VENEDIGER GÜNTHER KARL AUGUST, szef gdańskiego Gestapo
| < Poprzednie | Następne > |
GÜNTHER KARL AUGUST VENEDIGER (2 III 1908 Berlin-Spandau – 4 IV 1983 Düsseldorf), prawnik, szef gdańskiego Gestapo. Ukończył gimnazjum w Berlinie, prawo studiował na uniwersytecie w Erlangen koło Norymbergi w Bawarii. W 1935 uzyskał doktorat z prawa. Zwolennik hitleryzmu, od 1933 był członkiem NSDAP (nr 2 586 952), od 1936 członkiem SS (nr 290 567). Od 15 XI 1936 (po odbytym stażu) był asesorem w berlińskiej placówce tajnej policji politycznej – Gestapo (Geheime Staatspolizei). Po włączeniu w październiku 1938 terenu Sudetów do Rzeszy Niemieckiej został szefem lokalnej placówki Gestapo w Libercu (przemianowanym na Reichenberg).
W grudniu 1939 powołano go na szefa placówki Gestapo w Grudziądzu; kierował akcją eksterminacji oraz wysiedlania ludności polskiej i żydowskiej na podległym sobie terenie. 30 I 1940 roku został awansowany przez Reichsführera (marszałek polny) SS Heinricha Himmlera na SS-Sturmbannführera (major), 9 XI 1943 na SS-Obersturmbannführera (podpułkownik). Mimo młodego wieku 15 VIII 1941 jako Regierungsrat (radca) został szefem ważnego urzędu Gestapo w Gdańsku. Od 9 XI 1943 Oberregierungsrat (nadradca). Obowiązki pełnił przy Neugarten 27 (ul. Nowe Ogrody), w sąsiedztwie więzienia (zob. Areszt Śledczy w Gdańsku).
Kierował akcją zwalczania polskiego ruchu oporu na terenie środkowego i północnego Pomorza, nadzorował obóz Stutthof. Współpracował z policją kryminalną i porządkową w Gdańsku, kierowaną przez SS-Oberführera (brygadier) Waltera Steina, organami sądowniczymi i prokuratorskimi przy realizacji planów germanizacji Pomorza i zwalczaniu wszelkich przejawów oporu przeciw III Rzeszy. Służbowo podlegał szefom Gestapo w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy w Berlinie, w Gdańsku zaś od 1941 do 1945 Inspektorowi Policji Bezpieczeństwa i SD SS-Brigadeführerowi (generał brygady) Helmuthowi Willichowi.
26 III 1945 opuścił Gdańsk, udając się w rejon Świbna, skąd po kilku dniach przez port na Helu udał się do Świnoujścia, następnie – jako Paul Schaller, uciekinier z Prus – przez Schwerin do Flensburga. Tu spotkał się z Heinrichem Himmlerem, który awansował go do stopnia SS-Standartenführera (pułkownik). Po kapitulacji Niemiec ukrywał się w angielskiej strefie okupacyjnej pod nazwiskiem August Nieder, pracując do lipca 1952 jako parobek w majątku koło Goslar w Dolnej Saksonii.
W październiku 1952 został rozpoznany w Stuttgarcie. Zatrzymany przez policję, po przesłuchaniach został zwolniony i pracował jako urzędnik handlowy w Düsseldorfie. 30 III 1957, po pięciu latach śledztwa i przesłuchaniach jego dawnych współpracowników z urzędu Gestapo w Gdańsku, Sąd Krajowy (Landgericht) w Stuttgarcie wydał na niego wyrok dwóch lat więzienia za skazanie na śmierć i powieszenie w Trąbkach Wielkich koło Gdańska w 1944 czterech angielskich lotników, uciekinierów z obozu Luft III. Innych zarzutów mu nie postawiono. Brak informacji o dalszych czynnościach śledczych dotyczących jego przeszłości okupacyjnej.
