WRZEŚNIOWSKI ZYGMUNT, docent Politechniki Gdańskiej
ZYGMUNT WRZEŚNIOWSKI (26 III 1905 Wilno – 7 II 1984 Sopot), docent Politechniki Gdańskiej (PG). Syn Stefana (1880–1966) i Marii. W 1923 zdał maturę w Gimnazjum im. Zygmunta Augusta w Wilnie. Od tego roku organizator wakacyjnych spływów kajakowych po wodach Wileńszczyzny. W 1929 ukończył Wydział Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej, magister inżynier budowy dróg i mostów. W latach 1930–1939 pracował w dyrekcji OKregowej Kolei Panstwowych w Wilnie. Był także artystą fotografikiem z wileńskiej szkoły Jana Bułhaka. W 1934 został członkiem Fotoklubu Wileńskiego, uczestniczył w wielu wystawach w kraju i zagranicą, m.in. w Wiedniu (1935, 1938), Holandii (1936), Paryżu, Lublinie (1938).
Podczas II wojny światowej pracował w Wilnie, w latach 1940–1941 w Kolei Litewskiej, podczas okupacji niemieckiej od 1941 w II Północnej Dyrekcji Kolei, w 1943–1944 w Dyrekcji Rejonowej Kolei Litewskiej. Od lipca 1944 (po wyzwoleniu miasta z okupacji niemieckiej) zatrudniony był w Wydziale Kultury w Urzędzie Pełnomocnika Rządu RP ds. Ewakuacji Zbiorów ze Związku Radzieckiego, odpowiadał za inwentaryzację zbiorów i wystaw fotograficznych polskich fotografików sprzed września 1939. Od 1947 mieszkał w Sopocie. W latach 1947–1950 pracował w Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku, był kierownikiem Oddziału Odbudowy i Utrzymania Dróg. Od 1951 do 1953 był naczelnym inżynierem w Wojewódzkim Zarządzie Dróg Publicznych w Gdańsku. Jednocześnie od 1948 pracownik PG. W 1956 brał udział w odbudowie kolei w Syrii i Jordanii, w latach 1959–1961 w Kabulu był doradcą ministra robót publicznych Afganistanu i kierownikiem budowy dróg, m.in. Baghlān–Kunduz. W 1959 otrzymał tytuł docenta. W latach 1963–1970 był kierownikiem Katedry Budowy Dróg i Robot Ziemnych na Wydziale Budownictwa Lądowego PG, od 1971 do 1973 kierownikiem Zakładu Komunikacji. W 1968, ze studentami Wydziału Budownictwa Lądowego PG, wykonał m.in. dokumentację projektowanej „Drogi Kaszubskiej” od Ręboszewa do Zaworów. Prowadził wykłady z pionierskiej na początku lat 60. XX wieku dziedziny: inżynierii ruchu drogowego. Od 1975 na emeryturze. W 1978, na podstawie rozprawy Instytucja specjalizacji zawodowej Inżynierów Budownictwa w PRL, obronił doktorat na Wydziale Informatyki i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej (promotor: doc. dr hab. Lesław Martan).
W latach 1947–1950 był członkiem Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego, od 1950 Związku Polskich Artystów Fotografików, w którym m.in. pełnił funkcję wiceprezesa zarządu okręgu gdańskiego. W 1961 otrzymał tytuł Artiste Fédération Internationale de l’art photographique. W latach 1952–1984 był wiceprzewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Przyrody, w 1958–1984 członkiem Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, od 1958 do 1974 wiceprzewodniczącym Sekcji Fotografiki i członkiem Zarządu. Posiadał uprawnienia Przodownika Turystyki Kajakowej PTTK I stopnia. Organizował wyprawy w góry Hindukuszu w Środkowej Azji.
Autor publikacji na temat budowy dróg turystyki, mostów, fotografii, m.in. monografii Odbudowa mostów (t. I-II, Warszawa 1955–1959), współautor m.in. monografii Węzły drogowe i autostradowe (Warszawa 1981), redaktor m.in. monografii Koordynacja sygnalizacji świetlnej. Wybrane zagadnienia (Warszawa 1977). Także autor przewodników Kajakiem po Pojezierzu Kaszubskim (Warszawa 1953) i Kajakiem po wodach Pomorza Zachodniego (Warszawa 1955) oraz artykułów publikowanych w „Pracach Instytutu Techniki Budowlanej”, „Touring Plain Air”, „Przeglądzie Komunikacyjnym”, „Drogownictwie” (w latach 1950–1975 członek redakcji), „Przeglądzie Kolejowym”, „Die Galerie”, „Wodach Polskich”, „Turyście”, „Kaszëbë”, „Jantarowych Szlakach”.
Należał do Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji, Towarzystwa Orientalistycznego, Towarzystwa Urbanistów Polskich.
Odznaczony m.in. Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi (1939), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, odznaką „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, złotą odznaką PTTK (1978), odznaką 50-lecia Polskiego Związku Kajakowego (1980).
Był żonaty z Marią (28 VIII 1904 – 4 VI 2009 Sopot), ojciec Krzysztofa, magistra inżyniera budownictwa lądowego, pracownika Biura Projektów Budownictwa Komunalnego w Gdańsku. Pochowany z żoną na Cmentarzu Komunalnym w Sopocie.
Bibliografia:
Boito Eugeniusz, 45-lecie pracy zawodowej i naukowej doc. Zbigniewa Wrześniowskiego, „Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej”, seria: „Budownictwa Lądowe”, t. 28, Gdańsk 1976.
Kochanowska Eugenia, Odeszli w pamięci, „Gdański Rocznik Kulturalny”, Gdańsk 1986, s. 194.
Rogowicz Tadeusz, Dwadzieścia pięć lat Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, „Gdański Rocznik Kulturalny”, 1987, nr 10, s. 203.
Sperski Marek, Zygmunt Wrześniowski, „Jantarowe Szlaki”, 1979, nr 1, s. 13–14.
„Dziennik Bałtycki”, nr 34, 8 II 1984, s. 6 (nekrolog).
