OBÓZ DLA POLAKÓW W NOWYM PORCIE

Z Encyklopedia Gdańska
Skocz do: nawigacji, wyszukiwania

< Poprzednie Następne >
Polacy zatrzymani w Nowym Porcie, 1939
Zabudowania byłych koszar w Nowym Porcie, stan z lat 70. XX wieku
Błąd przy generowaniu miniatury Chyba brakuje pliku /home/fundacjagdansk/domains/fundacjagdanska.hostingsdc.pl/public_html/images/2/28/Tablica_na_budynku_Straży_Granicznej_2.JPG
na budynku byłego obozu dla jeńców cywilnych w Nowym Porcie
Błąd przy generowaniu miniatury Chyba brakuje pliku /home/fundacjagdansk/domains/fundacjagdanska.hostingsdc.pl/public_html/images/4/4c/Tablica_na_budynku_Straży_Granicznej_1.JPG
Tablica pamiątkowa na budynku byłego obozu dla jeńców cywilnych w Nowym Porcie

OBÓZ DLA POLAKÓW W NOWYM PORCIE, właściwie: Obóz dla jeńców cywilnych w Nowym Porcie (Zivilgefangenenlager Neufahrwasser). Funkcjonował od 15 IX 1939 do 31 III 1940 w dawnych koszarach koszary wojskowe przy Olivaer Straße 35C (ul. Oliwska), przyznanych Polsce w 1923, zasiedlonych przez pracowników polskich instytucji na terenie II Wolnego Miasta Gdańska (WMG). Znajdowała się tu Komendantura Obozów Jenieckich Gdańska, kierowana przez Sturmbannführera SS Maxa Pauly’ego. Komendantura w sprawach administracyjnych i organizacyjnych podlegała Prezydium Policji w Gdańsku, które finansowało koszty utrzymania obozów oraz załogi.

Pierwsi więźniowie trafili tam po 5 IX 1939, 15 września doprowadzono z Victoriaschule około 2000 osób w eskorcie esesmańsko-policyjnej. Następnie skierowano tam aresztowanych Polaków z Gdyni (29 IX 1939 około 1000 więźniów cywilnych z tymczasowego obozu w Gdyni-Grabówku, kolejna grupa z tego obozu przybyła 10 X 1939), Helu (po jego kapitulacji, 4 X 1939 przybyło około 200 osób cywilnych i wojskowych), Torunia (10 I 1940 około 200 księży i osób cywilnych z obozu w VII Forcie w Toruniu) i innych miejscowości z terenu Pomorza (4 II 1940 grupa księży z obozu w klasztorze w Górnej Grupie).

Do marca 1940 przeszło przez obóz od 8000 do 10 000 Polaków i Żydów. Zmarłych chowano na cmentarzu na Zaspie. Większość więźniów systematycznie kierowano do budowanego głównego obozu Stutthof i do obozów filialnych w Grenzdorfie (Graniczna Wieś koło Trąbek Wielkich) oraz w Matzkau ( Maćkowy). Grupa więźniów pracowała na Westerplatte, a ponad 1000 – jesienią 1939 odpłatnie u prywatnych gospodarzy przy zbiorze ziemniaków i buraków cukrowych na terenie Wielkich i Gdańskich Żuław. Stąd też wywożono więźniów na miejsce egzekucji w lasach Piaśnicy koło Wejherowa. Zdarzały się wypadki zwalniania z obozu, głównie z Gdańska, w wyniku starań rodzin lub firm, w których pracowali przed aresztowaniem.

W październiku 1939 rozpoczęto zakładanie ksiąg i innych dokumentów ewidencyjnych, co kontynuowano w KL Stutthof. Od września 1939 do marca 1940 mieściła się tu również główna komenda pomorskich obozów dla aresztowanych Polaków, w tym Stutthofu. W lutym 1940 rozpoczęto likwidację obozu. Około 1000 więźniów odesłano stopniowo do KL Stutthof lub do istniejących podobozów; dokumentację oraz zawartość magazynów z odzieżą, zaopatrzeniem i zapasami żywności przeniesiono do powstałego już tzw. Starego Obozu w Stutthofie. 31 III 1940 obóz uległ likwidacji, 1 IV 1940 koszary przejęły władze wojskowe.

Załogę stanowili esesmani wywodzący się z terenu II WMG i będący członkami oddziału przeznaczonego do fizycznej eksterminacji Polaków na terenie Gdańska i północnego Pomorza SS-Wachsturmbann Eimann. Do grudnia 1939 bezpośrednim szefem obozu (podległym mającej też tu siedzibę Komendanturze Obozów Jenieckich Gdańska) oficer gdańskiej policji SS-Hauptsturmführer Franz Christoffel, następnie SS-Obersturmführer Erich Gust.

Po II wojnie światowej teren zajmowany przez Wojska Ochrony Pogranicza i Morskiego Oddziału Straży Granicznej. MrGl

Osobiste
Przestrzenie nazw

Warianty
Widok
Działania
Partner Główny



Wydawca Encyklopedii Gdańska i Gedanopedii


Partner technologiczny Gedanopedii