ŻEGLARSTWO
| < Poprzednie | Następne > |
ŻEGLARSTWO. Niemieckie. Najstarszym klubem żeglarskim w Gdańsku był Danzig-Zoppoter Yacht Club „Goode Wind”, utworzony w 1897. Rozwój budowy silników spalinowych miał wpływ na założenie w 1924 klubu motorowodnego Danzig-Zoppoter Motor-Yacht-Club, dysponującego w początku 1925 12 jednostkami od siedmiu do 16 m długości. Należeli do niego ludzie zamożni, dysponujący własnymi jachtami motorowymi, wyposażonymi w silniki firm: Daimler, Deutz, Opel, Siemens i Stocznia Gdańska. Jednostki te były z jednym wyjątkiem nowoczesne (zbudowane w latach 1921–1924). Miejscem postoju jachtów klubowych była przystań na Motławie Am Winterplatz (okolice obecnego Targu Maślanego), zaś lokalem klubowym w 1935 kawiarnia Monopol przy Hundegasse 16/17 (ul. Ogarna). Oba kluby działały do 1945.
Polskie. Polski Klub Jachtowy Morski (PKJ, od 1923 Polski Klub Jachtowy Morski). W kwietniu 1921 powołano komitet organizacyjny Polskiego Klubu Jachtowego z planami zorganizowania w tym roku sekcji wioślarskiej, powołanie sekcji żeglarskiej odłożono na rok następny, zebranie założycielskie odbyło się 24 V 1921 w siedzibie Komisariatu Generalnego RP w Gdańsku przy Delbrückallee 3A (ul. Skłodowskiej-Curie). Sekcja żeglarska powstała w 1922 z inicjatywy redakcji wydawanego w Gdańsku czasopisma „Żeglarz Polski” i wykładowcy Szkoły Morskiej w Tczewie Józefa Klejnot-Turskiego. Grupa założycielska, z aktywnym Janem Tomaszewskim, stawiała sobie za cel „uprawianie sportu żeglarskiego i motorowego na Bałtyku, urządzanie regat morskich celem podniesienia tego sportu, wyrobienie praktyczne polskiej terminologii żeglarskiej, rozwijanie i popieranie budownictwa statków sportowych, krzewienie praktycznej wiedzy morskiej”. PPKJ (następnie PPKY) stał się pierwszą polską organizacją tego rodzaju powstałą na terenie Gdańska. W celu nabycia, utrzymania i eksploatowania jachtów organizowano maszoperie, których członkowie korzystali ze wspólnych jachtów. Pod koniec 1922 PPKJ dysponował dwoma jachtami: „Witold” (35 m² żagla) i „Hanka” (54 m² żagla), cumujące w przystani na Polskim Haku. Do klubu należeli Polacy zamieszkali nie tylko w Gdańsku. Rejestr z 1923 obejmuje 26 osób z centralnej Polski oraz 22 z Gdańska i Pomorza. Kierowany przez Józefa Klejnot-Turskiego PPKY pod koniec 1927, po utracie jachtu „Witold”, zaprzestał swojej działalności.
Polski Klub Morski. W 1928 z inicjatywy żeglarzy, a zwłaszcza kapitana żeglugi wielkiej Tadeusza Ziółkowskiego, członka PPKY i pierwszego komendanta statku szkolnego „Lwów”, powstał w Gdańsku drugi klub żeglarski, Klub Morski. Jego siedzibą był należący do Polski budynek przy Neugarten 7 (ul. Nowe Ogrody). Miał przystań utworzoną w Nowym Porcie na prawym brzegu Martwej Wisły, gdzie również cumowały obce jachty. Pierwszy jacht regatowy (starego typu) „Olga” podarowała polska społeczność II WMG. Nazwę jachtowi nadano z wdzięczności żonie Komisarza Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w II WMG ( Komisariat Generalny), Henryka Strasburgera, która bardzo przyczyniła się do zebrania pieniędzy na jego zakup. Wkrótce uzyskano jachty turystyczne „Pirat” i „Kaper” do szkolenia młodzieży.
W 1930 Klub Morski wstąpił jako Yacht Klub Morski w Gdańsku do Polskiego Związku Żeglarskiego. Aktem wzmacniającym polskie żeglarstwo w II WMG było zainicjowane w 1932 i formalne 27 IV 1933 połączenie Klubu Morskiego z Polskim Klubem Towarzyskim (także działającym od 1928), w wyniku czego utworzono Polski Klub Morski (PKM). Kierownikiem działalności sportowo-żeglarskiej był w PKM komandor pilotów portu gdańskiego, Tadeusz Ziółkowski. Przyczynił się on do budowy w Gdańsku w 1934 jachtu pełnomorskiego „Korsarz”. Największymi osiągnięciami PKM były: zwycięstwo jachtu „Korsarz” w międzynarodowych regatach żeglarskich na trasie Hel-Kilonia w 1936 i w 1938 zdobycie przez załogę jachtu „Danuta” pucharu Senatu II WMG podczas regat z okazji Międzynarodowego Tygodnia Sportowego w Sopocie. PKM prowadził swą działalność do wybuchu II wojny światowej, w 1939 liczył sześciu członków honorowych i 92 zwyczajnych. Dysponował także jednostkami: od 1932 „Marylą”, od 1935 „Rysią” i „Jurkiem” (jolki olimpijskie), ponadto morska szalupą. Z jednostek PKM korzystały drużyny morskie Związku Harcerstwa Polskiego w Gdańsku i członkowie Polskiej Korporacji Akademickiej „Rosevia” przy Politechnice Gdańskiej.
W posiadaniu jachtów w okresie II WMG były także utworzone przez polskich studentów Technische Hochschule Danzig (THD) Polska Korporacja Akademicka „Związek Akademików Gdańskich Wisła” i Polska Korporacja Akademicka „Helania”. Korporacja „Wisła” dysponowała slupem „Marabut”, Korporacja „Helania” dwoma slupami „Smyk” i „Kismet”, które pływały pod proporcem PPKY. Duża liczba studentów – Polaków w Gdańsku przyczyniła się do powołania Akademickiego Związku Sportowego (AZS), a akademiccy żeglarze korzystali z jachtów PPKY.
Organizatorem studenckich działań żeglarskich był Jan Bartoszczyk z Wydziału Budowy Okrętów THD, od 1927 prezes gdańskiego AZS. Dzięki niemu powołano w 1927 międzyśrodowiskową sekcję jachtową AZS z siedzibą w Gdańsku. Sekcja rozpoczęła jednak działalność w 1931, już jako Akademicki Związek Morski (AZM), który miał wyszkolić dla państwa fachowców morskich. Pierwszym jachtem AZM był nabyty od korporacji studenckiej „Marabut”, przemianowany na „Szkwał”. W 1932 klubowi temu wojewoda pomorski przekazał zbudowany w Anglii jacht „Wojewoda Pomorski” (160 m² żagli). Z braku własnej przystani korzystano w Gdańsku z przystani Polskiego Klubu Morskiego. W latach następnych gdański AZM otrzymał jachty „Swarożyc” i „Poświst” (zob. pomnik Załogi Jachtu „Poświst”), a później jeszcze jacht pełnomorski „Panna Wodna”. W 1935 gdański AZM liczył 94 członków, w tym trzech kapitanów, trzech kandydatów na kapitanów, 16 sterników morskich, pięciu sterników śródlądowych. Do wybuchu II wojny światowej stan AZM w Gdańsku zwiększył się do 124 członków, w tym dziewięciu kapitanów, 21 sterników morskich i 39 żeglarzy z praktyką.
Po 1945 zob. Akademicki Związek Morski; Jachtklub im. Conrada; Jachtklub Morski „Neptun”; Jachtklub „Portowiec”; Jachtklub Stoczni Gdańskiej; Narodowe Centrum Żeglarstwa AWFiS; Yacht Klub Północny.
