KOŚCIÓŁ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA I ŚW. JANA BOSKO
| < Poprzednie | Następne > |
KOŚCIÓŁ NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA I ŚW. JANA BOSKO, Orunia, ul. Gościnna 15. Pierwsza kaplica, prawdopodobnie pod wezwaniem św. Jerzego (St. Georg), powstała już około połowy XV wieku i była obsługiwana między innymi przez franciszkanów ze Starego Przedmieścia. Przyporządkowano ją do parafii kościoła św. Katarzyny, a w 2. połowie XVI wieku do parafii w Świętym Wojciechu. Przy kaplicy w 1568 istniała szkółka. Rozbudowana w 1571 i przejęta przez luteranów, zachowała wezwanie. Zniszczona podczas wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym w 1577, odbudowana, w 1608 powiększona do rozmiarów kościoła pod wezwaniem św. Jerzego (St. Georg). Stał się on ośrodkiem ewangelickiej parafii, od 1630 obejmującej także Lipce i uposażonej później gruntami na Dolniku. W 1638 otrzymał nową plebanię. Po potopie szwedzkim (1655–1660) wymagał renowacji, w 1684 zbudowano nową wieżę (według widoku Gdańska z 1730: wysoką, nakrytą cebulowatym hełmem, z zegarem). W 1691 założono przy kościele cmentarz, w 1697 kościelną kasę wdowią. W 1709 zmarł podczas wielkiej epidemii dżumy pastor Gottlieb Majus.
Wyposażenie złupione podczas oblężenia Gdańska w 1734 i odtworzone, między innymi przy pomocy burgrabiego gdańskiego Johanna Sigmunta Ferbera (syna burmistrza Constantina Ferbera). W 1762 zamontowano nowe organy, w 1766 zakończono kolejną przebudowę, powiększając część wschodnią i północną. Podczas oblężenia w 1813 spłonął wraz z plebanią i wyposażeniem.
Projekt nowego kościoła w stylu neogotyckiego romantyzmu opracował architekt Karl Friedrich Schinkel (1781–1841). Przy wsparciu finansowym króla Fryderyka Wilhelma III w latach 1820–1823 powstał kościół murowany z czerwonej cegły (pierwsza w Gdańsku i okolicach budowla o cechach neogotyckich), o dwuspadowym dachu, zwieńczony od fasady 43-metrową wieżą, o spiczastym, pokrytym ostatecznie miedzianą blachą hełmie, poświęcony 10 IX 1823. We wnętrzu znajdowało się gwiaździste drewniane sklepienie (przeniesione z jednego ze zniszczonych w 1813 kościołów szpitalnych), po obu stronach nawy głównej empory, od zachodu chór, wsparte na drewnianej kolumnadzie. Na chórze zamontowano nowe organy (od 1912 o napędzie elektrycznym). W 1819 odbudowano plebanię (od strony północno-wschodniej kościoła), w 1857 powiększoną, zamieszkaną przez ewangelickiego pastora. Do parafii należał także dom przy obecnej ul. Gościnnej 14. Dom parafialny mieścił się w 1. połowie XX wieku przy obecnej ul. Żuławskiej 5–6 (po drugiej stronie torów kolejowych). Kościół i plebania ucierpiały w 1945, dom parafialny przy ul. Żuławskiej został całkowicie zniszczony.
W 1945 kościół przejęli salezjanie, otwierając przy nim placówkę wychowawczą pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa. Kościół przyporządkowany był początkowo do parafii św. Ignacego, jako tzw. świątynia rektorska, od 1972 oddana salezjanom na własność. W 1994 utworzono przy niej parafię pod wezwaniem św. Jana Bosko, odtąd współpatrona kościoła. Nowa parafia objęła południową część dzielnicy Orunia. W latach 70. XX wieku dokonano przebudowy (w duchu posoborowym) wnętrza według projektu architekta Leopolda Taraszkiewicza. Usunięto neogotyckie ołtarze główne i boczne, i zastąpiono je płaskorzeźbami wykonanymi w technice metaloplastyki autorstwa Wawrzyńca Sampa. W ołtarzu głównym znajduje się kompozycja krzyża w aureoli z wizerunkami świętych bliskich zakonowi salezjanów. W ołtarzach bocznych Matka Boska z Dzieciątkiem i św. Jan Bosko. W parafii działają stowarzyszenia i organizacje katolickie.
| 1572 | Gregorius |
| 1575 | Martin Sehefeld |
| 1580 | Simon Neander |
| 1588, 1590 | Philipp Michler |
| 1597–1602 | Christoph Fahrenheid |
| 1602–1624 | Wilhelm Calaminus |
| 1624–1629 | Johann Stammichius |
| 1630–1657 | Friedrich Haupt, poprzednio rektor szkoły św. Jana |
| 1657–1668 | Friedrich Haupt jr |
| 1668–1670 | Johann Freymuth (Freimut), urodzony w Oruni, w kwietniu 1644 zapisany do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego, 30 VIII 1657 pod kierunkiem Johanna Petera Titiusa wygłosił orację De libertatis forma optima, illaqve omni vi ac studio defendenda (O najlepszej formie wolności, której należy bronić z całą siłą i nauką), zm. 1670 |
| 1670–1677 | Georg Bauer |
| 1677–1689 | Johann Friedrich Brackermann |
| 1689–1690 | Gregorius Rosenberg (1643 Zinten (Korniewo, obwód królewiecki) – 25 IV 1690 Orunia), zweryfikowany przez gdańskie Ministerium Duchowne 14 V 1680, od tego roku kaznodzieja w Bogatce |
| 1690–1699 | Rudolf Grischow |
| 1699–1701 | Paul Gottfried Praetorius |
| 1701–1709 | Gottlieb Majus |
| 1709–1736 | Christian Gottlieb Rosenberg |
| 1710–1713 | Gottfried Neander |
| 1714–1734 | Johann Caspar Jetzmann ((1678 Koszalin – 4 V 1734 Gdańsk), w 1709 zweryfikowany przez gdańskie Ministerium Duchowne |
| 1735–1736 | Johann Ludwig Nothwanger |
| 1736–1766 | Ephraim Krause |
| 1762–1765 | Gottlieb Lange |
| 1765–1809 | Johann Heinrich Stoboy |
| 1766–1792 | Johann Christian Schöneich (1 VIII 1732 – 23 VIII 1792), w 1757 zweryfikowany (przeegzaminowany) przez gdańskie Ministerium Duchowne |
| 1792–1794 | Heinrich Eduard Höchster |
| 1795–1802 | Friedrich Labes |
| 1803–1806 | Johann Christian Fromm |
| 1806–1808 | Ernst Gottlieb Hoffmann |
| 1809–1825 | Johann Adam Neuhöfer |
| 1809–1814 | Ernst Gottlieb Hoffmann |
| 1825–1853 | David Bernhard Lückstäde (Liederstäd) |
| 1854 | vacat |
| 1855–1872 | Albert Theodor Rindfleisch |
| 1873–1877 | Paul Heinrich Harms |
| 1877–1893 | Johann Adolph Max Grosskopf |
| 1893–1932 | Johann Eduard Theodor Kleefeld |
| 1933–1941 | Richard Czygan |
| 1941–1945 | Fritz Boghardt (Bogdański) |
| W latach 1690–1814 posługę duszpasterską pełniło jednocześnie dwóch pastorów |
|
| 1948–1956 | Teodor Cichos SDB (rektor) |
| 1956–1959 | Edmund Bańdo SDB (rektor) |
| 1959–1965 | Franciszek Krajewski SDB (rektor) |
| 1965–1970 | Władysław Kobus SDB (rektor) |
| 1970–1976 | Jan Tomasik SDB (rektor) |
| 1976–1979 | Henryk Paszek SDB (rektor) |
| 1979–1985 | Witold Citko SDB (rektor) |
| 1985–1989 | Andrzej Słowik SDB (rektor) |
| 1989–1998 | Jan Darmograj SDB (od 1994 proboszcz) |
| 1988–2004 | Ryszard Świrydziuk SDB (proboszcz) |
| 2004–2010 | Dariusz Presnal SDB (proboszcz) |
| 2010–2016 | Mirosław Dukiewicz SDB (proboszcz) |
| 24 VII 2016 – 26 VI 2022 | Mariusz Słonimski SDB (proboszcz) |
| 26 VI 2022 – | Przemysław Cholewa SDB (proboszcz) |
