SCHRÖDER NATHANAEL, rytownik, grafik
| < Poprzednie | Następne > |
NATHANAEL SCHRÖDER (12 VII 1638 Gdańsk – 5 IV 1674 Gdańsk), rytownik, grafik. Pochodził ze średniozamożnej rodziny kupieckiej, syn Martina (1597 Gdańsk – pochowany 12 IV 1655 Gdańsk) i poślubionej w 1623 nieznanej z imienia córki Gerda Krolla (1602 – pochowana 22 IX 1644 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) pod płytą nagrobną nr 208). Brat stryjeczny burmistrza gdańskiego Christiana Schrödera. Matka zmarła w jego wczesnym dzieciństwie, w wieku 17 lat stracił ojca, pozostawał pod opieka stryja Ludwiga (1600 – pochowany 22 IV 1687 w kościele NMP pod płytą nagrobną nr 211). Od września 1655 uczył się w gdańskim Gimnazjum Akademickim, po ukończeniu którego krótko praktykował w zawodzie kupieckim, nauczył się języka polskiego, odbył m.in. podróż do Danii.
19 VI 1659 z kolegą z gdańskiego Gimnzjum Martinem Seyfriedem zapisali się na uniwersytet w Królewcu, ale jako odnotowano w księdze przyjęć studentów, nawet nie złożyli stosownej przysięgi „ponieważ odeszli”. Po dwóch latach, wraz bratem stryjecznym Georgiem (15 IX 1635 – 15 VII 1703), synem Ludwiga, późniejszym (od 1688) rajcą gdańskim, udał się na studia do Kopenhagi, od sierpnia 1660 dalsze dwa lata studiował w Lejdzie (Georg rozpoczął tu studia w czerwcu). W 1660 odbył podróż do Anglii, gdzie był świadkiem uroczystości objęcia władzy przez króla Karola II Stuarta i odwiedził uniwersytet w Oxfordzie. W połowie października 1662 wyjechał do Heidelbergu, gdzie krótko kontynuował studia. Następnie przez Strasburg, Francję (Bourges, Paryż, Lyon, Niceę) w końcu kwietnia 1663 dotarł do Genui. Interesując się zwłaszcza okresem starożytnym odwiedzał następnie kolejne włoskie uniwersytety i miasta: Cremonę, Mantuę, Weronę, Vincenzę, Wenecję, Ferrarę, Anconę, Loreto, Rzym, Neapol, w drodze powrotnej Sienę, Florencję, Pizę, Bolonię. Na każdym etapie peregrynacji zawierał liczne znajomości. W 1665 został wybrany prorektorem wydziału prawa uniwersytetu w Padwie, należącej do Republiki Weneckiej. Za sprawą księcia Domenico Cantareny otrzymał honorowy tytuł Złotego Rycerza (Eques Aurati Divi Marci), czyli Kawalera Orderu św. Marka. Opanował języki francuski i włoski, znał też łacinę.
Pod koniec 1665 przez Austrię i Śląsk wrócił do Gdańska. W czasie podróży prowadził diariusze (zachowane w rękopisie w PAN Bibliotece Gdańskiej), które ozdobił kilkoma schematycznymi ilustracjami: Reisebeschreibung von Dantzig nach Holland und Engelland i Reisebeschreibung von Dantzig nach Frankreich und Italien. Podobny dziennik podróży (również zachowany) pozostawił po sobie także jego brat stryjeczny Georg, opisując zwłaszcza zabytki Florencji i Rzymu.
Po powrocie do Gdańska zajmował się rytownictwem i grafiką. Wykonał m.in. rycinę przedstawiającą orszak ślubny (1670) króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego i Eleonory Habsburżanki (przedstawionej pod postacią Minerwy), siedzących w karocy z herbem Rzeczpospolitej ciągniętej przez amorki, akwafortę z okazji ślubu burmistrza Constantina (III) Ferbera z Constantią Backhäuser w 1671 czy kompozycję alegoryczną na zaślubiny Gottfrieda Reygera z Kathariną Elisabeth Sielmann, 1672). Wykonywał okolicznościowe miedzioryty i medale (np. upamiętniający abdykację króla polskiego Jana Kazimierza (1668), czy elekcję i koronację króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669)). Uprawiał rzadką w Gdańsku mezzotintę. Zaczynał jako amator, w późniejszych pracach widać szybki rozwój artystyczny i niewątpliwy wpływ Wilhelma Hondiusa, Jeremiasza Falcka i Johanna Bensheimera, którzy za jego życia działali w Gdańsku.
W 1668, zapewne dzięki finansowej pomocy burmistrza Christiana Schrödera, zaprojektował dla siebie (i z ogólnym wspomnieniem innych członków rodziny) okazały, dziewięciometrowy nagrobek w kościele św. Jana, nad kryptą rodzinną: na sarkofagu umieszczono piramidę z pobocznymi postaciami cnót Fortitudo i Justitii, z lwem św. Marka i księgą z dewizą zakonu (orderu), herbami ojca i matki. Nagrobkowi towarzyszyły m.in. obrazy z portretami rodziców, sceną przyjęcia do zakonu św. Marka i 21 herbów bliższej i dalszej rodziny. Pochowany 14 IV 1674, mowę pogrzebowa wygłosił pastor Nathanael Dilger.
Bibliografia:
Album studiosorum Academiae Lugduno-Batavae MDLXXV–MDCCCLXXV. Accedunt nomina curatorum et professorum per eadem secula, ed. Willem N. Du Rieu, Hagae Comitum 1875, s. 482.
Die Matrikel … der Albertus-Universität zu Königsberg, ed. Georg Ehler, Bd. 2, Leipzig 1911/1912, s. 12.
Księga wpisów uczniów Gimnazjum Gdańskiego 1580–1814, wyd. Zbigniew Nowak i Przemysław Szafran, Warszawa–Poznań 1974, s. 184.
Nadolski Bronisław, Wyjazdy młodzieży gdańskiej na studia zagraniczne w XVII wieku, „Rocznik Gdański”, t. 24, 1965, s. 193.
