BANASZKOWSKI JAN, obrońca Poczty Polskiej w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
JAN BANASZKOWSKI (17 X 1904 Samociążek koło Bydgoszczy – 5 X 1939 Gdańsk–Zaspa), pocztowiec, obrońca Poczty Polskiej, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Michała (27 II 1869 Samociążek – 8 VIII 1916 Samociążek), chałupnika, i Łucji z domu Gajda. Brat Alojzego. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Samociążku, po śmierci ojca pomagał matce w prowadzeniu niewielkiego gospodarstwa. W 1920 wstąpił do szkoły handlowej w Bydgoszczy, którą ukończył z wynikiem dobrym. Z powodu braku pracy w kupiectwie zatrudnił się jako robotnik, w 1926 rozpoczął służbę wojskową. Przeniesiony 1 X 1927 do rezerwy w stopniu kaprala, był w latach 1927–1931 instruktorem Przysposobienia Wojskowego (PW) w Samociążku. Po odbyciu dodatkowych ćwiczeń wojskowych, awansowany 15 V 1931 do stopnia plutonowego. Od 1932 do 1935 komendant placówki PW w Trutnowie koło Tucholi.
W służbie Poczty Polskiej od 1 II 1931. Pracował w Koronowie, gdzie do 31 III 1932 był listonoszem, następnie w Agencji Pocztowej w Lnianie koło Świecia oraz Lubiewie. 1 VII 1937 przeniesiony do Urzędu Pocztowego Gdynia 1, skąd w sierpniu 1939 skierowany został do Polskiego Urzędu Pocztowo–Telegraficznego Gdańsk 1. 1 IX 1939 wziął udział w obronie budynku Poczty Polskiej na Heveliusplatz (pl. Obrońców Poczty Polskiej), tego samego dnia wzięty do niewoli. We wrześniu 1939 skazany przez Sąd Polowy Grupy Eberhardta na karę śmierci. 5 października tegoż roku rozstrzelany razem z pozostałymi obrońcami Poczty Polskiej na terenie zespołu strzelnic policyjnych na Zaspie (akt zgonu USC Gdańsk 2342 z 30 X 1939). Grób pomordowanych odnaleziono 26 VIII 1991 i po ekshumacji pochowano uroczyście 5 IV 1992 na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie. 25 V 1998 wraz z innymi obrońcami został zrehabilitowany przez Wielką Izbę Karną Sądu Krajowego w Lubece.
Wraz z innymi poległymi obrońcami Poczty Polskiej w Gdańsku 12 VI 1971 pośmiertnie odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy przez Prezydenta na Uchodźctwie Augusta Zaleskiego oraz 30 VIII 1990 Krzyżem Walecznych przez prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego. 21 V 1998 zaliczony w poczet honorowych obywateli miasta Gdańska. Nazwisko upamiętnione na tablicy przy wejściu do historycznego budynku Poczty Polskiej na pl. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku.
Bibliografia:
Życiorys Jana Banaszkowskiego, zbiory Muzeum Poczty Polskiej – oddział Muzeum Gdańska, MHMG/MP/465/1
