RELIKWIARZ ŚW. STANISŁAWA W KRAKOWIE
| < Poprzednie | Następne > |
RELIKWIARZ SARKOFAGOWY ŚW. STANISŁAWA NA WAWELU, wykonany w Gdańsku w 1671 przez gdańskiego złotnika Petera van den Rennena. Odwołuje się do średniowiecznej tradycji relikwiarzy, stanowiących samodzielne dzieło kryjące prochy świętego oraz prezentujących jego wizerunek i ilustrujących jego życie. Został ufundowany przez biskupa krakowskiego i kanclerza koronnego Piotra Gembickiego, który w testamencie ofiarował na ten cel swoje srebra stołowe. Przekazany materiał okazał się niewystarczający, krakowska kapituła musiała więc dołożyć przetopione srebro ze starej trumny św. Stanisława, ufundowanej przez księżną Kingę w XIII wieku.
Kontrakt z Peterem van den Rennenem został podpisany 2 V 1669 w Gdańsku przez przedstawiciela kapituły księdza Aleksandra Magnuskiego. Kapituła zobowiązała się dostarczyć materiał i zapłacić za wykonanie relikwiarza. Termin jego oddania ustalono na 1671. Zachowała się korespondencja na temat postępu prac prowadzona między gdańskim oficjelem Ludwikiem Wawrzyńcem Demuthem, katolickim proboszczem kościoła Najświętszej Marii Panny i jednocześnie oficjałem pomorskim, a Aleksandrem Magnuskim. W liście z 27 II 1671 Ludwik Demuth określał sarkofag jako „dziwnie śliczny”; 20 maja donosił, że prace zostały zakończone. Trzy miesiące po rozpoczęciu prac Peter van den Rennen zmarł, dzieło kończyli jego czeladnicy. Relikwiarz został odebrany z gdańskiej pracowni osobiście przez Aleksandra Magnuskiego w czerwcu 1671, rozliczenia nastąpiły z wdową po rzeźbiarzu.
Dzieło zostało wykonane techniką trybowania ze srebrnych blach. Skrzynię w kształcie trumny podtrzymują cztery postacie klęczących aniołów. Powierzchnia sarkofagu została pokryta dwunastoma reliefami w medalionach ilustrujących historię świętego (życie, męczeństwo, dzieje relikwii i pośmiertne cuda), pomiędzy którymi umieszczono dekoracyjne motywy roślinne oraz hermowe postaci aniołków. Na wieku znajdują się dwa pełnoplastyczne aniołki podtrzymujące infułę, pastorał oraz krzyż procesyjny. Poniżej, w kartuszu, umieszczono herb Prus, tradycyjnie wiązany ze świętym. Na wszystkich srebrnych blachach wytłoczono punce miasta Gdańska oraz autorskie Petera van den Rennena: dużą literę R. Na medalionach występują punce miasta Augsburg oraz punce autorskie: kartusz z dwiema literami J z trąbką myśliwską pod spodem. Punce te łączy się ze złotnikiem augsburskim Jacobem Jägerem, nie wiadomo jednak, czy autorem był syn, czy ojciec noszący to samo imię. Medaliony wykonano na podstawie wzoru przygotowanego przez krakowskiego malarza o imieniu Marian. Zostały ułożone niechronologiczne, co było efektem pracy czeladników zmarłego Petera van den Rennena. Stało się to przyczyną późniejszych negocjacji z wdową po Rennenie, która miała zwrócić część przekazanego honorarium.
Forma dzieła nawiązuje do analogicznych realizacji na terenach Rzeczypospolitej.
