SZERSZEŃ-MAŁECKA URSZULA, śpiewaczka operowa, wykładowczyni śpiewu
| < Poprzednie | Następne > |
URSZULA SZERSZEŃ-MAŁECKA (8 X 1931 Poznań – 12 III 2025 Gdańsk), śpiewaczka operowa, solistka, primadonna Opery Bałtyckiej w Gdańsku, wykładowczyni śpiewu. Córka Mariana i Janiny Małeckich, ojciec pracował w Zakładach im. Hipolita Cegielskiego w Poznaniu, matka była kuśnierką. Najstarsza z czwórki rodzeństwa, miała trzech młodszych braci. Rodzice przed 1939 byli członkami jednego z poznańskich chórów, skierowali też córkę na prywatną naukę gry na fortepianie.
Po zakończeniu II wojny światowej, w 1947 ukończyła edukację podstawową. Z uwagi na niepełnosprawność i zły stan zdrowia ojca, który stracił na wojnie nogę, przejęła część jego obowiązków w prowadzeniu kiosku. Jednocześnie do 1951 uczyła się w Państwowej Średniej Szkole Handlowej. Od 1951 do 1957 – nieprzerwanie kontynuując naukę śpiewu – pracowała jako starszy referent do spraw personalnych w Zjednoczeniu nr 1 Budownictwa Miejskiego w Poznaniu. Pierwsze kroki na scenie stawiała jeszcze w szkole średniej, brała udział w szkolnych występach. Dzięki namowie dyrektora szkoły, który doceniał jej wokalny talent, zdecydowała się zdawać do Państwowej Szkoły Muzycznej w Poznaniu. Uczyła się w klasie śpiewu Bogny Szechtlowej. W czasie nauki dużo koncertowała, brała udział w powszechnych wówczas koncertach popularyzujących muzykę w różnych miasteczkach i na wsiach. W 1954 jako uczennica zadebiutowała na scenie w roli Bastienne w operze Bastien i Bastienne Mozarta. Dzięki pracy nauczycielki śpiewu – Stelli Śliwińskiej – w 1954 zdobyła II nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Śpiewaczym Związków Zawodowych we Wrocławiu. W tym samym roku rozpoczęła naukę w poznańskiej Państwowej Średniej Szkoły Muzycznej, gdzie kontynuowała naukę śpiewu u Stelli Śliwińskiej.
W 1957 rozpoczęła współpracę z poznańską „Estradą”, zespołem artystycznym pod opieką reżysera, śpiewaka i aktora Witolda Zdzitowieckiego. W 1958 podjęła współpracę z Operą w Lublinie wykonując partię Wiktorii w operetce Wiktoria i jej huzar Paula Abrahama. Edukację muzyczną zakończyła dyplomem obronionym w 1959 w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej w Poznaniu.
Zamężna od 1958, od 1959 mieszkała z mężem w Gdyni. Po urodzeniu pierwszego dziecka miała dwuletnią przerwę w działalności artystycznej. Powróciła do niej dzięki prywatnym lekcjom śpiewu u Stefana Beliny-Skupiewskiego, który pomógł jej powrócić do wokalnej kondycji. W lutym 1962 rozpoczęła pracę w Państwowej Operze i Filharmonii Bałtyckiej jako śpiewaczka-solistka. Wykonywała szeroki repertuar, nie ograniczała się wyłącznie do partii operowych. Przez 17 lat pracy w Operze Bałtyckiej wykreowała około 35 głównych ról. Zdobyła uznanie m.in. rolami: Gildii w Rigoleccie (1962), Violetty w Traviacie (1965), Desdemony w Otellu (1967) i Leonory w Trubadurze (1969) Giuseppe Verdiego; Olimpii w Opowieściach Hoffmanna (1965) Jacquesa Offenbacha; Anny w Żywocie rozpustnika (1965) Igora Strawińskiego, Rozyny w Cyruliku sewilskim (1968) Gioacchino Rossiniego; Liu w Turandot (1968) Giacomo Pucciniego; tytułowej Goplany w Goplanie (1971) Władysława Żeleńskiego; Noriny w Don Pasquale (1972) Gaetano Donizettiego; Roksany w Królu Rogerze (1974) Karola Szymanowskiego; Małgorzaty w Fauście (1976) Charlesa Gounoda; tytułowej Hrabiny w Hrabinie (1978) Stanisława Moniuszki. W jej repertuarze znalazły się ponadto: kreacje operetkowe (m.in.: rola Wiktorii w Wiktorii i jej huzarze Paula Abrahama (1958; debiut sceniczny w Lublinie); Arseny w Baronie cygańskim (1965) i Adeli w Zemście nietoperza Johanna Straussa (1975)); partie z repertuaru oratoryjno-kantatowego (m.in. w Pasji według św. Mateusza (1968) Jana Sebastiana Bacha; Requiem (1970) Wolfganga Amadeusza Mozarta; Czterech porach roku (1971) Josepha Haydna) oraz cykle pieśni (m.in.: Pieśni kurpiowskie Karola Szymanowskiego; Miłość i życie kobiety Roberta Schumanna).
Od 1976 pracowała także w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej / Akademii Muzycznej w Gdańsku na Wydziale Wokalno-Aktorskim jako wykładowca śpiewu solowego. Po odejściu z Opery Bałtyckiej w 1979 poświęciła się w głównej mierze działalności pedagogicznej, aczkolwiek nie zrezygnowała zupełnie z publicznych występów. Po zakończeniu w 1986 pracy na uczelni kontynuowała działalność pedagogiczną w Studium Wokalno-Aktorskim przy Teatrze Muzycznym w Gdyni.
W 1966 zdobyła IV miejsce w Międzynarodowym Konkursie Wokalnym w Brukseli. W 1980 uhonorowana została Nagrodą Wojewody Gdańskiego za rolę Dydony w Dydonie i Eneaszu (1979) Henry’ego Purcella. Matka Piotra (ur. 1960), kompozytora, muzyka (m.in. Gdańskiej Sceny Alternatywnej), gitarzysty, autora tekstów, grafika komputerowego, filmowca, aktora telewizyjnego i Barbary (ur. 1963). Pochowana na Cmentarzu Komunalnym nr 5, Łostowickim w Gdańsku.
Bibliografia:
40 lat Państwowej Opery i Filharmonii Bałtyckiej 1945–1985, red. Anna Czekanowicz, Gdańsk 1985.
Karcz Karolina, Zapomniana gdańska śpiewaczka – Urszula Szerszeń-Małecka i jej kreacje artystyczne w Operze Bałtyckiej, praca licencjacka na Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki, Gdańsk 2012.
Partyka Jerzy, Maciej Popek, Skromna gwiazda, „Litery” 1969, nr 8, s. 28–29.
Państwowa Opera i Filharmonia Bałtycka w 25-lecie istnienia, red. Bogdan M. Jankowski, Gdańsk 1971.
Szerszeń-Małecka Urszula, //encyklopediateatru.pl/osoby/36309/urszula-szerszen-malecka.
Wybrane recenzje i zapowiedzi przedstawień operowych oraz koncertów opublikowane w „Dzienniku Bałtyckim”, //www.bibliotekacyfrowa.eu/dlibra/publication/11251#structure.
Zmarła Urszula Szerszeń-Małecka, //www.amuz.gda.pl/aktualnosci/zmarla-urszula-szerszen-malecka,472.
