ZBOROWSKI LECH, działacz opozycji demokratycznej
| < Poprzednie | Następne > |
LECH ZBOROWSKI (ur. 11 III 1957 Zielona Góra), działacz opozycji demokratycznej. Syn Henryka (8 VII 1931 – 18 XII 1996 Gdańsk), m.in. w Gdańsku lektora języka niemieckiego w Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej i Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, oraz Teresy z domu Chlebowskiej (ur. 1931), pracującej m.in. w Gdańskim Towarzystwie Naukowym. Brat Marii (ur. 1953) i Marka (10 XII 1954 – 19 V 1982 Gdańsk).
W 1961, będąc uczniem siódmej klasie szkoły podstawowej, przeniósł się z rodziną z Zielonej Góry do Gdańska z powodu słabego zdrowia brata Marka, któremu zalecano zmianę klimatu. W 1972 ukończył szkołę podstawową w Sopocie. Podejmował naukę w kilku szkołach średnich w Gdańsku i Sopocie, ale w żadnej dłużej nie pozostał. Uniknął powołania do odbycia zasadniczej służby wojskowej, korzystając z naboru do Ochotniczych Hufców Pracy (OHP). W 1974, w czasie uroczystości OHP na Westerplatte, podczas złożenia uroczystej przysięgi m.in. na wierność Związkowi Radzieckiemu, wraz z dwoma kolegami namówił pozostałych, by nie powtarzali za prowadzącym słów o jedności z ZSRR. Wobec zastosowanych wobec kolegów represji wyjechał do Zielonej Góry, by przeczekać zagrożenie natychmiastowego poboru do wojska. W 1976, w ramach OHP, ukończył zasadniczą szkołę zawodową w Zielonej Górze w zawodzie murarza. Powrócił do Gdańska, we wrześniu tego roku rozpoczął naukę w szkole graficznej, której nie ukończył.
W latach 1977–1978 pracował w Spółdzielni Inwalidów im. Obrońców Helu w Gdańsku, w 1979–1980 był malarzem konserwatorem w Przedsiębiorstwie Robót Malarskich i Izolacyjnych „Malmor” w Gdańsku, pracował głównie na terenie Stoczni Gdańskiej. We wrześniu 1979 rozpoczął naukę w V Liceum Ogólnokształcącym dla Pracujących w Gdańsku. W szkole zaprzyjaźnił się z Janem Karandziejem, dzięki któremu już jesienią 1979, wraz z bratem Markiem, został członkiem Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża (WZZ). Uczestniczył w akcjach ulotkowych m.in. nawołujących do bojkotu wyborów do rad narodowych i do sejmu w marcu 1980, w spotkaniach organizacyjnych WZZ, m.in. z Joanną i Andrzeja Gwiazdami, Anną Walentynowicz, Bogdanem Borusewiczem, Lechem Wałęsą. Uczestniczył w akcjach obrony zwolnionych z pracy działaczy WZZ (m.in. Lecha Wałęsy), był m.in. obecny na posiedzeniach Terenowej Komisji Odwoławczej ds. Pracy przy Prezydencie m. Gdańska. W „Malmorze” zorganizował protest przeciw nadmiernemu wykorzystywaniu młodych wiekiem malarzy-konserwatorów bez należytego wynagrodzenia. W efekcie otrzymał od dyrektora propozycję odejścia za porozumieniem stron albo zwolnienia dyscyplinarnego. Początkowo odmówił, chcąc odwoływać się do Terenowej Komisji Odwoławczej, po kilku dniach otrzymał jednak pismo ze zwolnieniem za porozumieniem stron, na co przystał.
W Sierpniu ’80, po zwolnieniu z pracy w Stoczni Gdańskiej Anny Walentynowicz, uczestniczył w przygotowaniach do zorganizowania akcji w jej obronie. Mimo że był sceptyczny co do szybkiego działania proponowanego przez Bogdana Borusewicza, 14 VIII 1980 wziął udział w rozdawaniu ulotek w SKM ( Szybka Kolej Miejska). Pierwszego dnia strajku w Stoczni Gdańskiej dostarczał ze swojego mieszkania w Gdańsku-Żabiance (przy ul. Sztormowej) materiały WZZ i Komitetu Obrony Robotników (KOR). Od 16 sierpnia do końca strajku przebywał na terenie Stoczni Gdańskiej, po decyzji o jego kontynuowaniu w ramach solidarności z innymi zakładami, został jednym z najbliższych współpracowników Bogdana Borusewicza. Współorganizował stoczniową wolną drukarnię (uczył stoczniowców druku), organizował drukarnię Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność”. We wrześniu 1980 uczestniczył w spotkaniach działaczy WZZ Wybrzeża, skupionych wokół Andrzeja i Joanny Gwiazdów, podczas których postulowano odwołanie Lecha Wałęsy z funkcji przewodniczącego Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego (MKZ) i Krajowej Komisji Porozumiewawczej (KKP) pod zarzutem zbytniej uległości wobec władz PRL i zastąpienie go Andrzejem Gwiazdą lub np. Jackiem Kuroniem. Od tego czasu pozostawał w konflikcie z podległym Lechowi Wałęsie kierownictwem samego MKZ i drukarni MKZ. Konflikt trwał do września 1981, kiedy podczas Pierwszego (I) Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” drukarze (m.in. oprócz niego także Tomasz Wojdakowski i Andrzej Butkiewicz) ogłosili strajk. Do siedziby gdańskiej „Solidarności” przybyła wówczas około 50-osobowa grupa stoczniowców ze Stoczni Gdańskiej i wyprowadziła siłą strajkujących z pomieszczeń drukarni.
Początkowo z innymi drukarzami został zwolniony z pracy, następnie wysłany na urlop, przyznany na wniosek Przewodniczącego Zarządu Regionu Gdańskiego, gdyż nikt nie był w stanie zagwarantować bezpieczeństwa drukarzom, gdyby na drugi dzień przyszli normalnie do pracy. Po ogłoszeniu stanu wojennego uczestniczył w strajku protestacyjnym w Stoczni Gdańskiej, tuż przed ostateczną pacyfikacją (16 XII 1981 około godz. 6.00) wyniósł (z Anną Sosnowską i Wojciechem Bubellą) sprzęt poligraficzny. Nie został aresztowany, od grudnia 1981 do lutego 1983 pozostawał bez formalnego zatrudnienia. W tym czasie współpracował z ukrywającym się Bogdanem Borusewiczem i utworzoną przez niego Regionalną Komisją Koordynacyjną NSZZ „Solidarność” Gdańsk; drukował ulotki RKK.
W sierpniu 1982 złożył podanie o zgodę na wyjazd do „jednego z państw zachodnich” z powodu braku całkowitych perspektyw życiowych w kraju. Początkowo spotkał się z odmową (z KW MO w Gdańsku jako „nieznany z działalności opozycyjnej”), zgodę otrzymał w listopadzie 1982 z MSW w Warszawie, w ramach „potrzeby wyzbycia się elementów opozycyjnych”. 21 I 1983 wyjechał do RFN, w 1985 do USA. Do 1989 był drukarzem w drukarni w Bostonie, od 1990 prowadził własną działalność gospodarczą. W 2019 wrócił do Gdańska. Kwestionuje rolę Lecha Wałęsy, Bogdana Borusewicza i Jerzego Borowczaka jako tych, którzy odegrali czołowe rolę w czasie strajku sierpniowego 1980 w Stoczni Gdańskiej i ich zasługi w powstaniu NSZZ „Solidarność”.
W 2018 odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności. Od 1981 żonaty z Hanną Sosnowską (ur. 1957), w okresie strajków sekretarką w drukarni Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego „Solidarność” w Gdańsku.
Bibliografia:
Relacja Lecha Zborowskiego (2013).
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Gdańsk, akta paszpartowe.
