OMILANOWSKA–KILJAŃCZYK MAŁGORZATA, profesor Uniwersytetu Gdańskiego
| < Poprzednie | Następne > |
MAŁGORZATA OMILANOWSKA (ur. 10 IV 1960 Warszawa), historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Gdańskiego (UG). W 1979 zdała maturę w Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, w latach 1979–1984 studiowała w Instytucie Historii Sztuki na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. W W 1987 ukończyła kurs historii architektury organizowany przez Centro di Storia dell'Architettura di Andrea Palladio w Vicenzy. Od października 1991 do lutego 1993, w ramach programu Deutscher Akademischer Austauschdienst, odbyła trzysemestralne studia doktoranckie w Katedrze Historii Architektury Wydziału Architektury Technische Uniwersität Berlin. W 2003 ukończyła studia podyplomowe Finanse i Podatki Przedsiębiorstw w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie.
Na podstawie rozprawy Architekt Stefan Szyller (1857–1933). Życie i twórczość od 1994 doktor (przewód na Wydziale Historycznym UW, promotor: prof. Tadeusza S. Jaroszewski). Od 2005, na podstawie dorobku i rozprawy Świątynie handlu. Warszawska architektura komercyjna doby wielkomiejskiej, doktor habilitowany (przewód: Instytut Sztuki PAN).
Od 1985 (z przerwą w latach 2012–2015) pracownik Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk (IS PAN), w latach 1985–1999 młodszy asystent, asystent i adiunkt w Pracowni Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce, w okresie 2007–2012 w Zakładzie Historii Sztuk Plastycznych. Od 1999 główny specjalista IS PAN z obowiązkami zastępcy dyrektora do spraw ogólnych, od 2000 dyrektor do spraw ogólnych, w latach 2004–2007 dyrektor do spraw naukowych. Jednocześnie w latach 1994–2007 wykładowca Europejskiej Akademii Sztuk w Warszawie, w 2007–2010 wykładowca Collegium Civitas w Warszawie.
Od 2006 profesor UG, pracownik Instytutu Historii, kierownik Zakładu Historii Sztuki Nowoczesnej, w latach 2008–2009 kierownik Katedry Historii Sztuki UG, w 2009–2012 dyrektor Instytutu Historii Sztuki Wydziału Historycznego UG i od 2009 kierownik katedry Historii Sztuki Nowoczesnej IHS UG. Od października 2013 profesor nadzwyczajny (tytularny), od 2014 profesor zwyczajny UG, od 2016 profesor zwyczajny IS PAN. Od 12 I 2012 do 16 VI 2014 podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, odpowiedzialny za departamenty: Dziedzictwa Narodowego (muzea, Radę Ochrony Pamięci Walki Męczeństwa, polskie dziedzictwo za granica, straty dzieł sztuki) oraz Departament Narodowych Instytucji Kultury (teatry, filharmonie, galerie sztuki współczesnej, sztuka ludowa). Od 16 VI 2014 do 12 XI 2015 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego (12–16 XI 2015 kierownik tegoż resortu). Od 2016 do 25 X 2024 ponownie dyrektor IHS UG, od 12 IX 2024 dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie.
Stypendystka m.in. Deutscher Akademischer Austauschdienst (1991–1993), British Academy (1995), Mellon Foundation (USA, 2008). W latach 1991–1992 uczestniczyła w pracach międzynarodowego projektu do spraw ochrony i rewaloryzacji zabytków secesyjnych w ramach UNESCO. Specjalizuje się w problemach architektury XIX i XX wieku, teorii sztuki i problemach opieki nad zabytkami. Autorka wielu monografii, między innymi Stefan Szyller. 1857–1933. Warszawski architekt doby historyzmu (2 tomy, 1995), Świątynie handlu. Warszawska architektura komercyjna doby wielkomiejskiej (2004), Nadbałtyckie Zakopane. Połąga w czasach Tyszkiewiczów (2011), i artykułów, na przykład The question of national and regional identity on the example of Polish and German interpretations of Gdansk architecture in the 19th and 20th centuries („Acta Historiae Artium” [Academiae Scientiarium Hungaricae], 2008), Defortyfikacja Gdańska na tle przekształceń miast niemieckich w XIX wieku („Biuletyn Historii Sztuki” 2010), Polen an der Ostsee. Die Konstruktion einer visuellen Staatsidentität in der Ostseeregion (1918–1939) (w: Aufbruch und Krise. Das östliche Europa und die Deutschen nach dem Ersten Weltkrieg, 2010), The Baltic’s edge. Architecture and art in the service of Polish maritime policy 1918–1939 (w: Art and Identity at the Water’s Edge, 2012), Auf der Suche nach der polnischen Stadt. Der Wiederaufbau von Kalisz nach dem Ersten Weltkrieg (w: Geschichte bauen. Architektonische Rekonstruktion und Nationenbildung vom 19. Jahrhundert bis heute, 2017), Die Entfestigung Danzigs im Kontext der Umgestaltung der deutschen Städte im Laufe des 19. Jahrhunderts (w: Die maritime Stadt – Hafenstädte an der Ostsee von Mittelalter bis in die Gegenwart, 2017), Architectural Reconstructions in post-war Poland (“Architectura. Journal of the History of Architecture / Zeitschrift fur Geschichte der Baukunst” 2016), Die Danziger Stadtbibliothek und ihr Neubau in Wilhelminischer Zeit (w: Bibliotheksarchitektur um 1900. Die Kieler Universitätsbibliothek von Gropius und Schmieden im Kontext europäischer Bibliotheksbauten, 2020).
W latach 2007–2012 redaktor części Słownika architektów polskich obejmującej architektów polskich XIX i XX wieku. W latach 1998–2005 konsultant Redakcji Sztuki Wielkiej Encyklopedii PWN. W latach 2004–2012 wiceprzewodnicząca International Association of Research Institutes in the History of Art. Od czerwca 2006 prezes Patria Polonorum, federacji polskich stowarzyszeń propagujących i chroniących dziedzictwo kulturowe, od 2005 członkini Rady Naczelnej Europa Nostra – europejskiej federacji o tym samym profilu. Członkini między innymi Rady Naukowej Instytut Herdera w Marburgu (2009–2014) i Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze (2009–2014 i 2016–2018), Deutsches Historisches Institut w Warszawie (od 2018). Członkini Stowarzyszenia Historyków Sztuki (od 1984), Polskiego Komitetu ICOMOS (od 2001), Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa (2013–2014), Komitetu Nauk o Sztuce PAN (od 2011), Rady Doskonałości Naukowej (od 2019, przewodnicząca Zespołu I Nauk Humanistycznych).
W latach 2009–2012 członkini Rady Naukowej Muzeum Narodowego w Gdańsku i Rady Kultury Gdańskiej, w kadencjach 2012–2014, 2016–2021 i 2021–2025 Kolegium Historyczno-Programowego Europejskiego Centrum Solidarności. W kadencji 2021–2024 członkini Rady Uczelni UG, w kadencji 2022–2026 Rady Muzeum Gdańska. 9 IX 2022 powołana w skład Rady Odbudowy Pałacu Saskiego w Warszawie, od 27 IV 2023 w skład kapituły medali św. Wojciecha i księcia Mściwoja II. 6 X 2023 wybrana do Rady Doskonałości Naukowej w dziedzinie nauk humanistycznych (nauki o sztuce) na kadencję 2024–2027.
Odznaczona Srebrnym Medalem za Długoletnią Służbę (2010), Krzyżem Wielkim Orderu Zasług Republiki Włoskiej (2014), Krzyżem Wielkim Orderu Oranje-Nassau Królestwa Niderlandów (2014), Krzyżem Wielkim Orderu Lwa Finlandii (2015), Komandorią Orderu Sztuki i Literatury Francji (2016). Otrzymała m.in. Nagrodę Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” za rok 2017, Nagrodę Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza za rok 2021. Od 2018 honorowa obywatelka Połągi (Palanga, Litwa). W 2023 otrzymała nagrodę im. Jana Jędrzejewicza za monografię Architekt-urzędnik w służbie rosyjskiej. Antoni Jabłoński Jasieńczyk (1854–1918).
