BARZYCHOWSKA ERWINA, uczennica, honorowa obywatelka miasta Gdańska, patronka ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
ERWINA BARZYCHOWSKA, właściwie ELWIRA MARIA BAZICHOWSKA (16 X 1929 Gdynia–Oksywie – 20 X 1939 Gdańsk), uczennica, honorowa obywatelka miasta Gdańska, patronka ulicy w Gdańsku. Córka ślusarza Ottona Bazichowskiego (31 III 1903 Strzelno koło Pucka – 10 XII 1942 Koronowo) i Marii z domu Blok (17 VII 1907 Oksywie – 12 XI 1931 Gdynia), siostra Jana Mikołaja (6 XII 1930 Gdynia – 19 III 1983 Gdańsk) oraz Stanisława (12 XI 1931 Gdynia), który zmarł wraz z matką przy porodzie.
Po śmierci matki oddana została pod opiekę siostrze matki, Małgorzacie Pipka z domu Blok (21 VII 1886 Oksywie – 19 IX 1963 Gdańsk) i jej męża Jan Pipki vel Piepki, dozorcy budynku Poczty Polskiej w Gdańsku przy Heveliusplatz 1-2 (pl. Obrońców Poczty Polskiej). Uczęszczała do szkoły podstawowej Macierzy Szkolnej w Gdańsku przy Wallgasse (ul. Wałowa). 1 IX 1939 przebywała w zaatakowanym przez Niemców budynku Polskiego Urzędu Pocztowo-Telegraficznego Gdańsk 1 ( obrony Poczty Polskiej). Ciężko poparzona w wyniku podpalenia obiektu przez atakujących, została po kapitulacji obrońców przewieziona do Szpitala Miejskiego, gdzie zmarła siedem tygodni później o godz. 2.45. Pochowana na Cmentarzu Ofiar Hitleryzmu na Zaspie (nagrobek w kwaterze II, grób 36).
W filmie fabularnym Wolne Miasto (1958) w reżyserii Stanisława Różewicza była pierwowzorem postaci Trudki, zagranej przez Danutę Królską ( film w Gdańsku). Tytułowa bohaterka dramatu Rity Jankowskiej Erwinka (2014). Występuje też między innymi w dramacie Janiny Skowrońskiej-Feldmanowej Poczta Gdańska (1966), opowiadaniu Dominiki Kraski Erwinka i gołąbek, zamieszczonym w zbiorze Opowieści magicznego Trójmiasta (2014), oraz w powieści Barbary Nickel Dear Peter, Dear Ulla (2021). 31 III 2018 odbył się w Gdańsku dedykowany jej pamięci oraz pamięci Danuty Siedzikówny „Inki” i Anny Walentynowicz, III Koncert Niepodległości „Westerplatte”.
30 VIII 1990 odznaczona pośmiertnie przez prezydenta Wojciecha Jaruzelskiego Krzyżem Walecznych. Zaliczona w poczet obrońców Poczty Polskiej, otrzymała 21 V 1998 tytuł honorowej obywatelki Miasta Gdańska. Od 10 VII 2003 jej imię nosi ulica na osiedlu Cztery Pory Roku w dzielnicy Orunia Górna–Gdańsk Południowy; w Zespole Szkół Łączności przy ul. Podwale Staromiejskie 51/52 znajduje się przedstawiająca ją rzeźba (wysokość 172 cm: dziewczynka stojąca przed oknem z misiem w ręku), autorstwa Hanny Wizimirskiej (z domu Kosteckiej). Poświęcony jest też jej fragment odsłoniętego na dziedzińcu tej szkoły w 2005 Pomnika Łączącego Pokolenia, autorstwa Dagny Anny Zielińskiej. Jej nazwisko umieszczono także na tablicach pamiątkowych przed wejściem do budynku dawnego Polskiego Urzędu Pocztowo-Telegraficznego Gdańsk 1 oraz w Piaśnicy (11 XI 2018).
Bibliografia:
Urząd Stanu Cywilnego w Gdańsku, 2253/1939 (akt zgonu, wpis z 4 X 1947)
