.
Produkował głównie pianina. W 1898 opatentował własną mechanikę pianinową, w 1901 – fortepianową. Jego instrumenty nagrodzono medalami na wystawach przemysłowych w Chojnicach (1893 – cztery pianina koncertowe, wyróżnione srebrnym medalem), Grudziądzu (1896 – dwa złote medale za dziesięć instrumentów, m.in. fortepian pokojowy w obudowie hebanowej, pianina koncertowe, salonowe i gabinetowe w obudowach w dawnym stylu gdańskim, orzechowe i czarne, zdobione płaskorzeźbami, fisharmonię buduarową systemu ssącego i fisharmonię salonową systemu tłoczącego), Sopocie (1896 – srebrny medal), Koszalinie (1899 – złoty medal), Szczecinie (1901 – wieniec zasługi, duży złoty medal i dyplom zasługi), Gdańsku (1904 – pianina, fortepian skrzydłowy i pianola-fisharmonia; 1907 – części fortepianowe), Poznaniu (1911 – „symetryczny fortepian kabinetowy”, czarne pianino koncertowe z łukową klawiaturą, mahoniowe pianino salonowe, pianino koncertowe fornirowane szarym klonem – dyplom za wykonanie). Otrzymał medal Związku Wschodnioniemieckich Przemysłowców oraz listy pochwalne pianistów: Carla Doriusa Fuchsa, Moriza Rosenthala, Georga Schumanna, Willy’ego Helbinga, Georga Johannesa Haupta, Sally Liebling, dyrygentów Friedricha Johanna Laadego i Ludwiga Heidingsfelda, a także tytuł dostawcy Królewskiej Szkoły Wojskowej. W 1896 zatrudniał 15–20 pracowników. 15 XI 1906 w Westpreußische Gewerbehalle zu Danzig (Zachodniopruska Hala Przemysłowa w Gdańsku; kościół św. Jakuba) wygłosił odczyt na temat budowanych przez siebie pianin koncertowych. Członek Gdańskiego Towarzystwa Wioślarskiego i jego zarządu.
Katolik. Jego pierwszą żoną była Augusta Elisabeth z domu Malewski (katoliczka), z którą miał dzieci: Willibalda Josefa Leo (ur. 6 II 1892) i Gabrielę Marię Antonię (ur. 5 V 1893). Ponowny związek zawarł z Amalią Elisabeth Margaretą z domu Eggert (ewangeliczką); miał z nią synów: Wernera Eduarda Maximiliana (ur. 1 XI 1900; 26 VII 1939 zmienił nazwisko na Lips) i Gerda Feliksa oraz córkę Gerdę Margarethę Amalię (ur. 15 XI 1902).
Po jego śmierci zakład prowadziła druga żona, dotychczasowa wspólniczka i zarządzająca firmą, najpierw w imieniu własnym i dzieci, od 12 VII 1913 w spółce jawnej z inż. Willim C. Hassem (byłym współpracownikiem męża), który w kwietniu 1914 został dyrektorem i jedynym właścicielem (?) wytwórni, zwiększając produkcję i przeznaczając I piętro, tzw. Salę Bechsteina, na skład. Od 1915 dyrektorem fabryki był inż. Weitzenberger (głównym technologiem Bruno Heinrich). Po śmierci Hassa 10 I 1917 wytwórnia należała do wdowy po nim, Augusty Wiktorii. W kwietniu 1920 wykupił ją Otto Franz Heinrichsdorff i prowadził do 1939 pod dawną nazwą przy Jopengasse 7, a Margareta zamieszkała wraz z synami w zakupionym po śmierci męża domu przy Targu Węglowym 12 (po 1930 większość rodziny wyemigrowała do USA).
Jedno z jego pianin znajduje się w posiadaniu Muzeum Gdańska i jest eksponowane w Ratuszu Głównego Miasta.
Bibliografia:
Bingham David, Albert Lipczinski. Malarz niepokorny, Gdańsk 2009, s. 201 (informacje o rodzeństwie).
Rottermund Krzysztof, Rodzina Lipczinskych — nie tylko fortepiany, „Polski Rocznik Muzykologiczny”, t. 17, 2019, s. 222—237.
Vogel Beniamin, Fortepiany gdańskie do 1815 roku, w: Studia Musicologica Calisiensis. W kręgu fortepianu i muzyki fortepianowej,
red. Krzysztof Rottermund, Poznań 2019, s. 201–220.
