PASCH GEORG, teolog, filozof, profesor
| < Poprzednie | Następne > |
GEORG PASCH (Paschius, Pasche) (23 IX 1661 Gdańsk – 30 IX 1707 Kilonia), teolog, filozof, profesor uniwersytetu w Kilonii. Syn przybyłego z Rygi kupca Heinricha (pochowany 14 VII 1672 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) w Gdańsku, w grobie nr 323), od 22 VI 1659 żonatego z wdową (po Reinholdzie Brandesie, 1583–1655) Elisabethą (1608–1677), córką sekretarza miasta Gdańska Reinholda Kleinfelda i w cztery dni później (26 VI 1659) posiadającego już kupieckie obywatelstwo Gdańska. Miał rodzoną siostrę Barbarę (chrzest 19 V 1660) i siedmioro przyrodniego rodzeństwa z pierwszego małżeństwa matki.
W 1676 wysłany do szkoły w Grudziądza dla nauki języka polskiego. W maju 1678 zapisany został do przedostatniej klasy (secundy) gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. W czerwcu 1681, wraz ze starszym kolegą z tej szkoły, Johannem Laurentiusem Fischerem (zapisany w 1672), immatrykulował się na studiach teologicznych na uniwersytecie w Rostocku. Od 1682 studiował teologię i filozofię w Wittenberdze, pobierał nauki m.in. u byłego rektora gdańskiego Gimnazjum Akademickiego Abrahama Calowa. Studia ukończył w 1684. W trakcie przerw w studiowaniu powracał do Gdańska, skąd przy okazji jeździł na uniwersytet w Królewcu. Odwiedził także w tym czasie uczelnie we Frankfurcie nad Odrą, Lipsku, Halle, Jenie, Erfurcie. Po powrocie do Wittenbergi był początkowo prywatnym wykładowcą, w 1686 uzyskał doktorat i został adiunktem na Wydziale Filozoficznym. M.in. 10 II 1686 przewodniczył dyspucie, w której respondentem był gdańszczanin Johann Ernst Steinbrunner (1667–1696), późniejszy kantor w kościele św. Katarzyny.
W latach 1686–1689 odbył kolejną podróż edukacyjną, odwiedził uczelnie w Altdorfie, Strassburgu, 7 V 1687, wraz z gdańszczaninem Jacobem Stüve (Struve, późniejszym pastorem w Kobbelgrube (Stegnie)), immatrykulował się na uniwersytecie w Giesen, 14 VIII 1687 zapisał się na uniwersytet w Lejdzie. Odwiedził Kopenhagę, był w Holandii, Francji, Anglii, w drodze powrotnej w Wolfenbüttel i Helmstädt. Ostatecznie osiadł w Kilonii, w 1689 ożenił się z Augustą Cathariną, córką teologa i profesora tamtejszego uniwersytetu Christiana Kortholta (1633–1694) i został tu profesorem filozofii moralnej, od 1701 dodatkowo także profesorem logiki i metafizyki. Odmówił przyjęcia stanowiska radcy kościelnego i pastora kościoła św. Mikołaja w Wismarze, od 1703 był profesorem filozofii objawionej zawartej w Biblii, od 1706 profesorem teologii praktycznej i wykładowcą teologii naturalnej i dogmatyki. W latach 1692/1693, 1695 i 1703 pełnił funkcję rektora uniwersytetu w Kilonii. Zmarł na skutek puchliny.
Bibliografia:
Album studiosorum Academiae Lugduno-Batavae MDLXXV–MDCCCLXXV. Accedunt nomina curatorum et professorum per eadem secula, ed. Willem N. Du Rieu, Hagae Comitum 1875, s. 692.
Die Matrikel der Universität Rostock, Bd. 3, hrsg. Adolph Hofmeister, Rostock 1895, s. 278.
Die Matrikel der Universität Gießen 1608-1707, ed. Ernst Kleiwitz, Karl Ebel, Gießen 1898, s. 103.
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 6, s. 144.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 235.
Carsten Erich Carsten, Pasch Georg, w: Allgemeine Deutsche Biographie, Bd. 25, 1887, s. 192.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.–18. Jahrhundert, Klausdorf–Schwentine 1986–1992, Bd. 3, 423.
