OGRÓD SCHOPENHAUERA
| < Poprzednie | Następne > |
OGRÓD SCHOPENHAUERA, Orunia. W 2. połowie XVIII wieku własność Andreasa Schopenhauera. Jeden z pierwszych gdańskich prywatnych ogrodów otwartych dla publiczności. Obecnie na północy od ul. Dworcowej, dawniej ciągnął się od głównego traktu wiodącego z południa do Gdańska (obecnie ciąg Traktu św. Wojciecha) na wschód, po otoczenie ul. Głuchej na zachodzie. Z ogrodu prowadził skrót do Bramy Nizinnej, nazywany Aleją Schopenhauerów (nieistniejący). Część założenia ogrodowego, bezpośrednio stykająca się z dworem, była regularna: prosty, geometryczny ogród z salonem ogrodowym i dwoma wydłużonymi wnętrzami, utworzonymi przez obsadzenia alejowe. Aleja środkowa zakończona była altaną z posadzonych po okręgu lip, zachowały się pozostałości trzech alej i ślady czterech lip, zapewne flankujące elewację ogrodową dworu.
Dwór i ogród zniszczony w 1807, w czasie wojen napoleońskich. W 1. połowie XIX wieku w posiadaniu różnych właścicieli, w 1845 od Cezarego Mielke posiadłość nabył August F. Hohnfeld. Układ ogrodu zburzyło przeprowadzenie linii kolejowej ( kolej), na potrzeby której wykorzystano jego znaczną część. Na miejscu dworu w 1846 wybudowano gospodę (ogrodową restaurację), ze względu na sąsiedztwo kolei noszącą nazwę Die Ostbahn (Kolej Wschodnia), przy An der Ostbahn 4 (ul. Dworcowa). W okresie letnim wystawiano składane stoły i krzesła, w okrągłej fontannie trzymano złote rybki. Od 7 VII 1871 bar z wyszynkiem pod firmą H. Mathesius był własnością Hermanna Mathesiusa (1844 Wejherowo – 31 XII 1889 Gdańsk-Orunia) oraz jego żony Margoth z domu Schulz. W sezonie letnim urządzał liczne koncerty muzyki popularnej oraz tańce przy muzyce kapeli. Spadkobiercą został syn Franz Mathesius (17 X 1872 Gdańsk-Orunia – 23 XII 1929 Gdańsk-Orunia), za jego czasów, w okresie II Wolnego Miasta Gdańska, 7 VII 1921 hucznie obchodzono 75-lecie działalności, odbywały się w lokalu także zebrania mieszkających na Oruni przedstawicieli gdańskiej Polonii, od 1926 było to miejsce zebrań i prób polskiego Towarzystwa Śpiewaczego Lira z Gdańska– Starych Szkotów. Po Franzie właścicielem był Kurt Mathesius (19 IX 1910 Gdańsk – maj 1947), oficer SS, zbrodniarz nazistowski, jeden z założycieli obozu Stutthof. Sądzony przez amerykański Trybunał Wojskowy w Dachau (popełnił samobójstwo przez powieszenie).
Obecnie w miejscu restauracji znajduje się wzniesiony po 1945 budynek Domu Kultury, na gruntach byłego parku w latach 1968–1998 istniało kino Kosmos, później stacja paliw i myjnia samochodowa.
