PAULI CHRISTIAN, pastor kościoła św. Piotra i Pawła
| < Poprzednie | Następne > |
CHRISTIAN PAULI (13 IX 1625 zamek Klein Gafron (Gawronki powiat Lubin) – 18 IX 1696 Altona (obecnie część Hamburga)), pastor kościoła św. Piotra i Pawła. Syn pastora. W styczniu 1643 zapisany został do Gimnazjum Akademickiego w Toruniu. Studiował na kalwińskim uniwersytecie we Franeker (Fryzja, północna Holandia), gdzie uzyskał doktorat z teologii.
W Gdańsku w 1663 opublikował polemikę z kwakrami Salbe für die Quäker oraz Hellklingender Wiederschall, na które odpowiedział William Caton w 1665. W 1664 opublikował Catechismus Oder: Kurtze Unterweisung In der wahren Christlichen Religion: Wie die zu erst In der Stadt Heidelberg, und gantzen Chur-Fürstl. Pfaltz eingeführet, nunmehr aber auch bey vielen andern Reformirten Gemeinen (Katechizm, czyli krótkie nauki o prawdziwej religii chrześcijańskiej, wprowadzone po raz pierwszy w mieście Heidelberg i całym księstwie Palatynatu). W latach 1658–1671 był pastorem kościoła św. Piotra i Pawła.
Od 1671 starszy kaznodzieja dworski ostatniego księcia piastowskiego Jerzego Wilhelma i superintendent w Brzegu (Brieg). Kazanie inauguracyjne o siedmiu błogosławieństwach dedykował księżnej Brzegu Luizie, w 1675 mowę pogrzebową po śmierci księcia Jerzego. Był także autorem kazań okolicznościowych, np. w 1673 dla Książęcego Towarzystwa Łowieckiego w Brzegu. Od 1676 kaznodzieja w Hamburgu i Altonie.
W Gdańsku żenił się dwukrotnie. Po raz pierwszy 24 XII 1651 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) z Sibille, córką Jana Södinga (pochowany tamże 17 VIII 1655). Po raz drugi 6 IV 1660 w kościele św. Piotra i Pawła z Cathariną, córką Daniela Achterlona (chrzest 10 I 1624 w kościele św. Elżbiety). Ojciec ośmiorga dzieci: 1/ Christiny, żony poślubionego 15 XI 1676 w kościele NMP Caspara Böhma (ur. 1653); 2/ Anny (chrzest 9 VIII 1660); 3/ Abrahama Erdmanna (chrzest 16 I 1661), w październiku 1668 zapisanego do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, 4/ Daniela, pastora kościoła św. Elżbiety; 5/ Christiana (chrzest 25 XI 1663), którego drugą żoną była poślubiona 4 VII 1707 w kościele Bożego Ciała Maria, córka Jakoba Feldernrocka?; 6/ Theophila (chrzest 9 I 1667 – pochowany 8 III 1737 w grobie rodzinnym żony nr 333 w kościele NMP), który 8 VI 1706 uzyskał potwierdzenie kupieckiego obywatelstwa Gdańska jako tzw. Bürger-Kind (dziecko gdańskich obywateli), od 1695 żonatego z nieznanego imienia córką Bartela Welicha, pochowaną wraz z nim 15 VI 1737 w wieku 62 lat, 7/ Beniamina (chrzest 9 XII 1668), 8/ Concordii (chrzest 8 II 1675).
Bibliografia:
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Gdańsku 1536–1814, wyd. Andrzej Groth, Ewa Łączyńska-Bartoszek, Dariusz Kaczor, Gdańsk 2019, t. 6, s. 489.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 214.
Metryka uczniów toruńskiego Gimnazjum Akademickego, t. 1, wyd. Zenon Hubert Nowak i Janusz Tandecki, Toruń 1997, s. 134.
Meyer Dietrich, Die reformierten Hofprediger im Herzogtum Liegnitz-Brieg im 17. Jahrhundert, Vandenhoeck & Ruprecht | Brill Deutschland GmbH, 2016, s. 84–111.
Praetorius Ephraim, Danziger Lehrer Gedächtniß…, Danzig und Leipzig, 1760, s. 26.
Rhesa Ludwig, Kurzgefaßte Nachrichten von allen seit der Reformation an den evangelischen Kirchen in Westpreuszen angestellten Predigern, Königsberg 1834, s. 79, 170.
Weichbrodt Dorothea, Patrizier, Bürger, Einwohner der Freien und Hansestadt Danzig in Stamm- und Namentafeln vom 14.-18. Jahrhundert, Klausdorf/Schwentine 1986-1992, Bd. 1, 359; 2, 14, 57; 4, 316.
