ŻELEWSKA HELENA, nauczycielka w Gimnazjum Polskim
| < Poprzednie | Następne > |
HELENA ŻELEWSKA (26 V 1869 Mściszewice, powiat Kartuzy – 23 II 1937 Wejherowo), nauczycielka w Gimnazjum Polskim w Gdańsku. Córka Hermana i Antoniny z domu Borzyszkowskiej. Po pierwszych naukach w domu absolwentka liceum w Zakładzie Marii Panny w Kościerzynie. 3 VII 1889 zdała egzamin uprawniający do nauczania w żeńskich szkołach średnich. W latach 1889–1898 była prywatną nauczycielką w rodzinach Dombskich, Donimirskich i Niklewskich, od 1 IV 1898 do 1 X 1904 była nauczycielką w prywatnej szkole żeńskiej w Gdańsku–Wrzeszczu. Od 1 VII 1899 do 1 VIII 1900 przebywała w Lyonie, doskonaląc znajomość języka francuskiego. Od 1 I 1905 do 31 IV 1922 była nauczycielką w katolickiej szkole przy Kaplicy Królewskiej w Gdańsku ( Knabenschule zur Königlichen Kapelle).
W 1919 założyła Towarzystwo Młodzieży Żeńskiej św. Jadwigi, którym kierowała do 1928 (kuratorem był ks. Brunon Raszeja). We wrześniu 1920 zorganizowała na Dworcu Głównym w Gdańsku punkt opieki nad ubogimi podróżnymi, a zwłaszcza nad polskimi kobietami przybywającymi do Gdańska w poszukiwaniu pracy, w 1921 przekształcony w Polską Misję Dworcową w II Wolnym Mieście Gdańsku (PMD, od 1929 Polska Misja Dworcowa i Portowa), wchodziła w skład zarządu (m.in. w 1929 była prezeską). W 1925 przystąpiła z PMD do powstałego wówczas Związku Towarzystw Polskich przy Gminie Polskiej, wchodziła w skład pierwszego zarządu tej organizacji. W odpowiedzi na apel okręgowej Rady Opiekuńczej WMG, na przełomie 1929/1921 zaangażowana była w kursach uzupełniających dla polskich dzieci szkół ludowych pisania i czytania po polsku, znajomości historii i literatury polskiej.
Z chwilą powołania Gimnazjum Polskiego, 13 V 1922 zatrudniona została jako nauczycielka języka francuskiego i niemieckiego. W Gimnazjum pracowała do 31 VII 1931, z uwagi na chorobę serca przeszła na emeryturę. Mieszkała przy Holzgasse 7 (ul. Kładki). Odznaczona była Srebrnym (1931) i Złotym Krzyżem Zasługi (1934). Pochowana została na cmentarzu Kaplicy Królewskiej przy Wielkiej Alei.
Bibliografia:
Sprawozdanie Dyrektora Gimnazjum Polskiego w Gdańsku za rok szkolny 1936/1937, Gdańsk 1937, s. 23.
„Gazeta Gdańska“, 258 z 7 XI 1920; nr 114 z 18 V 1925, s. 4; nr 113 z 18 V 1930, s. 7.
Janik Bernard, Życiorysy pracowników Gimnazjum Polskiego w Gdańsku, w: Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, Gdańsk 1976, s. 139, 210-211.
Sroczyńska-Wyczańska Krystyna, Nauczyciele Gimnazjum, w: Gimnazjum Polskie Macierzy Szkolnej w Gdańsku 1922–1939. Księga pamiątkowa, Wrocław 1989, s. 320.
Stępniak Henryk, Ludność polska w Wolnym Mieście Gdańsku (1920–1939), Gdańsk 1991, s. 229, 300-301.
