MACKENSEN AUGUST ANTON von, feldmarszałek, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
AUGUST ANTON LUDWIG FRIEDRICH von MACKENSEN (6 XII 1849 Haus Leipnitz koło Wittenbergi, Saksonia – 8 XI 1945 Schmiedeberg, Westfalia, Niemcy), feldmarszałek, jeden z najlepszych dowódców niemieckich z okresu I wojny światowej, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn agronoma i zarządcy ziemskiego Rudolfa Augusta Ludwiga (5 VI 1817 – 11 V 1890) i Marii Luisy z domu Rink (12 X 1824 – 7 V 1916), brat Julii Augusty Sophii Marii (9 IV 1851 – 14 VII 1903) i Victora (16 VIII 1854 – 19 II 1909 Poznań). Absolwent gimnazjum w Torgau na kierunku rolnictwo (1865) i liceum w Halle nad Saalą, do 1873 na tamtejszym uniwersytecie studiował agronomię. Podczas studiów w 1869 wstąpił ochotniczo do 2. Pułku Huzarów Śmierci (2. Przyboczny Pułk Huzarów im. Królowej Prus Wiktorii); uczestnik wojny Prus z Francją w latach 1870–1871, odznaczony za odwagę Krzyżem Żelaznym II klasy i w 1870 awansowany do stopnia podporucznika.
Po przeniesieniu do rezerwy ukończył przerwane studia i wstąpił na stałe do wojska. Od 1882 kapitan, od 1888 major; od czerwca 1893 do stycznia 1898 dowódca Pułku Przybocznego Huzarów nr 1 (Leibhusaren-Regiment Nr. 1) w Gdańsku ( 17. Korpus Armijny), od 1894 podpułkownik, od 1897 pułkownik. Od 1898 adiutant cesarza Wilhelma II (w 1899 otrzymał z jego rąk nobilitację szlachecką), od 1900 generał major, od 1908 generał kawalerii. Po powrocie do Gdańska, od września 1901 do września 1903 dowodził 36. Brygadą Huzarów, od września 1903 do stycznia 1908 – 36. Dywizją Piechoty, od stycznia 1908 do listopada 1914 był dowódcą całego 17. Korpusu Armijnego. Od 1910 był członkiem gdańskiego Towarzystwa Przyrodniczego, od 1918 jego członkiem honorowym.
W czasie I wojny światowej dowodził 9. Armią, walczącą w końcu 1914 w rejonie Łodzi i Kutna (za co otrzymał stopień generała pułkownika), od kwietnia 1915 dowodził 11. Armią, walczącą w Galicji: przełamał front rosyjski pod Gorlicami, za zajęcie Lwowa (czerwiec 1915) został mianowany 23 VI 1915 przez cesarza Wilhelma II feldmarszałkiem. 26 VI 1915 otrzymał tytuł honorowego obywatela Sopotu , 29 VI 1915 godność doktora honoris causa Technische Hochschule Danzig, a 15 VIII 1915 honorowe obywatelstwo Gdańska, w 1923 Świnoujścia, Lidzbarka Warmińskiego, Czarnego, Bytowa, Wielkiego Tyrnowa (obecnie Bułgaria).
W końcu 1915, w kampanii przeciwko Serbii, zdobył Belgrad, w grudniu 1916 na froncie rumuńskim zdobył Bukareszt i do końca I wojny światowej był wojskowym gubernatorem Rumunii. W 1918 internowany przez aliantów i oskarżany o zbrodnie wojenne na terenie Rumunii. Uwolniony w listopadzie 1919 od zarzutów i z niewoli, w 1920 przeszedł w stan spoczynku, w tym samym roku ukazała się broniąca go książka Carla Langego. Zamieszkał w majątku Janowice koło Lęborka. Sympatyk kół głoszących rewizję granic ustalonych traktatem wersalskim, początkowo zwolennik partii nazistowskiej. Od 1934 jedyny żyjący emerytowany niemiecki feldmarszałek, od 1935 honorowy dowódca i patron 5. Pomorskiego Pułku Huzarów, stacjonującego w Słupsku. Od 1938 krytycznie nastawiony do nazistów, w 1940 występował przeciwko zbrodniom popełnionym przez Wehrmacht w trakcie kampanii w Polsce w 1939, w maju 1941 wbrew woli Adolfa Hitlera brał udział w pogrzebie w Doorn (Holandia) byłego cesarza Wilhelma II (którego był adiutantem). W lutym 1945 wyjechał z Pomorza do Burghorn (Niemcy). W jego pogrzebie wzięła udział córka Wilhelma II Wiktoria Luiza.
Od 12 XI 1879 żonaty był z Dorotheą Mathildą Eugenią Rudolphiną (15 IX 1854 Berlin – 4 XII 1905 Gdańsk, w szpitalu Najświętszej Marii Panny), córką nadprezydenta Prus Wschodnich Karla von Horn i Doris z domu Martens, po jej śmierci ponowny związek małżeński zawarł 29 IV 1908 z Léonie Luise Thusnelda Helene (15 VI 1878 Hanower (Hannover) – 1963 Wienhausen), córką grafa von der Osten-Jannewitz (Janowice w powiecie lęborskim). Z pierwszego małżeństwa miał dzieci: 1/ Elsę (24 IV 1881 – 2 VII 1888), 2/ Hansa Georga (26 I 1883 Berlin – 28 IX 1947 Konstancja (Konstanz)), w czasach hitlerowskich dyplomatę i SS-Gruppenführera; 3/ Karla Ludwiga Manfreda (10 XI 1886 Düsseldorf – 8 X 1945 Hamburg) po maturze w 1905 w gdańskim Gimnazjum Miejskim i studiach prawniczych w Królewcu urzędnika państwowego; 4/ Manfreda (10 XI 1886 Düsseldorf – 8 X 1946 Hamburg), 5/ Friedricha Augusta Eberhardta (24 IX 1889 Bydgoszcz – 10 V 1969 Neumünster), który w 1908 uzyskał maturę w gdańskim Gimnazjum Miejskim, następnie służącego w Pułku Przybocznym Huzarów nr 1 (Leibhusaren-Regiment Nr. 1) w Gdańsku, oficera, po 1933 generała pułkownika (Generaloberst), w latach 1941-1943 dowódcę armii pancernej na froncie wschodnim, po zamachu na Adolfa Hitlera w lipcu 1944 przeniesionego w stan spoczynku. Córka 6/ Charlotte Irene Ruth (17 II 1897 Gdańsk – 1 XII 1945 Freienwalde) pozostała stanu wolnego.
