UJEŚCISKO

< Poprzednie

Następne >

Dzielnica Ujeścisko–Łostowice na tle administracyjnego podziału miasta Gdańska

Przebieg granicy dzielnicy Ujeścisko–Łostowice według statutu dzielnicy z 2014

Budynek dawnej szkoły przy ul. Kieleckiej, stan z 2020

Budynek mieszkalny z 1926 przy ul. Warszawskiej, stan z 2020

UJEŚCISKO, część dzielnicy Gdańska Ujeścisko– Łostowice ( administracyjny podział), w skład której wchodzą także Zabornia i Zakoniczyn. Według statutu dzielnicy z 2014 jej granica biegnie od granicy administracyjnej miasta Gdańska od ul. Świętokrzyskiej w kierunku północno–zachodnim do Potoku Kozackiego, stąd do zbiornika retencyjnego. Przed zbiornikiem skręca na północ do skrzyżowania ul. Jabłoniowej i ul. Warszawskiej, następnie biegnie do ul. Kartuskiej i dalej na północ przez ogródki działkowe Zabornia. Skręcając na wschód przecina ul. Myśliwską miedzy ul. Piekarnicza i Hausbrandta dochodząc do ogródków działkowych, gdzie skręca w kierunku na południowy–wschód dochodząc do ul. Kartuskiej, obok zbiornika retencyjnego Zabornia i przez cmentarz Łostowicki biegnie do al. Armii Krajowej. Skręca na południe, następnie na południowy–wschód i wzdłuż al. Hawla przecina ul. Świętokrzyską, stąd skręca na południowy–zachód do ul. Wielkopolskiej, gdzie ponownie zmienia kierunek na północno–zachodni do granic administracyjnych Gdańska na ul. Świętokrzyskiej.

Pierwotnie (pierwszy zapis w 1338) wieś Mesthin, dowodnie od 1379 zwana Wonneberg. Polską nazwę stosowano jeszcze w początku XIX wieku, obecną nazwę zasugerował historyk Wojciech Kętrzyński, w 1879 tłumacząc Wonneberg jako Wujeścisko. Obejmowała pierwotnie obecne Zabornię, Pieklisko, Wzgórze Mickiewicza oraz oba brzegi Potoku Siedleckiego od Jasienia po Krzyżowniki, od zachodu graniczyła z Zakoniczynem przy stawie rybnym. Około 1340 wydana przez Krzyżaków do lokacji na prawie chełmińskim, zajmowała około 649 ha, z karczmą Heidekrug (Borową) i 25 ha łąk do wypasu bydła w Krępcu. Centrum wsi zlokalizowane było między obecną ul. Warszawską, Kielecką do Białostockiej. Należała do parafii kościoła św. Katarzyny. Około 1400 istniała już druga karczma.

Wieś nadana w 1410 przez króla polskiego Władysława Jagiełłę Głównemu Miastu Gdańsk, nadania nie uznali później Krzyżacy ( wielka wojna). Zniszczona w wojnie husyckiej w 1433, w trakcie odbudowy w 1445 mieszkańcy zrezygnowali z łąk w Krępcu. Od 1454 z nadania Kazimierza Jagiellończyka własność Głównego Miasta Gdańska ( wojna trzynastoletnia). Od 1472 dziesięciny ze wsi pobierały brygidki. Wypuszczana po wojnie trzynastoletniej przez Radę Miejską Gdańska w dzierżawę gdańszczanom, początkowo w rękach Lubarta Batthmana, od 1506 na 10 lat w dzierżawie rajcy gdańskiego (od 1504) Petera Mellina (zm. 1515 Gdańsk), razem z Kowalami, Migowem i Suchaninem. W 1577 zniszczona podczas wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym. W 1588 podczas sporów z mieszkańcami Zakoniczyna zabroniono im przejazdu do Gdańska przez Ujeścisko (sąsiadom pozostała droga przez Łostowice). Z 1647 znany jest obowiązujący we wsi wilkierz, uzupełniony w 1717.

W połowie XVII wieku była tu szkoła i dwie karczmy, wobec sprzeciwu gdańszczan nie powiodła się (1625) budowa młyna nad Potokiem Siedleckim. W 1647 Rada Miejska Gdańska wydała zgodę na budowę we wsi kościoła ewangelickiego ( kościoła św. Jerzego), zakończoną w 1663. Na początku XIX wieku parafia (po wyłączeniu z parafii kościoła św. Katarzyny) obejmowała Migowo, Szadółki, Maćkowy, Łostowice, Krzyżowniki, Trzy Lipy, Emaus, Jankowo i Zakoniczyn. Od 1734 potwierdzone jest funkcjonowanie karczem Hölle ( Pieklisko) i Paradies (Raj) przy obecnej ul. Kartuskiej, od 1772 Aschbude (Buda Popielna), w której miejsce dowodnie od 1833 funkcjonował majątek Christinenhof (Zabornia). W 1772 wieś liczyła 300 mieszkańców.

W 1807 była miejscem potyczki wojsk napoleońskich z Prusakami oraz kwaterą główną generała Ignacego Giełguda. Na przykościelnym cmentarzu pochowano ppłk. Antoniego Parysa (zginął 15 V 1807) oraz wielu polskich żołnierzy poległych w czasie oblężenia Gdańska wiosną 1807. Z walkami z 1813 wiążą się nazwy okolicznych wzgórz; obok funkcjonującej wcześniej nazwy wzgórza Wonneberg (83,4 m n.p.m. w okolicach obecnych ulic Anny Jagiellonki i Dąbrówki) pojawiły się: Wzgórze Armatnie (100,1 m n.p.m. między obecnymi ulicami Warszawską a Nowosądecką), Góra Kozacza i Góra Luizy (Luisenberg), na której szczycie wzniesiono (około 1817) krzyż poświęcony Landwehrze Wschodniopruskiej (Ostpreußische Landwehr), zasłużonej w 1813 w walkach z Francuzami o Gdańsk. W 1819 Ujeścisko liczyło 37 domów i 338 mieszkańców. W 1835 przestało być wsią należącą do Gdańska, przeszło pod zarząd pruskiego Skarbu Państwa i w granice powiatu gdańskiego, następnie Gdańsk-Wyżyny.

W 1848 (z Christinenhof, Piekliskiem i Domem Stawowym) liczyło 92 budynki i 687 mieszkańców; w 1880: 60 domów i 898 mieszkańców, istniały już dwie szkoły (jedna przy obecnej ul. Kartuskiej), oprócz cegielni w Pieklisku funkcjonował także wiatrak zbożowy (wzmiankowany od 1875). W 1919 liczyło 886 mieszkańców, w 1923 w 196 gospodarstwach domowych mieszkało 896 osób, w 1929 – 990. Od 1935 nastąpiła rozbudowa mieszkaniowa Nowego Ujeściska ( Wzgórze Mickiewicza), a w okresie II wojny światowej planowano tu dalszą intensywną zabudowę mieszkaniową dla 10–15 000 osób. W związku z tym 26 III 1942 Ujeścisko zostało włączone w granice administracyjne Gdańska, czego (z wyjątkiem Piekliska) po 1945 nie uznały władze polskie.

W 1945 zniszczeniu uległ kościół (zachował się budynek dawnej plebanii z 1867, obecnie przychodnia lekarska przy ul. Warszawskiej). W 1954 roku włączono w granice administracyjne Gdańska Nowe Ujeścisko (Wzgórze Mickiewicza), pozostałą część 1 I 1973. W 1979 na dawnych gruntach wsi powstał nowy cmentarz Komunalny, zwany Łostowickim. Od 1981 Spółdzielnia Mieszkaniowa Budowy Osiedla Społecznego (następnie Spółdzielnia Mieszkaniowa (SM) „Ujeścisko”) przystąpiła do budowy niskopiętrowych budynków przy ul. Łódzkiej, Stocznia Gdańska rozpoczęła wznoszenie osiedla domów szeregowych Na Stoku. Szczególny rozwój budownictwa mieszkaniowego przypadł na lata 90. XX wieku. Ujeścisko obejmuje obecnie tzw. Stare Ujeścisko (ulice: Białostocka, Cedrowa, Kielecka, Lubelska, Warszawska); Spółdzielnię Mieszkaniową „Ujeścisko”; SM „Szadółki”; osiedla: Za Słoneczną Bramą, Wilanowskie, Pogodne, domów szeregowych Na Stoku; osiedle Piastów, Gdańskiego Towarzystwa Budownictwa Społecznego, część SM „Zakoniczyn”; Słoneczne Wzgórza. W 2005–2011 przy ul. Przemyskiej 21 wzniesiono kościół św. Ojca Pio. RED

Ulice dzielnicy Ujeścisko–Łostowice

Ulica	Osiedle	Początek obowiązywania nazwy	Uwagi
al. Armii Krajowej	Ujeścisko
Augustowska	Łostowice	od 30 VI 1976	część niezamieszkana
Baśniowa	Łostowice	od 25 III 2004	z wnioskiem nadania nazwy wystąpiła firma Ekoland, budująca na tym terenie osiedla domów jednorodzinnych
Konstantego Biergiela	Łostowice	od 27 V 1999	pomyłkowo jako Bergiela; upamiętnia oficera Marynarki Wojennej w randze generała porucznika, wiceadmirała, eksperta strony polskiej podczas rokowań ws. traktatu wersalskiego (1855–1939)
Beskidzka	Łostowice	od 25 VIII 2005
Białostocka	Ujeścisko	od 30 VI 1976
Białowieska	Łostowice	od 30 VI 1976
Bieszczadzka	Łostowice	od 30 VI 1976
Michała Borowskiego	Łostowice	od 27 V 1999
kmdr Tadeusza Bramińskiego	Łostowice	od 19 V 2005	upamiętnia komandora porucznika Marynarki Wojennej II RP (1875–1943)
Cedrowa	Ujeścisko	od 20 XI 1975
Ciechanowska	Ujeścisko	od 27 IV 1990
Cisowa	Zabornia	od 20 XI 1975
Czereśniowa	Zabornia	od 20 XI 1975
Częstochowska	Łostowice	od 24 V 1994
Człuchowska	Łostowice	od 29 V 2008
Darżlubska	Łostowice	od 30 VI 1976
Stanisława Dąbka	Łostowice	od 19 V 2005	upamiętnia pułkownika WP, dowódcę obrony Kępy Oksywskiej w 1939 roku (1892–1939)
II Brygady	Ujeścisko	od 1 III 1995
Drużyn Strzeleckich	Ujeścisko	od 1 III 1990
Aleksandra Dulina	Łostowice	od 27 V 1999	upamiętnia kapitana MW, kapelmistrza Orkiestry Reprezentacyjnej Portu Wojennego w Gdyni (1885–1954)
Elfów	Łostowice	od 25 III 2004	z wnioskiem nadania nazwy wystąpiła firma Ekoland, budująca na tym terenie osiedla domów jednorodzinnych
Gorzowska	Ujeścisko	od 22 V 1989
Konrada Guderskiego	Łostowice	od 25 III 2004	od nr. 1 do nr. 59
prof. Stefana Hausbrandta	Zabronia	od 21 V 1998	upamiętnia uczonego, geodetę (1896–1971)
al. Vaclava Havla	Ujeścisko, Łostowice	od 22 XII 2011	upamiętnia pisarza i dramaturga, prezydenta Czech (1936-2011)
Andrzeja Huenefelda	Łostowice	od 29 III 2001
Jarzębionowa	Zabornia	od 20 XI 1975
Jaworzniaków	Łostowice	od 29 IV 2004	upamiętnia Związek Młodocianych Więźniów Politycznych z lat 1944–1956; z wnioskiem nadania nazwy wystąpiło Stowarzyszenie Godność (zob. Czesław Nowak)
11 Listopada	Ujeścisko	od 1 III 1990
Jeleniogórska	Łostowice	od 24 V 1994
Kaliska	Ujeścisko	od 27 IV 1990
Kampinoska	Łostowice	od 27 IV 1990	od nr. 1 do nr. 7
Karkonoska	Łostowice	od 30 VI 1976
Kartuska	Zabornia	od 26 VI 1975	od nr. 246 do nr. 328, parzyste, od nr. 253 do nr. 323, nieparzyste, przedłużenie istniejącej ulicy, zmiana kwalifikacji z drogi na ulicę
Katowicka		od 26 X 1976	skreślona z listy ulic Gdańska 29 XII 1999, boczna, na zachód od ul. Białostockiej, w okolicach obecnej ul. Piotrkowskiej
Kielecka	Ujeścisko	od 26 X 1976
Krakowska	Ujeścisko	od 29 II 2024
Wacława Kłoczkowskiego	Łostowice	od 27 V 1999	upamiętnia kontradmirała WM i przewodniczącego komisji ds. polskich okrętów podwodnych (1873–1930)
Mariana Kołodzieja	Ujeścisko	od 26 VIII 2010
Kozacza Góra	Ujeścisko	od 12 I 2017
Krokusowa		od 30 VI 1976	skreślona z listy ulic Gdańska 29 XII 1999, obszar Osiedla Cztery Pory Roku
Marii Kureckiej	Łostowice	od 30 X 2008
Koszalińska	Ujeścisko	od 27 IV 1990
Legendy	Łostowice	od 29 IV 2004	z wnioskiem nadania nazwy wystąpiła firma Ekoland, budująca na tym terenie osiedla domów jednorodzinnych
Stanisława Lema	Zabornia	od 26 XI 2009	od nr. 30 do końca, upamiętnia pisarza science-fiction, autora powieści Solaris (1921–2006)
Leśny Potok	Zabornia	od 27 IX 2012
Liliowa	Łostowice	od 30 VI 1976
Lipowa	Zabornia	od 20 XI 1975
Lubelska	Ujeścisko	od 26 X 1976
Łabędzia	Zabornia	od 26 X 1976
Łódzka	Ujeścisko	od 30 VI 1976
Magnoliowa	Zabornia	od 20 XI 1975
Matecznikowa	Zabornia	od 17 XII 1998
Migdałowa	Zabornia	od 30 III 2017
Czesława Miłosza	Zabornia	od 25 VI 2009	upamiętnia poetę, historyka literatury, tłumacza i dyplomatę, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1911–2004)
Myśliwska	Zabornia	od 20 XI 1975	od nr. 1 do nr. 19 B
Niepołomicka	Łostowice	od 30 VI 1976	od nr. 1 do nr. 33
Nowosądecka	Łostowice	od 24 V 1994
Olchowa	Zabornia	od 20 XI 1975
Orląt Lwowskich	Łostowice	od 1 III 1990
Ostrołęcka	Ujeścisko	od 24 V 1994
Pagórkowa	Zabornia	od 30 III 1976	wcześniej, od 20 XI 1975, Pieklisko
Pienińska	Łostowice	od 30 VI 1976
Aliny Pienkowskiej	Łostowice, Osiedle Jodłowy Park	od 28 VIII 2008
I Brygady	Ujeścisko	od 1 III 1995
Piotrkowska	Ujeścisko	od 24 V 1994
Płocka	Ujeścisko	od 22 V 1989
Kazimierza Porębskiego	Łostowice	od 27 V 1999	upamiętnia wiceadmirała Marynarki Wojennej, autora programu rozbudowy polskiej floty wojennej w okresie międzywojennym (1872–1933)
Przebiśniegowa	Łostowice	od 30 VI 1976
Przemyska	Ujeścisko	od 18 I 1994
Radomska	Ujeścisko	od 27 IV 1990
Rzeszowska		od 26 X 1976	skreślona z listy ulic Gdańska 29 XII 1999, od ul. Warszawskiej na północny zachód, wzdłuż granic cmentarza Łostowickiego, połączona z ul. Ujeścisko 29 II 2024 nazwę ponownie nadano planowanej ulicy w Ujeścisku, między ul. Warszawską a ul. Krakowską
Rosiczki	Łostowice	od 30 VI 1976
Sasankowa	Łostowice	od 30 VI 1976
Słoneczna Dolina	Zabornia	od 29 XII 1999
Smołdzińska		od 30 VI 1976	skreślona z listy ulic Gdańska 29 XII 1999, obszar Osiedla Cztery Pory Roku
Stolema	Zabornia	od 24 XI 1992	od nr. 1 do nr. 19
Szymbarska	Łostowice	od 30 VI 1976
Śliwkowa	Zabornia	od 27 IX 2012
Świętego Huberta	Zabornia	od 17 XII 1998
Świętokrzyska	Łostowice	od 30 VI 1976	od nr. 22 do końca
Jerzego Świrskiego	Łostowice	od 27 V 1999	upamiętnia kontradmirała i wiceadmirała Marynarki Wojennej Polskich Sił Zbrojnych (1882–1959)
Tarnowska	Ujeścisko	od 27 IV 1990
Ujeścisko	Zabornia	od 20 XI 1975
Józefa Unruga	Łostowice	od 27 V 1999	upamiętnia kontradmirała Marynarki Wojennej II RP, dowódcę obrony Wybrzeża w 1939 roku (1884–1973)
Wadowicka	Łostowice	od 29 VI 2006
Warszawska	Ujeścisko	od 26 X 1976
Wielkopolska	Łostowice	od 30 VI 1976	od nr. 1 do nr. 47
Wiewiórcza	Zabornia	od 4 X 1989
Wieżycka	Łostowice	od 30 VI 1976
Wiśniowa	Zabornia	od 20 XI 1975
Zakoniczyńska	Ujeścisko	od 27 IV 1993
Zamojska	Ujeścisko	od 18 I 1994
Zielony Stok	Zabornia	od 24 II 2000
Jerzego Zwierkowskiego	Łostowice	od 27 V 1999	upamiętnia podpułkownika Marynarki Wojennej II RP, generalnego pełnomocnika rządu RP do spraw Westerplatte, attaché wojskowego i morskiego w Wielkiej Brytanii (1873–1932)
BŚ

Liczba ludności dzielnicy Ujeścisko– Łostowice

Rok	Liczba ludności
2010	18 140
2011	19 195
2012	19 945
2013	20 671
2014	21 800
2015	22 785
2016	23 849
RED