MIKOS STANISŁAW, profesor Uniwersytetu Gdańskiego
| < Poprzednie | Następne > |
STANISŁAW MIKOS (23 III 1927 Bronowo–Zalesie, województwo mazowieckie – 5 XI 2006 Gdańsk), historyk, profesor w Instytucie Historii Uniwersytetu Gdańskiego (UG). Syn rolnika Franciszka i Józefy z domu Bidzińskiej. Miał siedmioro braci i trzy siostry. Przed wybuchem II wojny światowej ukończył cztery klasy szkoły powszechnej, podczas wojny pracował jako robotnik przy pomiarach gruntu, w sierpniu 1944, po ukończeniu 17 roku życia, został wywieziony na roboty przymusowe do Prus Wschodnich z których w listopadzie zbiegł i ukrywał się w rodzinnej wiosce. Po zakończeniu wojny ukończył szkolny kurs wyrównawczy na poziomie szkoły podstawowej, od września 1945 uczył się w Płocku w Gimnazjum Handlowym, po roku w Państwowym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. króla Władysława Jagiełły w Płocku, gdzie w 1948 zdał maturę.
Po maturze i ukończeniu kursu wstępnego, w 1949 rozpoczął studia historyczne na Wydział Filologiczno-Historyczny Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku (WSP), studia I stopnia ukończył w 1952, studia II stopnia ukończył w roku akademickim 1955/1956, magister historii. W latach 1952–1970 pracował w WSP (pierwszy rok w Katedrze Podstaw Marksizmu-Leninizmu, następnie w Katedrze Historii i Katedrze Historii Polski i Powszechnej XIX i XX wieku), w latach 1970–2000 zatrudniony był na UG (po przejściu na emeryturę w 1997 zatrudniony był na połowie etatu). Od 1962 doktor (promotor prof. Witold Łukaszewicz, przewód na Wydziale Filologiczno-Historycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu), od 1969 docent etatowy, od 1972 doktor habilitowany (na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu). W 1969 docent, od 1983 profesor nadzwyczajny (tytularny), od 1993 profesor zwyczajny.
Na UG w latach 1973–1974 był kierownikiem Podyplomowego Studium Historii, w 1974–1975 dyrektorem Instytutu Historii UG, w 1975–1978 dziekanem Wydziału Humanistycznego, w 1970–1974 kierownikiem Zakładu Historii Nowożytnej i Najnowszej, w 1974–1997 kierownikiem Zakładu Historii Najnowszej w Instytucie Historii UG. Był członkiem Rady Naukowej Instytutu Bałtyckiego, w latach 1977–1984 Rady Naukowej Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
Specjalista z historii najnowszej Polski i powszechnej, dziejów Wielkiej Emigracji i II Wolnego Miasta Gdańska. Autor monografii Gromady Ludu Polskiego w Anglii (1835–1846) (1962, doktorat), Działalność Komisariatu Generalnego Rzeczpospolitej Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku 1920–1939 (1972, habilitacja), Wolne Miasto Gdańsk a Liga Narodów 1920-1939 (1979), Polacy na Politechnice Gdańskiej w latach 1904–1939 (1987). Członek m.in. Polskiego Towarzystwa Historycznego (od 1962), Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (od 1975), redakcji „Rocznika Gdańskiego” (1972–1991), „Gdańskich Zeszytów Humanistycznych” (1975–1980), Komunikatów Instytutu Bałtyckiego.
Należał do Związku Walki Młodych, Akademickiego Związku Młodzieży Polskiej, Związku Młodzieży Polskiej, od 1952 członek PZPR, w latach 1960–1966 i 1968–1970 był I sekretarzem Oddziałowej Organizacji Partyjnej na Wydziale Humanistycznym WSP Gdańsk, w 1970–1972 członkiem KU PZPR UG, w 1972–1976 członkiem Uczelnianej Komisji Rewizyjnej, był też lektorem w KW PZPR w Gdańsku. Odznaczony m.in. Srebrnym (1969) i Złotym Krzyżem Zasługi (1971), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1983), odznaką honorową „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, laureat nagrody Prezydenta Miasta Gdańska (1987) i Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2000).
Był dwukrotnie żonaty. Od 1952 z Wacławą z domu Książyńską (17 IX 1928 – 5 IX 1988), nauczycielką historii, z która miał córki Ewę (ur. 1954) i Izabelę (ur. 1957). Po raz ożenił się z Genowefą Kurpis-Mikos z domu Koncewicz (24 XII 1930 Nouzonville, Francja – 25 IV 1999 Gdańsk), docent dr w Instytucie Historii UG, wdową po Kazimierzu Kurpisie. Pochowany na cmentarzu Łostowickim.
Bibliografia:
Berendt Grzegorz, Stanisław Mikos, w: Słownik biograficzny historyków Uniwersytetu Gdańskiego, red. Eugeniusz Koko, Zbigniew Opacki, Gdańsk 2020, s. 293–306.
