USS BRONISŁAW, obrońca Westerplatte w 1939, honorowy obywatel Gdańska
| < Poprzednie | Następne > |
BRONISŁAW USS ( 20 X 1917 Rodziewicze, gmina Iwje, powiat lidzki, województwo nowogródzkie, obecnie Białoruś – 1 IX 1939 Westerplatte), obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte w 1939 w stopniu strzelca, honorowy obywatel miasta Gdańska. Syn Michała i Marii z domu Miedziała.
Powołany do odbycia czynnej służby wojskowej w 77. pułku piechoty w Lidzie. 7 VIII 1939, wraz z 17 innymi żołnierzami, przeniesiony do służby w WST. 17 sierpnia przydzielony do składu 1. drużyny I plutonu. Do wybuchu wojny obsadzany w składach wartowniczych wartowni Nr 1 i 5. Nie był ujęty w obsadzie wart w nocy z 31 sierpnia na 1 września. Jest wysoce prawdopodobne, że był w nocnej obsadzie placówki „Prom” lub wśród pięciu żołnierzy pogotowia, których porucznik Leon Pająk przyprowadził na tę placówkę już po rozpoczęciu walk. W godzinach porannych został zabity.
Według relacji Westerplatczyków poległ podczas likwidowania niemieckiej wartowni, znajdującej się za murem w pobliżu bramy głównej, skąd prowadzono ogień. Według pośredniej relacji byłego mata niemieckiej kompanii szturmowej nie zginął (jak dotychczas uważano), tylko został ranny. Żołnierze niemieccy zabrali go z przedpola „Promu”. Zmarł niebawem w wyniku odniesionych ran. Wysoce prawdopodobne, że został pochowany jako NN na cmentarzu na Zaspie (Cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego).
Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (1945, pośmiertnie). Wspólnie ze wszystkimi Westerplatczykami od 21 V 1998 honorowy obywatel miasta Gdańska.
Bibliografia:
Archiwum Państwowe w Gdańsku, Akta KGRP, sygn. 259/1068, k. 119, Rozkaz Komendanta Wojskowej Składnicy Tranzytowej Westerplatte Nr 27 z dnia 9 sierpnia 1939 r.
Dróżdż Krzysztof Henryk, Walczyli na Westerplatte. Badania nad stanem liczbowym załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej we wrześniu 1939 roku, Oświęcim 2017.
Dróżdż Krzysztof Henryk, Obrońca Westerplatte Bronisław Uss - uzupełnienie rysu historycznego, „Arcana”, 2024, nr 4.
Górnikiewicz-Kurowska Stanisława, Westerplatczycy. Losy Obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej, Gdańsk 2012 (wyd. 2 poszerzone i poprawione).
Rut Sławomir, Wojciech Samól, Jarosław Tuliszka, Westerplatczycy – lista 1939. Skład załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte w Wolnym Mieście Gdańsku 1 września 1939 r., Gdańsk 2023, s. 48, 92. (przez indeks).
Samól Wojciech, Lista poległych we wrześniu 1939 żołnierzy Wojska Polskiego. Załoga Westerplatte, Gdańsk 2020.
Westerplatte, zebrał, opracował i wstępem opatrzył Zbigniew Flisowski, Warszawa 1978.
