TASZNER (TASCHNER) EMIL, docent Politechniki Gdańskiej
| < Poprzednie | Następne > |
EMIL TASZNER (od 1954 TASCHNER) (12 XII 1900 Kraków – 4 V 1982 Gdańsk), chemik, specjalista z dziedziny peptydów, docent Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Leona i Franciszki z domu Cenzor. W 1920 studiował na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (UJ), na kierunku chemia, oraz na takim samym kierunku na Wydziale Lekarskim i Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Wiedniu, gdzie w 1927 obronił doktorat z filozofii w zakresie chemii. Był stypendystą na stażu podoktorskim: w latach 1928–1929 – w Instytucie Pasteura w Paryżu i w 1929–1931 – w Zakładzie Biochemii w Klinice Uniwersyteckiej na Sorbonie.
W latach 1932–1937 pracował w przemyśle farmaceutycznym w Belgii i Francji oraz w kopalni węgla, od 1934 do 1936 – w Zakładzie Farmakologii UJ, w latach 1937–1939 – w laboratorium firmy farmaceutycznej dr A. Wandera w Krakowie. Z uwagi na żydowskie pochodzenie w okresie okupacji ukrywał się we Lwowie, za czasów rządów rosyjskich w latach 1939–1941 i 1944–1945 pracował w fabrykach chemicznych Chemtrud i Galikol. Od 1946 do 1948 pracował w Katedrze Patologii Akademii Medycznej we Wrocławiu. W latach 1949–1953 był wykładowcą na Politechnice Wrocławskiej i Uniwersytecie Wrocławskim w katedrach: Chemii Ogólnej i Chemii Organicznej.
W latach 1953–1980 pracował na Wydziale Chemicznym PG, od 1954 – na stanowisku docenta. Kierownik Katedry Chemii Ogólnej, Zakładu Chemii Peptydów, Katedry Technologii Środków Leczniczych. Był inicjatorem zorganizowania na Wydziale Chemicznym PG Studium Doktoranckiego. Jego postawę władze PG oceniały jako budzącą "zastrzeżenia i komentarze", w 1966 odsunięty został od zajęć dydaktycznych. Podczas wydarzeń marca 1968 spotkał się z zarzutami o dokonanych nieprawidłościach gospodarczych, kilkakrotnie nie stawił się przed Komisją Dyscyplinaryjną, ukarany napomnieniem. W 1971, po negatywnie zaopiniowanym w Ministerstwie Oświaty i Szkolnictwa Wyższego wniosku PG o nadanie mu tytułu naukowego profesora, przeszedł na emeryturę.
Autor publikacji na temat chemii peptydów, aminokwasów, chemii organicznej. Zainicjował w Polsce badania nad peptydami. Stworzył polską oraz gdańską szkołę chemii peptydów, był współzałożycielem Europejskiego Komitetu Peptydowego i jego pierwszym polskim przedstawicielem. Twórca i współtwórca 24 patentów polskich i europejskich, w tym wdrożenia w produkcji w przemyśle farmaceutycznym półsyntetycznej penicyliny – syntarpenu. Członek Komitetu Chemii Leków PAN, należał do Polskiego Towarzystwa Chemicznego i Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. W 1938, za pierwsze w kraju badania związków rakotwórczych, otrzymał nagrodę im. J. Piłsudskiego Towarzystwa do Walki z Rakiem. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Był dwukrotnie żonaty. Po raz pierwszy z Anną z domu Spirą (1903–1942 Kraków), po raz drugi z Anną z domu Bromirską (26 I 1915 – 10 VII 1985), nauczycielką fizyki i chemii w Liceum Muzycznym w Sopocie. Ojciec Teresy Taszner-Wódeckiej, lekarza internisty, i Adama Tasznera, fizyka. Pochowany na cmentarzu Srebrzysko.
Bibliografia:
Sroka Stanisław Tadeusz, Emil Taschner (1900–1982), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 52, 2019, s. 569–571.
Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej 1945–2017, red. Wojciech Chrzanowski, Gdańsk 2017, s. 142.
