STOWARZYSZENIE RODZINA KATYŃSKA W GDAŃSKU
| < Poprzednie | Następne > |
STOWARZYSZENIE „RODZINA KATYŃSKA” W GDAŃSKU (GRK), organizacja pozarządowa powstała w celu upamiętnienia ofiar zbrodni katyńskiej i pielęgnowania pamięci o ofiarach komunizmu. Wchodzi w skład federacji Rodzin Katyńskich, działających w różnych miastach Polski oraz poza granicami kraju.
Spotkanie organizacyjne GRK odbyło się 17 IX 1989 na plebani kościoła św. Karola Boromeusza w Warszawie, podczas którego zaakceptowano zasady koordynacji ruchu katyńskiego i przystąpiono do Federacji Rodzin Katyńskich. Stowarzyszenie zarejestrowane zostało przez Sąd Wojewódzki w Gdańsku 22 V 1992 (nr rej. 811), prezeską została Emilia Maćkowiak. 30 XII 1996 kapelanem Stowarzyszenia został ks. Ryszard Preuss. Członkowie stowarzyszenia dzielą się na członków zwyczajnych, członków wspierających i członków honorowych. Władzami stowarzyszenia są: Walne Zebranie Członków, Zarząd i Komisja Rewizyjna. Na czele stowarzyszenia stoi prezes. W 1992 Stowarzyszenie liczyło 285 członków (krewnych zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze, Kojowie i Mińsku, pochowanych na cmentarzach w: Katyniu, Charkowie, Miednoje, Bykowni), 2011 – 122 członków, 2023 – kilkudziesięciu. Do 15 XII 2010 siedziba znajdowała się w Klubie Garnizonowym w dawnych koszarach przy ul. Słowackiego w Gdańsku-Wrzeszczu, od 2011 Wojewódzki Sztab Wojskowy w Gdańsku, następnie ul. Dolna Brama 8.
GRK dokumentuje i upowszechnia wiedzę o Katyniu poprzez wydawanie publikacji, organizowanie i współorganizowanie uroczystości upamiętniających zbrodnię katyńską, organizowanie wystaw o tej tematyce. Corocznie 5 marca, w rocznicę podjęcia decyzji o likwidacji polskich jeńców przez władze ZSRS, w kościele św. Brygidy sprawowana jest msza w intencji Ofiar Zbrodni Katyńskiej i ich rodzin, 13 kwietnia, w Dniu Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, przed Pomnikiem Ofiarom Golgoty Wschodu na Cmentarzu Komunalnym nr 5 w Gdańsku (tzw. cmentarz Łostowicki) GRK organizuje, wraz z władzami samorządowymi i państwowymi, uroczystości upamiętniające, a w pierwszą niedzielę po 13 kwietnia w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (NMP) o godz. 12.00 sprawowana jest kolejna msza w intencji Ofiar Zbrodni Katyńskiej i ich rodzin. GRK zorganizowała wystawy m.in. w kościolach NMP i św. Brygidy, w Ratuszu Głównego Miasta, na Politechnice Gdańskiej, w Klubie Marynarki Wojennej w Gdyni, w Seminarium Duchownym w Pelplinie, Muzeum Katyńskim w Warszawie (np. 15 V 2003 wspólnie z Muzeum Historycznym Miasta Gdańska, Muzeum Poczty i Telekomunikacji oraz Towarzystwem Numizmatycznym w Gdańsku zorganizowano wystawę „Druga wojna światowa w medalierstwie”, 4 III 2005, w 65. rocznicę zbrodni katyńskiej i z okazji 15.-lecia powstania GRK wystawę prac malarki Bogdany Winnickiej „Pamięć nie dała się zgładzić”).
GRK brała udział w organizacji konferencji (np. w 1995 z PG i Polską Marynarką Wojenną dotyczącą ekshumacji w: Katyniu, Charkowie i Miednoje „Zbrodnia Katyńska –historia, rzeczywistość, prawda”), konkursów wiedzy dla uczniów szkół województwa pomorskiego, organizowaniu wyjazdów do miejsc pamięci zbrodni katyńskiej: Tweru, Ostaszkowa, Starobielska, Katynia, Charkowa, Miednoje. Uczestniczy także w uroczystościach związanych z II wojną światową organizowanych m.in. przez gdańskie władze samorządowe, Związek Sybiraków, Instytut Pamięci Narodowej, Stowarzyszenie Rodzina Ponarska; zidentyfikowała nazwiska krewnych RKG z tzw. list śmierci, które 13 IV 1990 prezydent RP Wojciech Jaruzelski przekazał Michaiłowi Gorbaczowowi.
Prezes Emilia Maćkowiak uczestniczyła w rozmowach prowadzonych z władzami Rosji dotyczących ekshumacji zwłok i budowy cmentarzy wojskowych w: Katyniu, Charkowie i Miednoje. Z inicjatywy m.in. GRK zamontowano krzyże katyńskie z nieśmiertelnikami pod pomnikiem Poległych Stoczniowców 1970, wybudowano pomnik Ofiar Golgoty Wschodu na cmentarzu Łostowickim w Gdańsku.
13 IV 1996 przedstawiciele GRK uczestniczyli w audiencji u papieża Jana Pawła II, który otrzymał honorowe członkostwo z legitymacją nr 1. W listopadzie 2000, w 60. rocznicę zbrodni katyńskiej, poświęcono sztandar GRK. Staraniem Stowarzyszenia wdowy po zamordowanych otrzymały medale pamiątkowe z ziemią katyńską przyznane przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, uprawnienia i kombatanckie renty wojskowe; ofiarom zbrodni pośmiertnie przyznano medale „Za udział w wojnie obronnej 1939”, i odznaki „Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939” nadane przez prezydenta RP Lecha Wałęsę. Podczas zjazdu Federacji Rodzin Katyńskich 27–28 I 1996 prezes Emilia Maćkowiak otrzymała „Wstęgę z Kokardą” Srebrnego Krzyża Virtuti Militari.
Z inicjatywy Rodziny, 3 maja 2004 abp Tadeusz Gocłowski w kościole Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Gdańsku poświęcił tablicę pamiątkową „W hołdzie jeńców obozów Kozielska, Ostaszkowa i Starobielska, pomordowanym przez NKWD wiosną 1940 r., spoczywającym na cmentarzach w Katyniu, Miednoje i Charkowie oraz innych miejscach dotąd nieznanych. Cześć Ich pamięci – Gdańska Rodzina Katyńska”; projektantem tablicy był prof. Zdzisław Pidek z Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. 17 XI 2005, w 65-lecie zbrodni katyńskiej RKG wydała okolicznościową pocztówkę. 8 IV 2008 otrzymała medal Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. 8 XI 2014, z inicjatywy RKG, nadano nazwę Rondo Ofiar Katynia w Gdańsku rondu łączącemu wiadukt Błędnik z al. Zwycięstwa. RKG zabiegała też o utworzeniu cmentarza w Bykowni i na Białorusi (niezrealizowane). 17 V 2023, w ramach ogólnopolskiej akcji sadzenia dębów „Katyń – ocalić od zapomnienia”, w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 1 w Gdańsku–Przymorze odbyła się uroczystość posadzenia Dębów Pamięci por. Kazimierza Lustyka i asp. PP Kazimierza Skarbka, zamordowanych w 1940. Staraniem GRK zostały wydane publikacje 'Ocaleni z niepamięci. Losy polskich jeńców wojennych obozów NKWD w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku (Gdańsk 2001) oraz Emilii Maćkowiak Prawda pamięć pojednanie (Gdańsk 2018).
Honorowe członkostwo GRK otrzymali: Teresa Marczewska, instruktorka kulturalna, ppłk Ryszard Bogacki, Wiesław Wołodko, dyrektor Muzeum Poczty w Gdańsku (28 I 2000), oraz Maciej Płażyński (20 I 2006).
| Lata | Imię i nazwisko |
|---|---|
| od 18 XI 1991 | Emilią Maćkowiak – przewodnicząca Władysław Korczak – zastępca przewodniczącej do 2005 |
| od 17 XI 2011 | Hanna Śliwa-Wielesiuk – przewodnicząca Henryka Borzymowska – członkini Zarządu |
| od 2023 | Halina Śliwa-Wielesiuk – prezes Henryka Borzymowska – członkini Zarządu |
