ZWIĄZEK POLSKICH ARTYSTÓW PLASTYKÓW. OKRĘG GDAŃSKI
| < Poprzednie | Następne > |
ZWIĄZEK POLSKICH ARTYSTÓW PLASTYKÓW OKRĘG GDAŃSKI. Historia Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) na Wybrzeżu sięga 1929 roku, kiedy w Gdyni powstał Związek Plastyków Pomorskich. W 1936 zawiązała się Grupa Gdyńskich Artystów Plastyków, w rok później przekształcona w Związek Zawodowy Polskich Artystów Plastyków. W 1940 absolwenci Pomorskiej Szkoły Sztuk Pięknych Wacława Szczeblewskiego, w 1933 przeniesionej z Grudziądza do Gdyni (m.in. Elżbieta Szczodrowska, Kazimierz Ostrowski), stworzyli grupę malarską. Całe środowisko w czasie wojny zostało doszczętnie unicestwione.
Po II wojnie światowej, w sierpniu 1945, w Gdyni odbyło się I Walne Zebranie Oddziału Gdyńskiego ZPAP. 25 XI 1945 ukonstytuował się Oddział Gdański ZPAP, ze względu na zniszczenie Gdańska – z siedzibą w Sopocie. Związek od 1948, czyli od momentu powstania Biura Wystaw Artystycznych w Sopocie, współpracował z tą placówką przy organizacji wystaw krajowych i międzynarodowych. Działalność oddziału była ściśle zintegrowana z działalnością Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku (również z siedzibą w Sopocie), w której wykładali wówczas m.in. Jan Cybis, Piotr Potworowski, Artur Nacht-Samborski, a także z aktywnością takich artystów jak m.in. Juliusz Studnicki, Stanisław Teisseyre, Józefa Wnukowa.
W 1957 siedziba związku została przeniesiona do Gdańska, do Sieni Gdańskiej. Oddział organizował wiele inicjatyw: Salony Jesienne Plastyków Okręgu Gdańskiego, wystawy indywidualne i grupowe, przeglądy młodego malarstwa, festiwale sztuk plastycznych. Do 1975 roku, kiedy Elbląg stał się stolicą jednego z nowych województw, artyści elbląscy podlegali gdańskiemu oddziałowi ZPAP. W 1965 zaowocowało to tzw. „eksperymentem elbląskim”, którego efektem było I Międzynarodowe Biennale Form Przestrzennych. Doszło wówczas do próby zintegrowania nowoczesnych form przestrzennych z organizmem miejskim. W eksperymencie brały udział miejskie władze i zakład przemysłowy Zamech.
Lata 1976–1983 obfitowały w plenery organizowane wokół takich tematów, jak: działania plastyczne w architekturze, grafika i malarstwo marynistyczne; odbywały się też plenery rzeźbiarskie i tkackie. W 1979 nawiązano współpracę z plastykami z Bremy i Mannheim. W sierpniu 1980 ZPAP osobną uchwałą poparł strajkujących robotników. Po wprowadzeniu stanu wojennego, od 18 XII 1981 do 30 IV 1982 działalność wszystkich oddziałów związku była zawieszona. Po odwieszeniu ZPAP znów działał oficjalnie. 20 VI 1983 decyzją Prezydium miasta stołecznego Warszawy ZPAP został rozwiązany. 21 VII 1983 decyzję tę podtrzymało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, władze powołały też likwidatora ZPAP. Odtąd wszelkie inicjatywy Związku na terenie kraju były prowadzone nielegalnie. W 1985 zorganizowano wystawę „Artyści Gdańska w Paryżu”.
13 X 1989 reaktywowano związek; 15 I 1990 na pierwszym walnym zebraniu wybrano władze Okręgu Gdańskiego ZPAP z prezesem Romualdem Bukowskim. Od kwietnia 1991 gdański oddział ZPAP ma siedzibę przy ul. Mariackiej 46/47, nie odzyskał natomiast majątku utraconego po delegalizacji, m.in. siedziby w Sieni Gdańskiej, oficyny przy ul. Piwnej i Domu Pracy Twórczej w Strzelnie. W maju 1999 gdański ZPAP zorganizował wystawę prac miejscowego środowiska, m.in. w dziedzinach: malarstwo, rzeźba, grafika, tkanina, instalacje. 29 XII 2001 wznowiono działalność Klubu Środowisk Twórczych SPATiF w Sopocie. W czerwcu 2002 powstała galeria związkowa Okręgu Gdańskiego. Od 2001 przyznawana jest nagroda im. Kazimierza Ostrowskiego w dziedzinie malarstwa.
W 2003 Krzysztof Izdebski zainicjował cykliczne wystawy „Ocalić od zapomnienia”, eksponujące dzieła nieżyjących twórców Wybrzeża. W latach 2004 i 2007 odbyło się I i II Triennale Współczesnej Tkaniny Artystycznej Środowiska Wybrzeża Gdańskiego. Na stulecie ZPAP w styczniu–lutym 2011 w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie gdański oddział zorganizował przekrojową wystawę, poświęconą wybrzeżowemu środowisku artystycznemu.
