DUDA-GWIAZDA JOANNA, inżynier, działaczka opozycji demokratycznej
| < Poprzednie | Następne > |
z Andrzejem Gwiazdą
JOANNA BEATA DUDA-GWIAZDA (ur. 11 X 1939 Krzemieniec, Wołyń, obecna Ukraina), inżynier, działaczka polityczna, honorowa obywatelka miasta Gdańska. Córka Oktawiana, nauczyciela m.in. Liceum Krzemienieckiego, który w czasie II wojny światowej ocalił część rękopisu Balladyny Juliusza Słowackiego, przechowywanego w tej szkole, i Eugenii.
Siostra Lidii i Oktawiana (1937 Krzemieniec – 17 XI 2022 Nowy Sącz), geodety, planisty, członka rad naukowych parków narodowych i krajobrazowych (Tatrzańskiego Parku Narodowego, Pienińskiego Parku Narodowego, Gorczańskiego Parku Narodowego i Popradzkiego Parku Krajobrazowego), od 1954 członka Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (przewodnik beskidzki, znakarz szlaków, współorganizator rajdów „O Złoty Kompas”), autora m.in. Cmentarze wojenne I wojny światowej w Galicji Zachodniej (1995) i Leśne kolejki wąskotorowe południowo-wschodniej Polski (1995).
W 1940 rodzina uniknęła deportacji, przed kolejną – jesienią 1942 – uratowali ją znajomi kolejarze, którzy umożliwili wyjazd do Generalnego Gubernatorstwa. Końca II wojny światowej doczekała w Nowym Sączu, gdzie ojciec otrzymał posadę nauczyciela w tamtejszym liceum. Absolwentka tegoż liceum, w 1963 Wydziału Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej w specjalności maszyny i siłownie okrętowe. W latach 1963–1965 pracowała jako główny technolog w Stoczni Jachtowej im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego, w 1965–1971 w Centralnym Biurze Konstrukcji Okrętowych, w 1971–1999 w Centrum Techniki Okrętowej. Od 1967 członkini Klub Wysokogórskiego „Trójmiasto” (w 2011 opublikowała książkę Polska wyprawa na Księżyc, opisującą wyprawy w góry).
W latach 1962–1968 członkini Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), wystąpiła po wydarzeniach marca 1968. W listopadzie 1976 wspólnie z mężem napisała list do Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w którym popierała działania Komitetu Obrony Robotników, za co ukarani zostali zakazem wyjazdu z kraju. W latach 1978–1980 działaczka Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, była redaktorką pisma „Robotnik Wybrzeża”. W 1979 uczestniczyła w kościele Świętego Krzyża w Warszawie w proteście głodowym na znak solidarności z zatrzymanymi działaczami czeskiej opozycji Karta 77.
Brała udział w strajku w Stoczni Gdańskiej w Sierpniu ’80, współautorka 21 postulatów; członkini prezydium Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego (MKZ) Gdańsk, redaktorka tygodnika „Solidarność” (pisma MKZ Gdańsk). W lipcu 1981 delegatka na I Wojewódzki Zjazd Delegatów Regionu Gdańskiego, członkini Zarządu Regionu. W proteście przeciw niedemokratycznym (jej zdaniem) metodom kierowania Związkiem przez Lecha Wałęsę 29 XI 1981 odeszła z mężem z Zarządu Regionu. Z chwilą wprowadzenia stanu wojennego (13 XII 1981) internowana (od 14 XII 1981 Gdańsk, od 16 XII 1981 Bydgoszcz (Fordon), od 10 I 1982 Gołdap, od 02 III 1982 Darłówko), zwolniona 22 VII 1982.
W 1982 redaktorka podziemnego pisma „Skorpion”, w okresie 1984–1986 i 1989–1997 „Poza Układem”. Przeciwniczka obrad okrągłego stołu. W 2007 wraz z mężem angażowała się w obronę Doliny Rospudy przed budową przez jej obszar obwodnicy Augustowa. Od 2011 w radzie Stowarzyszenia „Solidarni 2010”. W 2000 otrzymała honorowe obywatelstwo miasta Gdańska. Odznaczona m.in. Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2006), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016), Orderem Orła Białego (2021). W 2019 została jedną z bohaterek muralu „Kobiety wolności”, odsłoniętym na przystanku kolejowym Gdańsk Strzyża.
Od 1962 żona poznanego w 1960 w czasie studiów Andrzeja Gwiazdy.
