STOCZNIA GDAŃSKA. ŚLEDZIOWE BAZY RYBACKIE SERII B62
| < Poprzednie | Następne > |
ŚLEDZIOWE BAZY RYBACKIE SERII B62 o nośności 9300 DWT budowane były w Stoczni Gdańskiej w latach 1957–1962. Były to jednostki przeznaczone do obsługi flotylli poławiającej śledzie na Morzu Północnym, pełniły funkcję statku-matki. Odpowiadały na zapotrzebowanie ze strony ZSRR, wynikającego m.in. z braku odpowiedniego w tym kraju zaplecza infrastrukturalnego w zakresie przetwórstwa ryb na lądzie. Radziecka flota rybacka operowała miesiącami na dalekiej północy, w czasie rejsu statki bazy stanowiły dla nich wparcie. Statki serii B62 były przeznaczone do obsługi lugrów śledziowych, operujących przez dłuższy czas na dalekiej północy. Do ich zadań należało zaopatrywanie mniejszych jednostek połowowych w paliwo i smary, wodę i prowiant, sól i beczki, a także organizowanie wszelkich napraw. Przejmowano też złowione ryby, tj. solone śledzie w beczkach, sortowano, umieszczano w chłodzonych ładowniach i transportowano do portu. Na statkach nie instalowano urządzeń przetwórczych. Na jednostkach znajdowały się pomieszczenia wypoczynkowe dla załóg łowczych, kino, warsztaty, szewc oraz fryzjer, magazyn odzieży i obuwia, sklep oraz szpital.
Projekt śledziowej bazy rybackiej powstał w Centralnym Ośrodku Konstrukcyjno-Badawczym Zjednoczenia Przemysłu Okrętowego. Na czele zespołu konstruktorów stał główny projektant Janusz Staszewski, a w zakresie siłowni Stanisław Paszkowski. Funkcję głównych inżynierów budowy pełnili Jerzy Skotniewski oraz Edmund Stachowiak (5 IX 1925 – 13 II 2022). W trakcie prac nad projektami oraz w czasie budowy baz ściśle współpracowano z przedstawicielami armatora z ZSRR.
Śledziowe bazy rybackie były jedynymi na świecie statkami specjalnie budowanym do obsługi floty statków połowowych; istniejące w tym czasie bazy rybackie były poddanymi przeróbce statkami handlowymi. Te i następne budowane w Stoczni Gdańskiej bazy rybackie były jednostkami nowatorskimi w okrętownictwie. Zaawansowane technicznie, łączyły w sobie cechy chłodniowca, zbiornikowca i statku pasażerskiego, a w następnych seriach także przetwórni ryb.
Jednostki typu B62 były statkami z napędem parowym, dwuśrubowe (dwie trzyskrzydłowe napędowe śruby wykonane były ze stali nierdzewnej; na statku znajdowały się dwie zapasowe, staliwne). Kadłuby budowano na pochylniach Wydziału K-3 (Wydział Montażu Kadłubów „B”). Były jednostkami pełnopokładowymi, z dziobówką i rufówką. Na śródokręciu znajdowała się duża nadbudowa dla załogi, która mogła liczyć do 261 osób. Ponadto na rufówce znajdował się pokład do lądowania helikoptera. Siłownia znajdowała się na śródokręciu. Napęd stanowiły dwie maszyny parowe, tłokowe, czterocylindrowe, nawrotne MP-9,5 (o mocy 1750 KM) wraz z turbiną TP na parę odlotową, co w sumie dawało moc 5000 KM. Zbudowane zostały w Zakładach Urządzeń Technicznych „Zgoda” w Świętochłowicach; wraz ze zrealizowaniem serii B62 „Zgoda” wstrzymała budowę maszyn parowych i przeszła na produkcję silników okrętowych na licencji działającej od 1834 w Winterthur w Szwajcarii firmy inżynieryjno-produkcyjnej „Sulzer Brother Ltd.”, zajmującej się m.in. produkcją silników wysokoprężnych. Na statku montowano dwa kotły systemu Babcock Wilcox, opalanych mazutem.
Statki posiadały pięć ładowni o łącznej pojemności 10 150 m³. Trzy były usytuowane przed siłownią, a dwie za nią. Ładownie były schładzane do temperatury 0°C. Miały jeden zdwojony maszt w części dziobowej i jeden w części rufowej, silnie rozbudowane urządzenia przeładunkowe, co umożliwiało sprawne przyjmowanie ładunku z lugrów. Przed nadbudówką oraz za nią znajdowały się po dwa wsporniki dla bomów ładunkowych. Statki wyposażone był w jeden bom ciężki o długości 19,5 m oraz udźwigu 25 ton, oraz 14 bomów o udźwigu 2, 3 i 5 ton. Posiadały też 14 wind ładunkowych o napędzie elektrycznym. Jednostki miały długość 142,0 m; szerokość – 20,0 m; wysokość boczną do pokładu głównego – 11,6 m; zanurzenie – 8,2 m. Rozwijały prędkość do 13 węzłów. Mogły pływać 60 dni bez zawijania do portu.
Śledziowe bazy rybackie były budowane w dwóch wersjach według przepisów Morskiego Rejestru ZSRR, pod nadzorem Polskiego Rejestru Statków. Prototypem serii B62 był s/s „Severodvinsk”, ostatnim s/s „Chukotka” (B62-II/11), przy okazji także ostatnim statkiem wybudowanym w polskich stoczniach z napędem parowym. Zdano go armatorowi 29 VI 1962 podczas obchodów „Dnia Stoczniowca”. Cykl produkcji jednostki od położenia stępki do zdania armatorowi skracał się z kolejnymi wybudowanymi bazami i wynosił od 20 (prototyp) do 12 miesięcy (s/s „Arman” B62-II/10). W Stoczni Gdańskiej wybudowano 11 śledziowych baz rybackich, wszystkie dla radzieckiego Sudoimportu.
Następcą śledziowych baz rybackich B62 były bazy przetwórnie serii B64, zaprojektowane w 1963 z wykorzystaniem doświadczeń płynących z funkcjonowania jednostek B62.
| Numer | Nazwa | Położenie stępki | Wodowanie | Oddany do użytku | Armator | Kraj |
|---|---|---|---|---|---|---|
| B62-I/1 | „Severodvinsk” | 20 IV 1957 | 12 IV 1958 | 31 XII 1958 | Sudoimport | ZSRR |
| B62-I/2 | „Riga” | 24 IV 1958 | 12 XI 1958 | 30 IV 1959 | Sudoimport | ZSRR |
| B62-I/3 | „Svyatogor” | 2 VI 1958 | 20 XII 1958 | 30 IX 1959 | Sudoimport | ZSRR |
| B62-I/4 | „Sovetskaya Litva” | 16 X 1958 | 21 IV 1959 | 30 XII 1959 | Sudoimport | ZSRR |
| B62-I/5 | „Pechenga” | 24 XI 1958 | 27 VI 1959 | 31 III 1960 | Sudoimport | ZSRR |
| B62-I/6 | „Johannes Vares” | 28 IV 1959 | 7 XI 1959 | 30 VI 1960 | Sudoimport | ZSRR |
| B62-I/7 | „Sovetskiy Sakhalin” | 11 VIII 1959 | 8 III 1960 | 30 IX 1960 | Sudoimport | ZSRR |
| B62-I/8 | „Ivan Fyodorov” | 14 XI 1959 | 19 V 1960 | 31 XII 1960 | Sudoimport | ZSRR |
| B62-I/9 | „Sovetskaya Kamchatka” | 15 III 1960 | 27 VIII 1960 | 30 VI 1961 | Sudoimport | ZSRR |
| B62-II/10 | „Arman” | 14 XII 1960 | 31 V 1961 | 21 XII 1961 | Sudoimport | ZSRR |
| B62-II/11 | „Chukotka” | 7 I 1961 | 14 VIII 1961 | 29 VI 1962 | Sudoimport | ZSRR |
Bibliografia:
Informacje Tadeusza Deptały, Karola Hajdugi, Zygmunta Tyski.
Deptała Tadeusz, Typy statków ze Stoczni Gdańskiej, Gdańsk 2017 (maszynopis w zbiorach autorki).
Frąckowiak Miłosz, Statki Stoczni Gdańskiej 1947–2013, Gdańsk 2020 (maszynopis z zasobów Karola Hajdugi w zbiorach autorki).
Historia budownictwa okrętowego na Wybrzeżu Gdańskim, red. Edmund Cieślak, Gdańsk 1972.
Historia Stoczni Gdańskiej, red. Konrad Koch, Jakub Kufl, Wojciech Polak, Przemysław Ruchlewski, Magdalena Staręga, Andrzej Trzeciak, Gdańsk 2018.
Jarecki Edward, Stocznia Gdańska im. Lenina. Życie społeczno-polityczne w latach 1945–1984, Warszawa 1985.
Reference list. List of ships built in the years 1949–1994, up to 31 August 1994 (zestawienie uzupełnione wykazem jednostek wybudowanych do czasu upadłości Stoczni Gdańskiej).
Staszewski Janusz, Trawlery burtowe, lugrotrawlery i bazy rybackie budowane przez stocznie polskie, „Nautologia” 1994, nr 4, s. 21–22.
Wojciechowski Henryk, Stocznia Gdańska. Fakty i liczby, Gdańsk 1968.
